B1 Deel 3: bronnen van het recht

Question 1

wetsbegrip

Answer 1

= juridisch 2 betekenissen

1. Enge zin = regelgeving gemaakt door kamer van volksvertegenwoordigers
2. Ruime zin = bindende norm

Question 2

hiërarchie van wetten

Answer 2

> gewone rechtscolleges kunnen wetten en decreten niet toetsen aan grondwet
wel prejudiciële vragen stellen

Question 3

subsidiariteitsbeginsel

Answer 3

> europese instanties zijn pas bevoegd inzoverre de problemen niet op nationaal vlak geregeld kunnen worden

Question 4

europees recht

Answer 4

> primauteit (helemaal bovenaan)

> publicatieblad EU

Question 5

grondwet

Answer 5

> fundamentele rechten en vrijheden van burger

Question 6

wet

Answer 6

> enge zin: vanuit Belgische kamer van volksvertegenwoordigers
bekrachtigd en afgekondigd door de koning

Question 7

decreet

Answer 7

> uitgevaardigd door parlementen van gemeenschappen en gewesten

Question 8

ordonantie

Answer 8

> uitgevaardigd door brussels hoofdstedelijke raad

Question 9

taak rechter

Answer 9

> passieve rol (geschil wordt aangebracht)
wetgeving interpreteren en naar argumentatie luisteren)
! geen precedentregel: rechter is niet gebonden door uitspraak van andere rechter

Question 10

eenheid van rechtspraak

Answer 10

> bepaald door hof van cassatie
cassatie zorgt ook niet voor precedenten maar rechters volgen wel de uitspraak van cassatie en vormt op die manier eenheid van rechtspraak

Question 11

algemeen rechtsbeginsel

Answer 11

> meestal onbeschreven maar zo fundamenteel dat rechter toch aanvaard
vb verbod op rechtsmisbruik

Question 12

verbod op rechtsmisbruik

Answer 12

> mag rechten niet kennelijk foutief uitoefenen
vb architect met naam op gevel

Indicatoren:
- Iemand bovenmatig veel schade berokkenen (met andere opties), schade mag niet doelstelling zijn.

Question 13

rechtsleer

Answer 13

> rechtsverfijning

vb rechter kan artikel van advocaat gebruiken om uitspraak te motiveren

Question 14

Grondwettelijk hof

Answer 14

> 12 magistraten 6 met juridische expertise, 6 ex politici
werking: nietigheidsprocedurece wanneer mensen menen dat een wet strijdig is met de grondwet
vb effectentaks

! erga omnes: uitspraak geld voor iedereen
Enkel rechter kan initieren. Rechter schort procedure op en stelt vraag aan grondwettelijk hof. Rechter kan wet niet toepassen en kan als vervolg een nietigheidsprocedrue opstarten. Grondwettelijk hof is bindend.

Question 15

raad van state

Answer 15

2 afdelingen
1. Afdeling wetgeving
Adviserende bevoegdheid aan wetgevende macht en uitvoerende macht op gemeenschappen en gewesten niveau. Regering kan dus wetgeving maken en neerleggen bij raad van state als controle;
> Niet bindend! (wordt Meestal wel gevolgd)

2. Afdeling bestuursrechtspraak
   > 2 functies:
3. Annulatie rechter = kan normen nietigverklaren (besluiten)
4. Cassatie rechter = raad van state werd overspoeld met administratieve rechtshandelingen. (kleinere dossiers) worden meer en meer dossiers toevertrouwd aan bestuursrechtelijke rechtscolleges

Question 16

rekenhof

Answer 16

houd toezicht op financien en begroting van een land.

1. Controleerd rekeningen en begroting van overheidsinstanties. Rekenhof kijkt niet naar opportuniteit van uitgaven maar controleerd wettigheid.
2. Verslag uitbrengen aan parlement
3. Schadevergoeding vragen van degene die fouten maakten

Question 17

Publieke subjectieve rechten

Answer 17

1. Publieke vrijheden (vrijheid van meningsuiting)
2. Participatie rechten (rechten waardoor u kan participeren aan publiek leven bvb kiesrecht)
3. Socio culturele rechten
4. Socio economische rechten (recht op uitkerin)

Question 18

Private subjectieve rechten

Answer 18

2 categorieen:

1. Extra patrominaal
2. Patrimoniaal

Question 19

Extra patriominiaal:

Answer 19

rechten die niet terechtkomen bij nalatenschap. Niet geërft. Geen deel van vermogen.
1. Familiale rechten (recht om te scheiden)
(geen zin meer na overleiden)

2. Persoonlijkheidsrechten
   Bvb recht op afbeelding

Question 20

patrimoniaal (vermogensrechten)

Answer 20

1. Zakelijke rechten (= geeft recht op zaak)
2. Vorderingsrechten (= geeft recht dat iemand gedraging vertoont bvb schuldvordering)
3. Intellectuele rechten (= recht op creatie van geest)
   = rechten die bij nalatenschap terechtkomen

Question 21

rechtsfeiten

Answer 21

> rechtsfeiten brengen rechtsgevolgen tot stand maar ze worden niet met die bedoeling gesteld
vb mn wordt 18 jaar -> volwassen

Question 22

rechtshandeling

Answer 22

> worden gesteld met bedoeling rechtsgevolgen te hebben
eenzijdig meerzijdig
eenzijdig = wilsuiting van 1 peroson (vb maken van testament)
meerzijdig = wilsuiting van 2 perosnen (vb koop/verkoop)

Question 23

plechtige rechtshandelingen

Answer 23

> in principe is ons recht niet formalistisch
wel bij bewijs van rechtshandelingen
vormelijke vereisten voor sommige rechtshandelingen vb huwelijk
niet geldig indien vorm niet nageleefd

Question 24

bevoegdheid

Answer 24

> rechtsmacht die aan een bepaalde rechter concreet wordt toeedeeld, noemt men bevoegdheid

Question 25

materiële bevoegdheid

Answer 25

> rechtsmacht bepaald naar het onderwerp, de waarde en in voorkomend geval het spoedeisend karakter van de vordering.
openbare orde

Question 26

territoriale bevoegdheid

Answer 26

> is de rechtsmacht die aan de rechter toebehoort in een rechtsgebied naar de regels die de wet stelt
suppletief (niet van openbare orde)

Question 27

Hof van cassatie

Answer 27

>

Kan zelf uitspraak doen maar kijkt niet meer naar de feiten 
Cassatie kan de zaak terug naar hof van beroep sturen maar dan moet het college in een andere samenstelling oordelen (andere magistraten)
Verwijzen naar een andere rechtcollege van zelfde niveua (vb van hvb gent naar hvb antwerpen)

Question 28

recht op hoger beroep

Answer 28

> 2e volledige behandeling van een geschil door een andere rechter
nadeel: procedures slepen langer aan
bij <2k (vrederechter) en <2.5k (eerste aanleg) kan men niet in beroep (wel cassatie)
bij assisen nooit beroep mogelijk

Question 29

lekenrechters

Answer 29

> zetelen niet beroepshalve, hoeven zelfs geen jurist te zijn
zetelen oa. in ondernemingsrb, arbeidsrb, arbeidshof
bijstaan in gespecialiseerd materies en praktijkervaring
ook strafuitvoeringsrb (expert inzake reintegratie)

Question 30

leken rechters (assisen)

Answer 30

> zijnde de 12 jury leden

> zwaarste straffen kunnen enkel door het volk zelf uitgesproken worden

Question 31

taak van de rechter

Answer 31

1. = rechter is passief: zoekt zelf geen werk. Geschil wordt aanhangig gemaakt. Partijen vboeren argumenten aan, rechter zoekt geen bewijzen maar luistert naar argumenten en past rechtsregel toe.
2. = Rechter mag geen schijn geven van partijdigheid.
   Vb: zaak dutroux: onderzoeksrechter connorot gaat naar spaghettiavond bij ouders van slachtoffers en werd door cassatie van de zaak afgehaal.

Question 32

openbaar ministerie

Answer 32

> ‘staande magistratuur’
kan optreden obv klacht of op eigen initiatief
Procureur des konings (eerste aanleg)
Procureur generaal (hof van beroep)
bij cassatie fungeert OM adviserende taak
in theorie staat minister van justitie aan hoofd van OM. omstreden want OM = rechterlijke macht en afstand dient bewaart te blijven met uitvoerende macht

Question 33

vrederechter

Answer 33

> kleine burgerlijke geschillen (tot 5k)
Burenruzies, huurgeschillen
rechter die Dichter staat bij bevolking
Beroep bij vrede rechter = eerste aanleg

Question 34

politie rechtbank

Answer 34

> per gerechtelijk arrondissement
= strafrechtbank dus vorderingen door OM (geen minnelijke schikking)
Beroep bij politierechtbak = correctionele rechtbank

Question 35

Rechtbank van eerste aanleg

Answer 35

> Burgerlijke rechtbank
Familirechtbank
correctionele rechtbank

Question 36

Burgerlijke rechtbank

Answer 36

= beroepen van vrederecht

• Geschillen tussen auteurs
• Volheid van bevoegdheid = alle geschillen die niet toegewezen zijn aan ander college komt burgelijke rechtbank toe

Question 37

familierechtbank

Answer 37

= 3 kamers/rechtbanken

1. Familierechtbank (familiale aangelegenheden)
2. Jeugdrechtbank
3. Kamer voor minnelijke schikking (in onderling overleg)

Question 38

correctionele rechtbank

Answer 38

(vordering door OM) 
= strafzaken 
Bevoegd per gerechtelijk arrondisement 
1.	Beroepen politierb 
2.	Misdrijven (drugs, slagen…)

Question 39

ondernemingsrechtbank

Answer 39

> Geschillen tussen ondernemers EN TEGEN ONDERNEMERS

- Beroepsrechters en lekenrechters (specifieke kennis)

Question 40

arbeidsrechtbank

Answer 40

> Geschillen met sociaal recht (ook hier lekenrechters)

> Collectieve schuldenregeling

Question 41

arrondissementsrechtbank

Answer 41

= rechtbank van 3 voorzitters (eerste aanleg, ondernemingsrechtbank, arbeidsrcechtbank)
> Arrondissementsrechtbank beslist welke rechtbank bevoegd is

Question 42

gerechtelijke procedure

Answer 42

stap 1. Rechtsingang
= iemand die procedure aanhangig maakt (= 1 van de partijen die geschil heeft)
2 manieren :
1. Dagvaarding (betekent door gerechtsdeurwaarder)
2. Verzoekschrift (griffie zal aangetekend schrijven sturen)

stap 2. Inleidende zitting
= onmiddelijk uitgesteld en pleitdatum bepaald.
stap 3. conclusies
= meegeven en tegenargumenten krijgen tussen argumenten. Tot men uitgeconcludeerd is (tegen pleitzitting)

stap 4. Pleidooi

stap 5. Vonnis

Question 43

rechtsmiddelen

Answer 43

> betrekking tot de vraag ‘wat kan u doen na vonnis?’

Question 44

Gezag van gewijsde

Answer 44

= wat een rechter zegt wordt geacht de waarheid te zijn tenzij andere rechter in beroep ander besluit neemt.
Vb. 1 feit loopt zowel burgerlijk als strafrechtelijk
Dan kan burgerlijk rechter niet tegen beslissing van strafrechter beslissen.

Question 45

kracht van gewijsde

Answer 45

= beslissing is onherroepelijk geworden. U kan geen beroep meer aantekenen

Question 46

uitvoerbaarheid bij voorbaat

Answer 46

= u kan ondanks beroep al eerste beslissing uitvoeren

Question 47

verzet

Answer 47

= mbt verstekvonnis. Als iemand niet komt opdagen wordt hij veroordeeld bij bestek. U kan in beroep gaan e nook daar niet komen opdagen. Bij veroordeling in beroep kan u verzet aantekenen.

Question 48

kortgeding

Answer 48

Soms kan u niet wachten omdat u een heel dringend probleem hebt. Bijvoorbeeld uw huis verzakt bij straatwerken. De hoge urgentie vergt een kortgeding procedure.
> U stelt een vordering tot de voorzitter van de rechtbank
> De voorzitter gaat maatregelen nemen (onderzoeksmaatregelen, bewarende maatregelen = werken stilleggen,
> Voorzitter mag enkel en alleen voorlopige maatregelen nemen, hij mag niet ingaan op de grond van de zaak of het grschil beslechten.
> Voorzitter mag geen onomkeerbare maatregelen nemen

Question 49

procedure zoals in kortgeding

Answer 49

Ook naar voorzitter van rechtbank
> U moet geen urgentie bewijzen
> Voorzitter beslist wel op grond van de zaak
> In de praktijk zal deze procedure wel langer duren dan een echt kort geding.

Question 50

arbitrage

Answer 50

Geschil kan zowel naar rechtbank of arbitrage
= private rechtspraak
Beroep doen op arbiters (= specialisten) moeten geen magistraten zijn. Je kan 1 of meerdere arbiters aanstellen (oneven aantal)

Question 51

vonnis laten betekenen

Answer 51

• Beroepstermijn begint met lopen
• Na beroepstermijn moet u de som betalen
  Als u dat niet doet: beroep doen op deurwaarder
  1. Laat een bevel tot betaling betekenen
  Als u dan nog niet betaald dan zal de deurwaarder
  2. overgaan tot een uitvoerend beslag
  = inventaris opmaken van alles wat u bezit.

Question 52

derdenbeslag

Answer 52

goederen die bij iemand anders liggen

Voorbeeld: loonbeslag is tegen werkgever zeggen: wij komen beslag leggen op loon

Question 53

bewarend beslag

Answer 53

= beslag laten leggen op goederen van andere partij

Bewarend beslag vermijden door kantonnement = waarborg geven en op rekening zetten in afwachting van beroep

Question 54

dwangsom

Answer 54

‘onder verbeurte van een dwangsom’

= u krijgt zoveel dagen om iets te doen, per dag dat u het niet doet betaald u x bedrag.

Question 55

collectieve schuldenregeling

Answer 55

Als u schulden niet kan terug betalen dan gaat u failliet. Wij zijn geen onderneming dus kunnen niet failliet gaan.
Voor natuurlijke personen is er de collectieve schulden regeling > vragen aan beslagrechter.
Arbeidsrechtbank bekijkt dossier en stelt schuld bemiddelaar aan. Samen een afbetalingsplan opstellen.
Voordeel is : geen beslag leggen op uw goederen. Soms stoppen interesten met lopen en sommige schulden worden kwijtgescholden. U blijft volledig juridisch bekwaam.

Question 56

Wie maakt procedures aanhangig?

Answer 56

> Bij strafprocedure altijd OM

> Bij burgerlijke procedure altijd eisende partij.

Question 57

voorrang van de strafprocedure

Answer 57

Strafprocedure heeft altijd voorrang op burgerlijke. Als u ieamand slaat kan parket u vervolgen (straf) maar slachtoffer kan schade vergoeding vragen (burgerlijk)
Wat strafrechter zegt heeft gezag van gewijsde dus moet burger rechter volgen.
OM kan ambtshalve optreden = zonder klacht zelf onderzoek starten en voeren.
Nadeel 1: kan beslissen niet te vervolgen (seponeren)
Nadeel 2: procedure duurt lang

Question 58

3 regels: bewijslast

Answer 58

Regel 1: rechter blijft passief
> Partij die vordering instelt zal moeten bewijzen
Rechter wel invloed op de bewijsmiddelen die gebruikt worden (zoals een getuige niet geloven)
Rechter kan ook bevelen een boekhouding ter beschikking stelt bvb. Of inlichtingen of onderzoek eist.

Regel 2: wie beweert moet bewijzen
> Soms zal dat omdraaien. Degene die beweert en degene die moet weerleggen of tegenbewijs leveren (ik bewijs dat ik wel betaald heb)

Regel 3: alleen feiten en rechtshandelingen moeten bewezen worden
Niet bewijzen
> U moet niet bewijzen wat wetgeving is
> Algemeen bekende feiten niet bewijzen
> Algemeen erkende ervaringen (remafstand is langer)
Wel bewijzen
> Feiten die zich voordoen kan u bewijzen met alle mogelijke bewijsmiddelen (getuigen, gerschriften, bekentenissen, eed, vermoedens,
> Rechtshandelingen (burgerlijke procedures, NIET ONDERNEMINGEN) = handling die u stelt met de bedoeling juridische gevolgen te hebben bvb overeenkomst. Kan u bewijzen met enkel een geschrift

Question 59

7 situaties waarin geen geschrift nodig is

Answer 59

1. Kleine transactie (tot 3.5k)
2. Tegen ondernemingen (alle mogelijke bewijsmiddelen aanvoeren)
3. Geschrift door overmacht verloren gegaan

4e situatie: Soms materiele of morele onmogelijkheid
5e situatie: als u transactiewaarde niet kan bepalen
6e situatie: eenzijdige rechtshandelingen (uit 1 persoon, vb aanbod)
7e situatie: situatie van derden

Question 60

authentieke akte

Answer 60

= altijd tussenkomst van openbaar ambtenaar (vb notaris)
Wat is bewijskracht van A.A.
> 2 soorten bepalingen
1. Vaststelling van bepalingen (op 3november zijn mr x en mvr y zijn verschenen)
2. Niet authentieke vaststellingen (vb voorwaarden leningsovereenkomst)
Bewijskracht voor authentieke vermeldingen is absolute bewijskracht = bijna niet weerleg baar (enkel bij procedure bij valsheid in grschrifte)
Niet authentieke vermeldingen zijn niet zo absoluut in hun bewijskracht. Weerlegbaar met alle mogelijke bewijsmiddelen.
Tussen partijen: u kan weerleggen met ander verschrift (A.A of onderhandse akte

Question 61

onderhandse akte

Answer 61

geschrift opgesteld door partijen
> Niet elk geschrift is geldig bewijsmiddel
> Vormvoorwaarden
Voorwaarden
1. Aantal originelen (zoveel originelen als partijen met onderscheiden belang)
2. In ieder origineel het aantal originelen dat opgesteld zijn vermelden

Bewijskracht onderhandse akte
> Tussen partijen kan u altijd weerleggen via ander geschrift (A.A of O.A)
Kunnen derden weerleggen: derden mogen altijd alle bewijsmiddelen gebruiken om te weerleggen. Bvb bij antidatatie
Datum > kantoor voor rechtszekerheid (of overlijden)

Question 62

advocatenakte

Answer 62

= akte ondertekend door partijen en advocaten. Waarde = authentieke akte. Voordeel is dat alles authentiek is.
Voorwaarden:
1. Voorwaarden van onderhandse akte
2. Ondertekening (partijen en advocataten)
3. Verklaring dat advocaten hun clienten hebben ingelicht over rechtsgevolgen van overeenkomst)

Question 63

bekentenis

Answer 63

Iemand geeft iets toe die tot u nadelig zijn.
1. Gerechtelijke bekentenis
= afleggen voor de rechtbank.
2. Buitengerechtelijke bekentenis
= buiten de rechtbank (ook bruikbaar als bewijs <3500) of schriftelijk vastleggen

Question 64

deskundigen onderzoek

Answer 64

Sommige zaken zijn heel technisch dus zal rechter een deskundige aanstellen om iets te doen in opdracht van rechtbank. = niet bindend. Rechtbank kan dat buiten beschouwing laten.

Question 65

plaatsopneming

Answer 65

= rechter gaat ter plaatse om beslissing te nemen (Meestal vrede rechters bvb een haag bij een burenruzie)
Hof van assisen gaat ook regelmatig ter plaatse.

Question 66

rechtsingang

Answer 66

iemand die procedure aanhangig maakt (= 1 van de partijen die geschil heeft)
2 manieren :
1. Dagvaarding (betekent door gerechtsdeurwaarder)
2. Verzoekschrift (griffie zal aangetekend schrijven sturen)