Astma Flashcards

1
Q

Odrębność diagnostyki astmy u dzieci

A

Dzieci do 5 r.ż. nie są w stanie poprawnie wykonać testu czynnościowego
Rozpoznanie astmy jest stawiane wyłącznie w oparciu o dane kliniczne – świszczący oddech, kaszel i duszności
Zwłaszcza poniżej 1 r.ż. świsty pojawiają się przy infekcjach wirusowych oskrzeli, do ok. 5-6 r.ż. ustępują u 2/3 dzieci (zwiększenie średnicy oskrzeli, dojrzałość immunologiczna)
Objawy te mogą występować do 12 r.ż.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Astma oskrzelowa

A

Choroba o podłożu zapalnym (mastocyty, limfocyty T, eozynofile)
Zapalenie indukuje napady duszności, kaszlu i uczucia ciężaru w klatce piersiowej
Napadom towarzyszy skurcz oskrzeli, obrzęk błony śluzowej
Nadreaktywność oskrzeli

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Główne mediatory odpowiedzialne za objawy astmy i rozwój zapalenia alergicznego

A

histamina
leukotrieny
prostaglandyny
cytokiny

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Astma alergiczna

A

Łączenie się alergenu z IgE na powierzchni mastocytów - odpowiedź immunologiczna - rozpad mastocytów i uwolnienie przekaźników wywołujących skurcz, tj. prostaglandyn, leukotrienów, histaminy
Początek zwykle przed 30 r. ż., w młodym wieku i dzieciństwie
Towarzyszą jej często pokrzywka, katar sienny, zapalenie spojówek
Przyczyną zaostrzeń jest kontakt z alergenem
Występują swoiste przeciwciała IgE
Często dziedziczna
Częściej przebieg epizodyczny z lepszym rokowaniem

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Astma nieatopowa (niealergiczna)

A

Początek zwykle po 30 r.ż., najczęściej po przebytej infekcji wirusowej lub bakteryjnej
Nie towarzyszą jej inne choroby atopowe
U podstaw leżą choroby zapalne oskrzeli, zwykle są przyczyną zaostrzeń
Nie występują swoiste przeciwciała IgE
Częściej charakter przewlekły i postępujący
Często reakcja na stres, zimno wysiłek

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Diagnostyka astmy u dzieci

A

długotrwały, męczący kaszel
świsty oddechowe
długotrwałe infekcje często kończące się zapaleniem płuc
budzące w nocy napady duszności i kaszlu
pojawianie się duszności o określonej porze roku lub po wysiłku
Zwłaszcza u dzieci zdarza się że kaszel jest jedynym objawem choroby
Kaszel nocny

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Diagnostyka astmy u małych dzieci

A

Przydatną metodą jest próbne leczenie krótkodziałającymi beta2mimetykami i GKS wziewnymi
Wyraźna poprawa po tych lekach oraz ustąpienie objawów po zaprzestaniu potwierdzają objawy astmy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Wiek a inhalator

A

< 4lat – inhalator ciśnieniowy i spejser z maską twarzową lub nebulizator z maską twarzową
4 – 6 lat - inhalator ciśnieniowy i spejser z ustnikiem twarzową lub nebulizator z maską twarzową
> 6 lat - inhalatory proszkowy aktywowany wdechem alternatywnie inhalator ciśnieniowy i spejser z ustnikiem lub nebulizator z maską twarzową

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Spejsery

A

Przystawki objętościowe do inhalatorów pod ciśnieniem. Eliminują konieczność koordynacji momentu wyzwolenia dawki z początkiem głębokiego wdechu. Najczęściej popełniane błędy:
Wyzwalanie jednorazowo dwóch dawek do spejsera
Zbyt płytkie wdechy
Należy pamiętać, iż spejsery nie eliminują konieczności wykonania dwóch – trzech głębokich wdechów z zatrzymaniem powietrza w płucach

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Farmakoterapia ostrego ataku astmy oskrzelowej

A

Beta2mimetyki krótkodziałające (SABA –short acting beta agonists) wziewnie DN – drżenia mięśniowe, tachykardia, z czasem rozwija się tolerancja na DN, najskuteczniejsze leki w leczeniu napadów astmy (poziom wiarygodności A)
Glikokortykosterydy (GKS) ogólnoustrojowo
Suplementacja tlenu
Można rozważyć podanie ipratropium wziewnie oraz teofiliny dożylni

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Zaostrzenie astmy

A

Ciężkość zaostrzenia ocenia się na podstawie objawów podmiotowych i przedmiotowych, wartości PEF i wysycenia krwi tętniczej tlenem (pulsoksymetr)
Saturacja > 95% zaostrzenie lekkie, 91 – 95% umiarkowane, < 90% ciężkie
Duszność przy chodzeniu lekkie, mówieniu umiarkowane (cichy, krótki płacz u niemowlęcia, trudności w karmieniu), spoczynku – ciężkie (niemowlę przestaje jeść)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Leczenie zaostrzenia w warunkach ambulatoryjnych

A

Zaostrzenie lekkie lub umiarkowane – salbutamol w inhalacji 2-4 dawki co 20 minut w ciągu pierwszej godziny przez spejser lub w nebulizacji
Po pierwszej godzinie: w zaostrzeniu lekkim 2-4 dawki co 3-4 godziny, w umiarkowanym 6 -10 dawek co 1 – 2 godz. Stosowanie dodatkowych leków nie jest konieczne, jeśli pacjent zareagował (PEF > 80% wartości należnej)
Jeśli pacjent nie odpowiada na leczenie lub istnieją obawy co do dalszej reakcji – chorego należy przewieźć do szpitala
Każde ciężkie zaostrzenie – natychmiastowa hospitalizacja, w międzyczasie leczenie doraźne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Leczenie zaostrzenia astmy oskrzelowej

A

Należy podać od razu GKS doustnie (prednizolon w dawce 1 mg/kg/24h do 50 mg, dzieci 1 – 2 mg/kg/24h do 40 mg, 0-2 lat do 20 mg, 2-5 lat do 30mg), który zapobiega narastaniu zaostrzenia, pozwala zmniejszyć ryzyko leczenia na oddziale pomocy doraźnej i nawrotowi zaostrzenia
Krótkotrwałe leczenie: u dzieci 3 – 5 dni, u dorosłych 5 – 10 dni stosuje się przy nieskuteczności innych leków w celu zapobieżenia atakowi astmy; działania niepożądane – zmiany nastroju, wzrost apetytu, zaburzenia snu, hiperglikemia, ogólnoustrojowe DN - przy dłuższej podaży (kilkutygodniowej lub kilkumiesięcznej), do 2 tygodni terapii brak konieczności stopniowej redukcji dawek

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Beta2mimetyki – działania niepożądane

A

Zaburzenia rytmu serca - większe zagrożenie leki nieselektywne oraz podanie doustne, podskórne i dożylnie (w połączeniu z teofliną wzrost ryzyka arytmii i migotania komór)
Drżenia mięśniowe
Retencja moczu i pobudzenie OUN (wiek podeszły)
Zaburzenia metaboliczne i elektrolitowe (spadek stężenia K+, niewielki wzrost stężenia glukozy)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Glikokortykosterydy – działania niepożądane

A
Zaburzenia metaboliczne
Osteoporoza
 Retencja płynów
Nadciśnienie
 Choroba wrzodowa
Zaburzenia psychiczne
Działanie immunosupresyjne
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Glikokortykosterydy (GKS, ICS)

A

Wziewne GKS – budezonid, flutikazon, beklometazon, mometazon, cyklezonid – leki kontrolujące
Doustne GKS – prednizolon, prednizon, metyloprednizolon, hydrokortyzon – 5 stopień terapii, leczenie napadu astmy oskrzelowej
Są najsilniejszymi z poznanych dotychczas leków przeciwzapalnych
Mechanizm działania - hamowanie kaskady kwasu arachidonowego. Zapobiegają syntezie prostaglandyn, leukotrienów, hamują układ dopełniacza, stabilizują komórki tuczne, skracają czas przeżycia eozynofili.

17
Q

Jaki GKS jest lekiem z wyboru doustnie?

A

Prednizon

18
Q

Leki antyleukotrienowe - LTRA

A

Przynoszą korzyści kliniczne u dzieci powyżej 5 r.ż., ale na ogół mniejsze niż wziewne GKS, w umiarkowany sposób zmniejszają ryzyko doustnej podaży GKS i zaostrzeń
Częściowo chronią przez kilka godzin przed skurczem wywołanym wysiłkiem
Mogą być alternatywą dla wziewnych GKS w 2. stopniu leczenia astmy przewlekłej
Działania niepożądane – przejściowy wzrost poziomu aminotransferaz, bóle brzucha, zmiany nastroju, stany depresyjne, bóle i zawroty głowy, bardzo rzadko notowano myśli samobójcze, zwiększona tendencja do krwawień, zaburzenia uwagi, reakcje nadwrażliwości, kołatanie serca

19
Q

Teofilina

A

W leczeniu kojarzonym z GKS poprawia kontrolę astmy i umożliwia redukcję dawki GKS
W terapii kojarzonej jako stopień 4 u dorosłych lub 2 u dzieci powyżej 4 r.ż.
Jest mniej skuteczna niż sterydy wziewne w małej dawce, a skutki uboczne większe
Preferuje się preparaty o kontrolowanym uwalnianiu
Różnice osobnicze w eliminacji mogą być 10-krotne
U dzieci bez chorób współistniejących nie ma potrzeby oznaczania stężenia we krwi przy dawkach do 10 mg/kg m.c./24 h

20
Q

Czemu monitorujemy teofilinę?

A

wąski indeks terapeutyczny i objawy niepożądane zagrażające życiu
duże różnice osobnicze w eliminacji
istnieje wyraźna korelacja między stężeniem w surowicy a działaniem niepożądanym, toksycznym i terapeutycznym

21
Q

Teofilina – działania niepożądane

A

Niepokój, bóle i zawroty głowy, bezsenność
Wymioty, zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego pochodzenia centralnego
Tachykardia, spadek ciśnienia krwi
Hipokalemia, hiperglikemia, wzrost stężenia WKT we krwi

22
Q

Teofilina – objawy przedawkowania

A

Arytmia komorowa, migotanie komór, nagłe zatrzymanie krążenia
Zdarzają się wypadki śmiertelne, które są przypisywane chorobie podstawowej
Objawy groźne dla życia u dorosłych mogą wystąpić przy przekroczeniu stężeń 30 -40 ug/ml

23
Q

Leczenie zatrucia teofiliną

A

Podawanie węgla aktywnego (20 mg co 2 h do spadku stężenia)
Badania: stężenie teofiliny, potas
Bilans płynów
Nawadnianie, bilans gospodarki kwasowo zasadowej i elektrolitowej
Zapobieganie drgawkom: ewentualnie phenobarbial 10 mg/kg przez 30 min, gdy stężenie powyżej 40 g/ml
Drgawki - diazepam, tiopental, intubacja, wentylacja, unikać halotanu (uwrażliwia m. serca na katecholaminy)
Ewentualnie hemoperfuzja (stężenie powyżej 100 g/ml w zatruciu ostrym lub powyżej 60 g/ml w zatruciu przewlekłym, lub przy stężeniu powyżej 40 g/ml i istnieniu czynników ryzyka: poważna choroba wątroby lub serca, t0,5 teofiliny 24h, objawy CUN, nie można podać kolejnych dawek)

24
Q

Leki zwiększające stężenie teofiliny w surowicy

A

Fluorochinolony, cymetydyna, doustne środki antykoncepcyjne, makrolidy, kortykoidy, meksyletyna, propranolol, leki zobojętniające kwas solny (wzrost wchłaniania

25
Q

Leki zmniejszające stężenie teofiliny w surowicy

A
barbiturany,
 karbamazepina,
fenytoina
izoprenalina
ryfampicyna
26
Q

Co zastosujemy w astmie wystepujacej rzadko, do 2 razy w msc

A

zawsze zaczynamy od niskiej dawki ICS. Preferowane połączenie – gdy istnieje konieczność niska dawka ICS plus formoterol

27
Q

W astmie kontrolowane

A

nie występują ograniczenia aktywności fizycznej i nocne przebudzenia.

28
Q

Lek w astmie stosowany przewlekle

A

leczeniem pierwszego rzutu w farmakoterapii przewlekłej astmy jest podawanie leków sterydowych w postaci wziewnej

Co najmniej 3 miesiące terapii dla pełnego efektu i oceny skuteczności

29
Q

Dawka prednizolonu dla dorosłych? (doustny GKS)

A

1 mg/kg/24h do 50 mg

30
Q

Montelukast

A

moze być dla dzieci 0-4

31
Q

Formoterol

A

długodziałający beta2mimetyk
mniej lipfilny
działa szybciej niż salmeterol

32
Q

Salmeterol

A

nie w monoterapii i ze brak działania p/zapalnego

33
Q

Flutikazon

A

mała dawka na przewlekła astme

34
Q

Teofilina

A

wąski indeks terapeutyczny

przy przedawkowaniu moze wystąpić migotanie komór

35
Q

doustne gks podajemy

A

w zaostrzeniu astmy i u dzieci terapia trwa 2-5 dni, a u dorosłych 10-14