Begrippen van het bestuursrecht, administratieve overheid en administratieve rechtshandeling Flashcards
Wat is publiekrecht?
= het geheel van regels betreffende de overheid, haar organisatie en haar optreden
Ten aanzien van de verhouding tussen burger en de overheid
Ten aanzien van de verhouding tussen overheidsorganisaties onderling
Kenmerken privaatrecht
Regelingen van private belangen
Aanvullend recht
Kenmerken publiekrecht
Behartigen algemeen belang en beheer openbare diensten
Ordenende functie
Verbonden aan gezag, vaak ook openbare orde
Onderscheid binnen publiekrecht
Staatsrecht: geheel van rechtsregels die de essentiële werking van de staat en de bevoegdheden van zijn instellingen regelen
Bestuursrecht: het recht dat zich bezighoudt met de regeling van de staatstaak na afscheiding van rechtspraak en wetgeving
- Voorschriften die de bestuurlijke bedrijvigheid van de organen regelen die niet tot de wetgevende of rechterlijke macht behoren
- Verhouding burger en bestuur en besturen onderling
Algemeen bestuursrecht
De werking van de overheidsorganisatie en de eigenlijke organisatie van de overheid (bestuurlijk organisatierecht), de rechtsbescherming tegen de overheid, het overheidsgoederenrecht, het ambtenarenrecht en het overheidsopdrachtenrecht
Van toepassing op volledige bestuursrecht
Bijzonder bestuursrecht
Rechtsregels gericht op specifieke domeinen binnen het bestuursrecht
Vervat in bijzondere regelgeving: omgevings- en onderwijsrecht
Betrekking op specifiek ordenende en verzorgende taken van openbaar bestuur
Voorrang op algemeen bestuursrecht
Wederkerig bestuursrecht
Basisgedachte: gelijkwaardigheid partijen
Wederzijdse verantwoordelijkheid voor de invulling van de bestuursrechtelijke rechtsbetrekkingen
Horizontale verhoudingen
Wat is een administratieve rechtshandeling? RvS
= een handeling waarbij wordt beoogd rechtsgevolgen te doen ontstaan of te beletten dat zij tot stand komen, met andere woorden waarbij wordt beoogd wijzigingen aan te brengen in een bestaande rechtsregel of rechtstoestand dan wel zodanige wijze te beletten
Wat is een eenzijdige administratieve rechtshandeling?
Een rechtshandeling waarbij de bevoegde administratieve overheid een wijziging in de rechtstoestand van een persoon kan aanbrengen, wiens wil niet in aanmerking komt voor de totstandkoming van die handeling
1 Rechtshandeling
2 Eenzijdig
3 Administratieve overheid
Voorwaarde rechtshandeling
Handelingen die doelbewust worden verricht met het oog op het tot stand brengen van rechtsgevolgen, dan wel om te beletten dat er rechtsgevolgen tot stand komen
Vatbaar voor schorsing of vernietiging door Raad van State
Onderscheid feitelijk handelingen: materiële handelingen die niet worden verricht om wijzigingen aan te brengen in de rechtsorde
Voorwaarde eenzijdigheid
Behoeft slechts één persoon of partij zijn op rechtsgevolg gerichte wil te uiten
Administratieve overheid: op eenzijdige wijze wijziging aanbrengen in een rechtstoestand van een persoon wie in beginsel niet in aanmerking komt voor de totstandkoming van die handeling
Algemeen belang primeert op individueel belang
Aan overeenkomst voorafgegaan? Eigen individualiteit overeenkomstig theorie van afsplitsbare handeling
Onderscheid meerzijdige rechtshandelingen: meerdere partijen of personen hun op hetzelfde rechtsgevolg gerichte wil meoten openbaren
Voorwaarde administratieve overheid
Eenvoudigste manier: regelgever bepaalt zelf
Niet bepaald? Door de rechtspraak ontwikkelde criteria
1 De oprichting of erkenning door de overheid
2 Belast met een taak van algemeen belang of openbare dienst
3 Controle of toezicht door overheid
4 Bevoegdheid eenzijdige bindende beslissingen nemen
5 Publiek-, privaatrechtelijke of hybride rechtsvorm
6 Imperiumbevoegdheid: enkel indien privaatrechtelijke rechtsvorm
Gimvindus-arrest
Een naamloze vennootschap die een taak van algemeen belang behartigt, verliest per definitie niet haar privaatrechtelijke karakter
Wat is imperiumbevoegdheid?
Mogelijkheid om beslissingen te nemen die derden kunnen binden
Complexe administratieve rechtshandeling
Bestaat uit een reeds elkaar opvolgende administratieve handelingen waarvan de laatste beslissend is
Eerdere handelingen: uitsluitend en noodzakelijk voorbereidend
Eindbeslissing laatste schakel in keten
Benadeeld? Vernietiging op grond van elke onwettigheid die in de loop van de complexe administratieve rechtshandeling werd begaan
- Vereiste: onwettigheid heeft of wordt veronderstelt een determinerende invloed gehad
Soorten eenzijdige administratieve rechtshandelingen
Reglementen vormen een rechtsregel en hebben een algemene draagwijdte
- Toepassing onbepaald aantal keren
Individuele administratieve rechtshandelingen: handelingen die in een concreet geval ten aanzien van een bepaalde persoon of met betrekking tot een bepaalde zaak een rechtsregel toepassen
- Toepassing één keer
Wijzigingen mogelijk?
Algemene reglementen enkel door algemene bepalingen
Individuele bestuurshandeling is onrechtmatig wanneer zij in strijd komt met een reglementaire rechtshandeling
- Ook indien administratieve overheid hetzelfde
- Ook als reglement is vastgesteld in uitvoering van een bepaalde wetgeving, terwijl de individuele bestuurshandeling is genomen in uitvoering van een andere wet
Motivering bestuurshandelingen
Individuele bestuurshandelingen: formele motivering
Reglementaire besluiten: niet vereist
- Steunen op in feite juiste en in rechte aanvaardbare motieven uit handeling zelf of uit administratief dossier
Raadpleging
Substantiële vormvereiste voor reglementaire besluiten
- Hoogdringendheid
- Spoedeisendheid
Advies gevraagd? Wijzigingen niet mogelijk tenzij als gevolg van advies
- Uitzondering spontane wijziging
Hoogdringendheid - Spoedeisendheid
Onvoldoende tijd
Miskenning: onregelmatigheid
- Sanctionering gewone rechter: ex nunc
- Sanctionering Raad van State: ex tunc
Rechter realiteit nagaan van de redenen
RvS: rekening met termijn tussen datum van genomen hoogdringende besluit en datum bekendmaking BS
Spoed gemotiveerd: reëel en feitelijk
Algemene bekendmaking
Vereist voor reglementaire bestuurshandelingen
Individuele bestuurshandelingen: enkel betrokken rechtssubjecten
Voorrechten administratieve rechtshandelingen
Verbindende, dwingende en uitvoerbare kracht
Gevolg van bijzondere aard van overheid, beginsel van continuïteit van de openbare dienstverlening, aard van de opdracht voor de uitvoering waarvan een administratieve overheid dit instrument gebruikt
Verbindende kracht
Kent gezagshalve rechten toe en legt verplichtingen op
Verbindend zonder instemming van geadresseerde nodig is
Dwingende kracht
Volgens privilége du préalable: geacht gelijkvormig
Rechtsonderhorige beslissing in beginsel gehoorzamen
Rechtmatigheid betwist? Beroep op rechter
- Overheidsbeslissing zal niet opgeschort worden
Uitvoerbare kracht
Creëert onmiddellijke rechtsgevolgen: rechten geven, verplichtingen opleggen
Wijzigt rechtsorde door enkele uitvaardiging
Overheid kan onmiddellijk het nodige doen, zonder tussenkomst van rechter
Gedwongen uitvoering? Rechter nodig
- Wet kan regelen in welke omstandigheden en op welke wijze een overheid mag overgaan tot gedwongen uitvoering
RL: overheden in noodgevallen gezagshalve maatregelen mogen nemen om beslissingen uit te voeren
Discretionaire bevoegdheid
Wanneer de overheid over een bepaalde beoordelingsvrijheid beschikt bij het nemen van een beslissing, dan betreft het een discretionaire bevoegdheid
Opportuniteitsoordeel: welke maatregelen meest geschikt om doel te bereiken
Bestaan uit kan-bevoegdheden of gebruik vage normen
Gebonden bevoegdheid
Wanneer er in hoofde van de overheid een verplichting bestaat die ontstaat uit een norm van het objectief recht die de overheid geen enkele keuze laat om over de toepassing van die norm in het concrete geval te beslissen
Geen beoordelingsvrijheid
Tijdelijke administratieve rechtshandeling
Wanneer de wet zelf de tijd vastlegt voor de uitwerking, dan wel de uitwerking regelt
Intrekking
De impliciete of expliciete rechtshandeling waarbij een administratieve overheid een beslissing die zij heeft genomen ab initio tenietdoet
Ex tunc
Opheffing
De impliciete of uitdrukkelijke rechtshandeling waarbij een administratieve overheid aan de handeling die zij heeft verricht, voor de toekomst haar gelding ontneemt
Ex nunc
Intrekking en opheffing individuele administratieve rechtshandelingen
Geen rechten ontstaan? Toelaatbaar
Wel rechten ontstaan?
1 Rechtmatig? Ja, opheffing of intrekking niet mogelijk
2 Onrechtmatig? Definitieve karakter?
3 Sprake van definitieve karakter? 3 uitzonderlijke gevallen
- Aangetast door zodanig grove en manifeste onregelmatigheid: rechtshandeling onbestaande
- Bedrog uitgelokt
- Indien uitdrukkelijke wetsbepaling toelaat
Definitieve karakter
Geen definitief karakter wanneer de nietigverklaring bij de Raad van State nog mogelijk is (60 dagen termijn
Beroep ontvankelijk ingesteld? Intrekking nog mogelijk is tot de sluiting van de debatten (annulatieberoep op grond van een overtreding van een regel van openbare orde)
Opheffing en intrekking reglementaire besluiten
Opheffing altijd mogelijk
- Indien rechten toegekend? Rechtsonderhorige toepassing eisen zolang zij in het rechtsverkeer bestaan
Voor intrekking zie regeling voor individuele administratieve rechtshandelingen
Begrip openbare dienst
Functionele invulling: taak van algemeen belang
- Zelf uitoefenen
- Toevertrouwen andere rechtspersoon
Organieke betekenis: een overheidsdienst of publiekrechtelijke instelling van federale of deelstatelijk overheid ofwel van een lokaal of provinciaal bestuur bedoeld, die belast is met een functionele openbare dienst
