B1 Deel 2: publiek recht Flashcards
rechtstaat
= wilt zeggen dat de staat in de eerste plaats de belangen van de burgers veilig stelt en niet voor zichzelf.
Europees verdrag van rechten van mens EVRM door raad van Europa (niet gelijk aan EU)
wetstaat
wetgeving dat ALLE burgers kunnen genieten van rechten en vrijheden (soc uitkering, consumenten bescherming, iedereen mag stemmen…)
Negatieve kant: heel veel wetgeving (zijn we niet overgeregulariseerd?)
3 staatsmachten
- Wetgevende macht (maakt wetgeving, parlement)
- Uitvoerende macht (regering)
- Rechterlijke macht (zorgt dat wetgeving effectief toegepast wordt)
>
Staan in principe los van elkaar, geven elkaar geen instructies. (mevrouw lisain) Maar controleren elkaar wel via wisselwerking. Uitvoerende macht stelt rechters aan (rechterlijke macht)
democratisch beginsel
wetgevende macht is rechtstreeks verkozen door het volk
> Democratishc deificiet in EU, europees parlement wordt verkozen MAAR is niet enige wetgever in EU. Europese raad (raad van ministers) zijn niet rechtstreeks verkozen.
supranationale rechtsorde
= EU
EU historisch
> 1951 – 1952
EGKS = europese gemeenschap kolen en staal. -> grote vrees was dat Duitsland zich opnieuw zou gaan bewapenen (want hadden veel kolen en staal)).
1957 – euratron(atoom, bestaat nog steeds) / EEG
Europees economiscche gemeenschap = men wou politiek 1 worden. (‘als we economisch 1 worden volgt politiek ook wel, ‘spill over effect’)
We zullen nooit een politieke eenheid worden (kijk polen en hongarije)
Daarna vaan EEG na EG (want samenwerking breder dan economie)
27 lidstaten
Instellingen van EU
- Europees parlement
- Raad van ministers / raad van EU
- Europese raad
- Europese commissie
- Hoge vertegenwoordiger (commissie)
Europees parlement
>
Europees parlement (kiezen leden om 5 jaar) – zetel in straatsburg Alle vergaderingen in Brussel Bevoegdheden: wetgever samen met raad van ministers goedkeuren begroting (= geld dat aan uitvoerende macht wordt gegeven)
Raad van ministers
27 ministers van elke lidstaat (wetgever)
- algemene raad met ministers van buitenlandse zaken
- bijzondere kamers voor specifieke materie: bvb milieu
grote probleem is dat er niet met vast systeem gewerkt wordt van meerderheden.
Europese raad
27 staatshoofden en regeringsleiders (premier of president)
> zet beleidslijnen van EU uit
voorzitter: Charles michel (veel kritiek want onzichtbaar)
Europese commissie
> spil van europese administratie.
> Dagelijkse uitvoering van europese normen
Hoge vertegenwoordiger EU
>
Europees commissaris = minister van buitenlandse zaken van EU
Europese normen
Europees recht = ER -> 2 deelgebieden
Primair europees recht = basis
Secundair europees recht = uitvoeringswetgeving
primair europees recht
= 3 verdragen waarop EU steunt
1. Verdrag betreffende EU (basis beginselen)
2. Verdrag betreffende WERKING EU (vweu) !!!
> Belangrijker want samenwerking op economisch vlak komen uit vweu (bv vrijheid van goederen, kartelrecht)
3. Euratron
Directe werking: Verdrag betreffende WERKING EU (vweu)
Is dat verdrag (2) direct werkend?
> 2 groepen bepalingen
1. Gericht tot ondernemingen (art. 101 en 102) -> altijd direct werkend (zowel horizontaal als verticaal) dus inroepbaar tov rechter
2. Gericht tot lidstaten direct werkend, er zijn verticale bepalingen en horizontale+verticale en heel wat die niet direct werkend zijn obv 3 criteria
> Moet duidelijk zijn wat lidstaat moet doen
> Onvoorwaardelijk
> Geen discretionaire bevoegdheid voor lidstaat bij uitvoering verplichting (geen beleidsruimte voor lidstaat)
Horizontale / verticale directe werking
Horizontale directe werking
= bepaling inroepen tegen iemand die horizontaal van u staat
Verticale werking
= inroepen tov iemand die boven u staat (overheid)
Secundair europees recht (3)
- Verordeningen
- Richtlijnen
- Besluiten
verordeningen (EU)
> europese wet. Geen specifieke bestemmeling. Algemene draagwijdte.
altijd direct werkend.
Richtlijnen (EU)
= gericht tot lidstaat. Altijd omzettingstermijn
Men wil bekomen dat de wetgeving in alle lidstaten uniform wordt.
= richtlijn is een instrument om wetgeving te harmoniseren
3 situaties:
1. Omzettingstermijn nog niet verstreken -> nog niet direct werkend
2. Omgezet > wel direct werkend
3. Termijn is verstreken maar niet of foutief omgezet > hvj zegt zelfde criteria als verdrag werking EU.
> Duidelijke verplichting voor lidstaat?
> Onvoorwaardelijk?
> Geen beleidsruimte?
Alle 3 vervult -> direct werkend MAAR ENKEL VERTICAAL. Want men wilt enkel de overheid straffen (die geen goed werk heeft geleverd)
Besluiten (EU)
= om specifieke problemen mee te regelen. Grote eigenschap dat ze ook een bestemmeling hebben lidstaat OF particulier
- Bvb besluit om onterechte staatssteun terug te vorderen
- EUropese commissie kan bvb monsterboete opleggen tegen bedrijven via besluit
- Besluit is direct werkend horizontaal en verticaal voor particulier voor lidstaat 3 criteria.
Hof van justitie van EU
Hvj zit in Luxemburg stad in Luxemburg.
Overkoepelend begrip
> Hof van justitie
> Gerecht van EU
Gerecht van EU
> onderdeel hvj Lux
Gerecht van EU: 27 rechters van elke lidstaat.
Bevoegdheden:
> Beroepen van ondernemingen/particulier tegen europese beslissingen (vb merkenbureau)
Hof van Justitie van EU
>
Zetelend
> Advocaten generaal (advies) = staand
Prejudiciële vragen
Rechter stopt procederure en formuleer prejudiciele vraag
> Vraag wordt gestuurd naar hvj in lux
Procedure hvj luistert naar 2 partijen en wordt advies van advocaten generaal gevraagd. (niet bindend)
Hvj beantwoord de vraag. Spreek arrest uit en dat wordt naar Belgie gerstuurd (gebonden)
Bevoegdheden hvj EU
- prejudiciële vragen
- lidstaten veroordelen
- nietig verklaren secundair europees recht
- Beroepen tegen beslissingen van Gerecht van EU. Maar hvj zal enkel in rechten oordelen. Dus niet oordelen op feiten maar op de regels/procedures en juridische aspecten (zoals hof van cassatie)