Algemene beginselen van behoorlijk bestuur, openbaarheid van bestuur Flashcards
Wat zijn algemene beginselen van behoorlijk bestuur?
= voorschriften die de overheid moet naleven in haar relatie met de rechtsonderhorige
= een bron van het bestuursrecht, die andere bronnen zoals wetten en decreten aanvullen
Waarom zijn de algemene beginselen van behoorlijk bestuur ontwikkelt?
De rechterlijke macht voelde zich genoodzaakt om de burger te beschermen ten aanzien van de machtige overheid
Hoe realiseren? Overheid te onderwerpen aan strengere normen die in de rechtspraak tot stand zijn gekomen
Ontwikkeling van de algemene beginselen van behoorlijk bestuur
Gestalte via de rechtspraak van de Raad van State in 1974
ABBB houden verband met een behoorlijkheidscontrole op het overheidsoptreden
Aanwijzingen geven over de wijze waarop bestuursbeslissingen moeten worden genomen en op welke wijze zij ter kennis moeten worden gebracht aan de rechtsonderhorige
ABBB en discretionaire bevoegdheid van de overheid
Toegepast in de mate dat de overheid over een zekere beoordelingsvrijheid beschikt (discretionaire bevoegdheid - devolutieve werking)
Geschreven recht geen ruimte voor beoordelingsvrijheid (‘dwingend dicteert’)? Geen toepassing algemene beginselen van behoorlijk bestuur
Indeling en classificatie van de ABBB
Onderscheid tussen inhoudelijke beginselen en processuele beginselen
Inhoudelijke beginselen van behoorlijk bestuur
Betrekking op de inhoud van een overheidsbesluit
Soorten: rechtszekerheidsbeginsel, redelijkheidsbeginsel, gelijkheidsbeginsel, materiële motiveringsplicht, vertrouwensbeginsel
Overschrijding leidt tot een ander overheidsbesluit
Processuele beginselen van algemeen bestuur
Betrekking op de formele eisen waaraan een besluit moet voldoen of de besluitvormingsprocedure
Soorten: beginsel van onpartijdigheid - fair play, hoorplicht, zorgvuldigheidsbeginsel, rechtszekerheidsbeginsel, formele motiveringsplicht
Overschrijding leidt niet altijd tot een ander overheidsbesluit
Wat is de hoorplicht?
= het recht om te worden gehoord of zijn standpunt uiteen te zetten en is te onderscheiden van het recht op verdediging
Wanneer geldt de hoorplicht?
Zodra het bestuur overweegt om ten aanzien van een persoon een ernstige maatregel te nemen die gebaseerd is op zijn persoonlijke gedrag, dat hem als een zware tekortkoming wordt aangerekend
Vereisten hoorplicht
Mogelijkheid voor de betrokkene om zijn standpunt met betrekking tot de voorgenomen maatregelen nuttig naar voor te brengen
Vooraf in kennis worden gesteld van welke tekortkomingen hem ten laste worden gelegd of welke feiten tot de maatregel nopen
Redelijke termijn voor de betrokkene om zijn standpunt voor te bereiden
Horen van betrokkenen gebeurt vooraleer de beslissing wordt genomen
Orgaan dat bevoegd is om de beslissing te nemen moet de betrokkene eigenhandig horen, op voorwaarde dat de voorgedragen verdediging ter beoordeling aan het bevoegde orgaan wordt voorgelegd
Uitzonderingen op hoorplicht
1 De zaak duldt geen uitstel
2 De betrokkene kan niet gelokaliseerd worden binnen een redelijke termijn
3 De feiten zijn voor eenvoudige constatering vatbaar
4 Er bestaat een gebonden bevoegdheid voor de overheid
5 Het bestuur moet niet overgaan tot het horen wanneer deze zelf het initiatief heeft genomen om zijn argumenten uiteen te zetten
6 Het bestuur moet niet overgaan tot het horen wanneer de betrokkene verzuimt te reageren tegen de voor hem nadelige vaststellingen van de overheid
Wat valt niet onder de toepassing van de hoorplicht?
Van een regel dat bepaalt dat een persoon kan vragen te worden gehoord
Ten aanzien van reglementaire besluiten van de overheid
Wat is het zorgvuldigheidsbeginsel?
Wanneer het bestuur een beslissing neemt, moet hij de beslissing op een zorgvuldige manier voorbereiden
- Gesteund op correcte feitenvinding
- Zorgvuldig beoordelen van feiten op relevante en gewicht vooraleer een besluit te nemen
Zorgvuldigheidsbeginsel en technische besluiten
Het kan het bestuur ertoe nopen het advies van een deskundige in te winnen
- Uitgebrachte advies voldoende nauwkeurig
Vereisten van het zorgvuldigheidsbeginsel
De overheid moet rekening houden met nieuwe regelgeving die met een hoge graad van waarschijnlijkheid spoedig in werking treedt
- Nodige zorgvuldigheid aan de dag leggen wanneer hij een beslissing wenst te nemen
De overheid moet een genomen beslissing binnen een redelijke termijn bekend maken
Beslissing op straffe van aansprakelijkheid zorgvuldig uit te voeren
Wat is het beginsel van de fair play?
= een processueel beginsel dat betekent dat de overheid correct moet zijn in haar relatie en betrekkingen met de rechtsonderhorige
De overheid mag de burger niet bemoeilijken in de verkrijging van zijn rechten door onoorbare middelen
Te vinden onder zorgvuldigheidsbeginsel
Wat is het rechtszekerheidsbeginsel?
Houdt in dat het recht voorzienbaar en toegankelijk dient te zijn, zodat rechtsonderhorige in staat zijn de rechtsgevolgen van hun handelen op voorhand in te schatten
Rechtsonderhorigen mogen op zekere standvastigheid bij het bestuur vertrouwen
Derden te goeder trouw beschermt waardoor ook de rechtsgevolgen behouden blijven
Wat is het vertrouwensbeginsel?
Raad van State: Het bestuur mag de rechtmatige verwachtingen, die de burger uit het bestuursoptreden put, niet beschamen.
De burger moet kunnen vertrouwen op een vaste gedragslijn van de overheid of op regelmatige toezeggingen of beloften die de overheid in een concreet geval heeft gedaan
Wat zijn regelmatige verwachtingen met betrekking tot het vertrouwensbeginsel?
De verwachtingen die de burger in redelijkheid heeft kunnen puren uit het bestuursoptreden
Wat zijn de elementen van het vertrouwensbeginsel?
1 Bestaan van een bestuurlijke vergissing
2 Het verlenen van een voordeel aan de burger, ten gevolge van die vergissing
3 De afwezigheid van gewichtige redenen om dat voordeel terug te vorderen
Wanneer kan men zich niet beroepen op het vertrouwensbeginsel?
Indien een normaal voorzichtige en oplettende burger had moeten weten dat de gewekte verwachtingen niet zouden kunnen of mogen worden gehonoreerd
Wat is het redelijkheidsbeginsel?
= een inhoudelijk beginsel van behoorlijk bestuur
Wanneer is het redelijkheidsbeginsel geschonden?
Wanneer de overheid bij afweging van de belangen niet in redelijkheid tot het genomen besluit had kunnen komen
Toetsing van het redelijkheidsbeginsel
Marginale toetsing door de rechter
Heeft de overheid bij het uitoefenen van haar discretionaire beoordelingsbevoegdheid geen handeling gesteld waarvan het ondenkbaar is dat een redelijk handelende overheid ze zou stellen?
