Autakoidy Flashcards
Lek silnie blokujący receptory H3 (presynaptyczne) i słabo aktywuje H1. Powoduje ogólny wzrost wydzielania histaminy.
Betahistyna - stosuje się w zawrotach głowy i chorobie Meniera
Główny mechanizm leków antyhistaminowych
Mechanizm odwrotnego agonisty
Leki działające na receptory muskarynowe, adrenergiczne i serotoninowe oraz penetrują do csn powodując sedację
Antyhistaminiki I generacji
Leki antyhistaminowe I generacji (5)
Klemastyna - tabletki i syrop Prometazyna - tabletki i syrop Cyproheptadyna - tabletki Difenhydramina - krople do oczu Antazolina - krople do oczu
Antyhistaminik I generacji stosowany pomagający w zasypianiu
Difenhydramina
Antyhistaminik I generacji stosowany w chorobie lokomocyjnej
Dimenhydranat (aviomarin)
Antyhistaminik I generacji bez recepty stosowany w przeziębieniu
Chlorfenamina
Antazolina podana domięśniowo
ostre stany alergiczne
Antazolina podana dożylnie
zaburzenia rytmy serca
Antyhistaminik I generacji stosowany w bólach głowy i anoreksji
Cyproheptadyna
Antyhistaminik I generacji o działaniu przeciwwymiotny i uspokajającym (nie difenhydranat)
Prometazyna
Antyhistaminik I generacji stosowany w uporczywej czkawce, zaburzeniach błędnikowych i przeciwwymiotnie
Tietylperazyna
Antyhistaminik I generacji o działaniu przeciwlękowym, i w leczeniu świądu
Hydroksyzyna
Antyhistaminiki II generacji
Bilastyna Cetyryzyna Loratydyna Rupatadyna Azelastyna - tylko miejscowo, krople do nosa i oczu
Antyhistaminiki III generacji (metabolity/izomery II generacji) - takie same wskazania
Posiadają mniejsze ryzyko działań niepożądanych (lepiej dla gówniaków)
Desloratydyna
Lewocetyryzyna
Feksofenadyna
Blokery receptorów H2
Ranitydyna - pl
Famotydyna - pl
Cymetydyna - dawniej
2 głównie postacie migreny
Z aurą i bez aury
4 fazy: prodromalna, aura, ból głowy, postdromalna
Migrena przewlekła
ból głowy 15 dni w miesiącu z czego 8 to ból migrenowy przez co najmniej 3 miesiące
Inaczej epizodyczna
MOH - medication overuse headache
co najmniej 15 dni w miesiącu, następuje po regularnym używaniu doraźnego leku przeciwbólowego
Leczenie napadów migreny
Tryptany i NLPZ przyjęte jak najszybciej w przyswajalnej formie.
rozpuszczalne/musujące/spray donosowy/czopki/podskórne (omijające wymioty)
NLPZ w migrenie
Łagodne i umiarkowane napady
Aspiryna 1000mg dożylnie
Ibuprofen, diklofenak, naproksen, kwas tolfenamowy, metamizol
Ew, NLPZ+paracetamol(+kofeina)/tryptan
Tryptany zastosowanie i mechanizm
Leki z wyboru w silnych atakach migreny
Agoniści selektywni 5HT1 B i D
Podać jak najwcześniej
Przeciwwskazania dla tryptanów
Choroba wieńcowa, ciąża, choroba Reynauld, stosowani inhibitorów MAO
Długo działające przeciwwskazane u osób po zawałach i z niekontrolowanym nadciśnieniem tętniczym
Działania niepożądane tryptanów
senność, parestezje kończyn, uczucie ucisku w klatce piersiowej, zaburzenia czucia temperatury, zawroty głowy
Przykłady tryptanów
sumatryptan 50-100mg
zolmitryptan 2,5-5 mg
eletryptan 40-80 mg
ryzatryptan 10 mg
almotryptan 25-50mg
naratryptan i frowatryptan 2,5-5mg - najdłuższy czas działania, ale najpóźniej
Następna dawka po min. 2h, mogą być nieskuteczne
Alkaloidy sporyszu w migrenie DN PW
stosowane w napadach, mniejsza skuteczność od tryptanów
Agoniści 5-HT1 B i D + antagoniści 5-HT2 + rec adr i dop
DN: parestezje, kurcze, nudności, bóle brzucha
Przeciwskazania: nadciśnienie tętnicze, choroby układu krążenia i CIĄŻA
Długotrwałe stosowanie alkaloidów sporyszu prowadzi do
włóknienia opłucnej osierdzia zastawek i objawów zatrucia
Stan migrenowy
napad migreny >72 godzin, pacjent odwodniony, leczenie migreny, leki uspokajające przeciwwymiotne, sterydy, siarczan magnezu
Profilaktyka migreny - leki pierwszego rzutu
Jeśli częściej niż 3 razy w miesiącu
Betablokery bez ISA propranolol, metoprolol
antagoniści wapnia
leki przeciwpadaczkowe kwas walproinowy, topiramat
Profilaktyka migreny - leki drugiego rzutu
bisoprolol amitryptylina - przeciwdepresyjny gabapentyna - lek przeciwpadaczkowy naproksen - NLPZ Toksyna botulinowa typu A
Nowoczesne leczenie migreny
Lasmi’ditan’ - selektywny agonista 5-HT1F - brak efektu ubocznego wazokonstrykcyjnego
Gepanty - antagoniści receptora CGRP
Erenumab - przeciwciała przeciwko genowu kalcytoniny CGRP
“Good guy” - analog to angiotensyny 1-7
Alamandyna z receptorem MrgD
Lek hamujący aktywność reniny
aliskiren
Chymaza bierze udział w
alternatywnej ścieżce produkcji angiotensyny II
PAF powstanie i charakterystyka
Jest autakoidem, nie jest eikozanoidem
Powstaje przez rozszczepienie acyloPAF (fosfolipidu błonowego) do kwasu arachidonowego i PAF przez PLA2
Agregacja trombocytów, rozszerzenie naczyń, pobudzenie komórek zapalnych, skurcz oskrzeli, skurcz mięśniówki gładkiej jelit, udział w astmie
Farmakologia PAF
Apafant, Bepafant (antagoniści) - przeciwastmatyczne i przeciw zapaleniu jelita grubego
Leksypafant - zapobiega uszkodzeniu wielonarządowemu po pomostowaniu aortalno wieńcowym, leczenie ostrego zapalenia trzustki
Rupatydyna - antyalergiczny blokuje H1 i PAF
Darapladib - przeciwmiażdżycowe
Monoalid - przeciwłuszczycowo
Prostanoidy, których powstanie katalizowane jest przez COX
prostaglandyny D E F2alfa
prostacyklina PGI2
tromboksan A2
Eikozanoidy powstałe przez działanie lipooksygenazy
Leukotrieny B4 C4 D4 E4
Lipoksyny
Eikozanoidy powstałe przez działanie cytochromu P450, cechy
20-HETE kw hydroksyeikozatetraenowy EET kw epoksyeikozatrienowe Jako jedyne są magazynowane w błonach Regulują funkcje nerek EET - działanie przeciwzapalne
Eikozanoidy powstałe w reakcjach nieenzymatycznych
Izoprostany IsoP
Szlak syntezy prostaglandyn
AA–>COX–>PGG2–>peroksydaza–>PGH2–>reszta
COX hamowane przez sterydy
2
Koksyby
wybiórcze inhibitory COX2
Rofekoksyb
Waldekoksyb
Etorykoksyb
Pośrednie hamowanie COX1 przez sterydy
Indukcja lipokortyny i hamowanie PLA2
Prekursor i leukotrieny cysteinylowe
LTC4 jest prekursorem lekotrienów cysteinylowych
C4 D4 E4 (wiążą się z rec CysLT1–> produkcja śluzu, skurcz oskrzeli, migracja eozynofili)
Dalszy metabolizm leukotrienów
zachodzi przez 5-LOX i 15-LOX, powstają lipoksyny LXA2 i LXB4 o działaniu przeciwzapalnym
Białko FLap
jest wymagane przez 5-LOX w produkcji LTA4 (po drodze hepte) potem LTB4
Powstanie LTC4
Sprzęganie LTA4 z glutationem
LTB4
wpływa na hemotaksję komórek zapalnych - rec BLT
Inhibitory 5-LOX
Zyleuton, Genleuton
Mesalazyna - terapia zapalnej choroby jelita grubego
^Leczenie astmy
Wskazania dla alprostadylu
PGE1
utrzymanie drożności przewodu tętniczego Botalla
leczenie zaburzeń erekcji - wstrzyknięcia
Działania niepożądane alprostadylu
10% noworodków bezdech
DIC, bradykardia, gorączka, zaczerwienienie skóry
niedokrwistość, małopłytkowość, drgawki, tachykardia, hipotonia, biegunka, hiperbilirubinemia, posocznica, hipokaliemia, hipolikemia, zatrzymanie pracy serca, obrzęki,
Analogi PGE1 (alprostadil)
Gemeprost - zakończenie ciąży w II trymestrze, przyspieszenie porodu i hamowanie krwotoku okołoporodowego.
Bóle krwawienia nudności wymioty kołatanie osłabienie
Mizoprostol - zapobieganie owrzodzeniom przy terapii nlpz
DN: biegunka, nudności, bóle brzucha, poronienia (stosowanie z antyprogestagenem)
Lek PGE2
Dinoproston
wspomaganie indukcji porodu o czasie
opróżnianie macicy po obumarciu płodu
terapia w zaśniadzie groniastym
Interakcje i działania niepożądane Dinoprostonu
Interakcja z oxytocyną wzmaga skurcze macicy
milion działań niepożądanych związanych ze skurczami różnego rodzaju i gorączka bóle, wysypka
U płodu kwasica, zaburzenia sercowe, śmierć.
kontra beta mimetykami
Analogi PGE2 (dinoproston)
Sulproston - aborcja, idukcja porodu w przypadku śmieci, leczenie krwotoku poporodowego
DN obniżone cisnienie bóle brzucha nudności
Interakcja z ergonowiną (niedokrwienie serca) i oksytocyną
NLPZ znoszą działanie
Lek PGF2alfa
Dinoprost
zakończenie ciąży w II trymestrze w przypadku powikłań płodu/matki
podanie doowodniowe
IA oksytocyna ergometryna nasilają działanie
DN nudności bóle przeróżnego rodzaju
Analogi Dinoprost PGF2alfa
Latanoprost DN: zwiększenie pigmentacji
Trawoprost DN: niewyraźne widzenie, zaciemnienie rzęs, pieczenie i czerwone powieki
Bimatoprost DN przekrwienie świąd, stany zapalne, ból pigmentacja
^leczenie jaskry
Karboprost - indukcja aborcji, lecznie krwotoku DN biegunka wymioty dreszcze gorączka
Lek PGI2 nazwa i wskazania
Epoprostenol Leczenie nadciśnienia płucnego Podczas hemodializy Wtedy kiedy nie można heparyny DN: posocznica, mniej płytek, krwawienie lęk nerwowość, kolka, wysypka
Analogi epoprostenolu
Beraprost
Iloprost
Treprostynil
- tez leczenie nadciśnienia płucnego
Lukasty mechanizm i podać
antagoniści receptorów dla LT (CysLT1) Zafrilukast Montelukast Cynalukast Pranlukast Leczenie astmy i nieżytu DN: bóle głowy, senność, ból brzucha, wzmożone pragnienie
Receptory Histaminy
H1 - Gq w śródbłonku, mięśniach gładkich i neuronach OUN
H2 - Gs żołądek i serce
H3 - Gi receptor presynaptyczny - zwrotne hamowanie
Aktywacja H1 skutkuje
wydzielanie śluzu
skurcz mięśni gładkichprzez aktywacje łańcuchów lekkich miozyny
pobudzenie zakończeń bólowych - pokrzywka świąd
rozkurcz naczyń bo Ca2+ działa na eNOS i fosforylacja łańcuchów lekkich
Aktywacja H1 i H2
chronotropowo i inotropowo dodatnio
obniżone ciśnienie bo zmnieszony opór
pokrzywka i przekrwienie
Aktywacja H2
wydzielanie HCl w żołądku
Leki stabilizujące błonę mastocyta
kromony
kromoglikan sodu
nedokromil
Antagoniści receptora 5-HT2
stare leki na migrenę
cyproheptadyna
pizotyfen
metysegrid
Receptor 5-HT3 jest jonotropowy a jego antagoniści to
bardzo dobre leki przeciwwymiotne "setrony" ondansetron tropisetron granisetron palonosetron dolasetron
Agonista 5-HT4 (Gs)
cyzapryd
receptory znajdują się w sercu brzuchu i mózgu a aktywacja powoduje wzrost motoryki
Prozac
to selektywny inhibitor zwrotnego wchłaniania serotoniny, ma zastosowanie w leczeniu depresji
Receptory AT1
receptor ANGII, działa przez białko Gq i fosfolipazę C
Receptory AT2
Wytwarzanie NO, otwarcie kanałów potasowych, hamowanie kanałów wapniowych typu T
Z ciekawszych działań AngII
Wzrost uwalniania NA z synapsy Wzrost wydzielania ADH z przysadki Remodeling mięśnia sercowego i naczyń krwionośnych; rozrost komórek i zamiana komórek kurczliwych na fibroblasty produkujące kolagen arytmogenne aterogenne w tym prozapalne
Inhibitory konwertazy angiotensyny
działające bezpośrednio kaptopryl alacepryl moweltipryl i prekursory enaraptril-->enalaprilat benazepryl chinapryl cilazapryl
inhibitory osoczowe - nadciśnienie i niewydolność serca kaptopryl enalapryl
inhibitory tkankowe - choroba niedokrwienna, prewencja powikłań cukrzycy, prewencja zatorów
chinapryl
rekombinowany BNP
nezyrytyd
Lek hamujący aktywność neprylizyny (enzym rozkładający peptydy natriuretyczne)
kandoksatryl
sakubitryl
antagonista receptora angiotensynowego
walsartan
w połączeniu z sakubitrylem zmniejsza ryzyko obrzęku naczynioruchowego
lek blokujący ACE i NEP (neutral endopeptidase - rozkłąda peptydy natriuretyczne)
omapatrylat
wskazania do stosowania ACEI
stabilna choroba wieńcowa
nefropatia cukrzycowa
przewlekła niewydolność krążenia
leczenie zawału - zapobiegają remodelingowi razem z eplerenonem (antagonista aldosteronu)
działanie antyarytmiczne
zwiększają produkcję bradykininy (która normalnie jest przez ace [kininaze II] rozkładana)
Przeciwskazania inhibitorów ace
zwężenie obustronne tętnicy nerkowej choroby nerek o podłożu autoimmunologicznym ciężka niewydolność nerek neutropenia ciąża
Antagoniści receptora AT1
Losartan Walsartan Irbesartan mogą zastępować ACEI kiedy te powodują kaszel leczenie zespołu metabolicznego
Powstanie i rozpad bradykininy
Z kininogenu pod wpływem kalikreiny.
Rozkładana przez kininazę II (ACE) - stąd korzystne działanie plejotropowe ACEI - bradykinina powoduje kaszel jako efekt uboczny ACEI
Działanie bradykininy
Działa na receptor B2 i powoduje uwalnianie tlenku azotu
odpowiada za pobudzenie bólowe zakończeń nerwowych np. przy oparzeniu
Inhibitor kalikreiny, hamuje powstawanie bradykininy. Lecznie obrzęku naczynioruchowego quinckego
Ekalantyd
Receptor bradykininowy B1
pojawia się w uszkodzonych tkankach de novo, aktywacja to wzrost stężenia wapnia i odpowiedź zapalna komórki
Receptor bradykininowy B2
Gq i Gi
antagonista
występuje w zdrowych tkankach
aktywacja - przez zwiększenie jonów wapnia do produkcji NO
antagonista to Ikantybant - hamuje obrzęk quinckego
Inhibitory fosfodiesterazy V
syldenafil, tadalafil
Blokery receptora andotelinowego
Bozentan, Sytaksentan, Ambryzentan, Darusentan, Macytentan
hamuje hydroksylazę tryptofanu i jest stosowany w leczeniu rakowiaka
telotristat - hamuje powstawanie serotoniny
agoniści 5HT1A
buspiron - przeciwlękowy, flibanseryna - poprawia popęd u kobiet
Autakoidy purynowe przeciwpłytkowe stare
Tilkopidyna - działa po paru dniach, DN plamica małopłytkowa
Klopidogrel - działa po paru godzinach, DN krwawienia
Tienopirydyny^
Nowsze tienopirydyny
Prasugrel - III generacja lepsze od klopidogrelu
Elinogrel - postać doustna i dożylna
Lek przeciwpłytkowy działający bezpośrednio na receptor P2Y12
Tykagrelor - najlepszy
Receptory na płytce krwi
P2Y1 - Gq i więcej wapnia
P2Y12 - zahamowanie cyklazy adenylowej - tutaj działają tienopirydyny
P2X1 - kanał wapniowy, zmiana kształtu płytek
NOS-1
nNOS
neuronalna konstytutywna sytaza
występuje w neuronach nitroergicznych, produkuje małe ilości NO a pobudzana jest śródkomórkowym wapniem
Neurony nitroergiczne unerwiają ciała jamiste
NOS-2
iNOS
indukowalna, powstająca de novo
występuje w makrofagach i komórkach mięśni gładkich i produkuje duże ilości tlenku azotu
indukowana przez cytokiny TNFalfa IL-2 LPS
NOS-3
eNOS
endotelialna konstytutywna syntaza w śródbłonkach
aktywowana wapniem produkuje małe ilości NO
rola w regulacji napięcie ściany naczyniowej
interakcja z białkami
kaweoliną 1 - hamuje jej aktywność
kalmoduliną - pod wpływem jonów wapnia odczepia się i umożliwia aktywację
asymetryczna dimetyloarginina
to kompetytywny inhibitor eNOS i czynnik ryzyka miażdżycy
Mechanizm działania NO
zwiększa aktywność cyklazy guanylowej
cGMP to wtórny przekaźnik odpowiedzialny za różne efekty
Egzogenne źródła tlenku azotu i jak działają główne
nitroprusydek sodu
molsydomina
^dostarczają NO w mechanizmie redukcji azotu, prawdziwym dawcą azotu jest S-nitrozotiol
nitrogliceryna
Kofaktory syntazy tlenku azotu
NADPH
FAD
BH4 - tetrahydrobiopteryna
Zastosowanie terapeutyczne tlenku azotu
wziewnie w ards, nadciśnieniu płucnym
Leczenie chromania przestankowego kończyn dolnych oraz rzucawki okołoporodowej
Arginina - substrat dla tlenku azotu
