Aseptísk vinnubrögð Flashcards
Aseptic non-touch technique (ANTT) - Aseptísk snertifrí tækni
- Lyfjagjöf í æð
- Uppsetning æðaleggja
Hvað er sjúkrahústengd sýking?
- Sýkng sem er afleiðing sjúkrahúsdvalarinnar og ekki til staðar eða á meðgöngutíma við innlögn á sjúkrahús
- Oft miðað við 48klst eftir innlögn á sjúkrahús (en taka verður mið af meðgöngutíma sýkingar og íhlutum)
Hvað er sýking?
Nægilega margar örverur komast inn í líkamann fjölga sér þar og valda vefjaskemmd
Hvað er Sýklun (coloniszation) ?
Vistun og fjölgun örvera á / í líkaman án þess að valda skaða
Hvað eru ytri varnir og nefnið dæmi um ytri varnir
Hindra að sýklar komist inn í líkamann og skaði hann
Dæmi: Húð, slím, bifhár í öndunarvegi, tár, þvaglát og magasýra
Ef sýklar komast inn í líkamann þá taka innri varnir við, nefnið dæmi
Drápsfrumur og agnætur
Örverubælandi prótein
Bólguviðbrögð
Hiti
Hvað er ENDOGEN sýking?
Úr eigin flóru sjúklings (húð, munnur,nef, kok, meltingarvegur)
Í kjölfar sjúkdóma, skurðaðgerða, inniliggjandi æða- og þvagleggja o.s.frv.
Hvað er EXOGEN sýking
Smit frá: starfsfólki sjúkrahússins, lækningaáhöldum og tækjabúnaði, öðrum sjúklingum, umhverfi
Smitkeðjan
Smitefni –> uppspretta –> berst með –> smitleiðir –> berst um –> móttækilegur einstaklingur
Dæmi um sjúkrahústengdar sýkingar
- Þvagfærasýkingar
- Skurðsárasýkingar
- Neðri öndunarvegasýkingar
- Blóðsýkingar
- Niðurgangur
Afhverju koma sýkingar?
- Skortur á skilningi
- Aseptísk vinnubrögð eru ófullnægjandi
- Sótthreinsun tækja/áhalda ófullnægjandi
- Handhreinsun er ófullnægjandi
- Loft
- Umhverfið
Dauðhreinsað - skilgreining
Engar örverur til staðar
Asepsis - skilgreining
Engar sjúkdómsvaldandi örverur til staðar
Aseptísk vinnubrögð - skilgreining
Fyrirbyggja eða draga verulega úr hættu á að sjúkdómsvaldandi örverur komist inn frir varnir sjúklings við klínísk verk (komist í snertingu við lykilhluti eða lykilstaði á líkamanum)
Hrein vinnubrögð - skilgreinig
Afbrigði af aseptískum vinnubrögðum. Notuð er snertifrí tækni alltaf þegarh ægt er að koma því við en ekki nauðsynlegt að allur búnaður / vökvi sé dauðhreinsaður.
Hrein vs aseptísk vinnubrögð
Í grunninn það sama.
Hrein vinnubrögð eru afbrigði af aseptískum vinnubrögðum. Notuð er snertifrí tækni alltaf þegar hægt er að koma því við en ekki er alltaf nauðsynlegt að nota dauðhreinsaðan búnað eða vökva.
Lykilsvæði - skilgreining
Dæmi
Eru þau svæði á sjúklingi þar sem sjúkdómsvaldandi örverur komast inn fyrir varnir líkamans
dæmi: sár, þvagrás, stungustaðir
Lykilhlutir - skilgreining
Dæmi
Eru dauðhreinsaðir hlutir sem koma í snertingu við lykilsvæði á sjúklingi og geta borið sjúkdómsvaldandi bakteríur í sjúkling ef þeir mengast og valdið sýkingu.
Dæmi: nálar, sprautuendar, þvagleggir, æðaleggir, dauðhreinsaðar vörur/hlutir
Dæmi um aseptísk vinnubrögð
Verk eins og æðaleggsuppsetning, blóðtaka, blöndun lyfja í æð, lyfjagjöf með stungu (í æð, undir húð, í vöðva), sárameðferð, meðhöndlun þvagleggja og æðaleggja.
5 ábendingar fyrir handhreinsu
- Fyrir snertingu við sjúkling
- Fyrir verk sem krefst hreinna / aseptískra vinnubragða
- Eftir mögulega líkamsvessamengun
- Eftir snertingu við sjúkling
- Eftir snertingu við umhverfi sjúklings
Á höndum er örverugróður sem gróflega má skipta í tvennt…
- Staðbundna flóru
- Flökkuflóra
Skipulagning og undirbúningur verks
- Hugsa fram í tímann
- Undirbúa sjúkling og vinnusvæði
- Taka allt til sem nota á við verkið
- Tryggja að nægur tími sé til verksins og tryggja aðstoð sé hennar þörf
- Tryggja næði
Fyrir notkun á dauðhreinsaðri vöru þarf að…..?
- Ath hvort vara sé dauðhreinsuð –> indikator
- Ath hvort umbúðir séu heilar
- Ath fyrningardag
Hvernig drögum við úr líkum á loftbornu smiti?
- Loka gluggum
- Viftur bannaðar
- Ekki farið í aseptísk verk fyrr en a.m.k. 30mín eftir aðhlynningu / umbúnað / herbergisþrif, þá er meira af örverum í loftinu
Hver er hlífðarbúnaður skv. grundvallarsmitgát
- Sloppur eða svunta ef hætta á að vinnufatnaður megnist
- Hreinir hansar ef hætta á líkamsvessamengun
- Dauðhreinsaðir hanskar ef ekki er hjá því komist að snerta lykilsvæði / lykilhluti
- Gríma ef hætta á slettum á munn og nef
- Hlífðargleraugu / andlitshlíf ef hætta er á slettum í augu
Hreinir vs dauðhreinsaðir hanskar
Hreinir: Allir með sama sniði, ekki sérsniðnir fyrir hægri og vinstri hendi
Dauðhreinsaðir hanskar: notaðir við skurðaðgerðir og aðra vinnu með dauðhreinsuð áhöld. Sérsniðnir fyrir hægri og vinstri hendi og til í heilum og hálfum númerum.
Ábendingar fyrir notkun hreinna hansa
- Snerting við rofna húð og slímhúð
- Hætta er á mengun af örverum sem eru smitandi eða hættulegar (einangrun)
- Hætta á mengun af blóði og öðrum líkamsvessum
- óhrein verk
- sár eða exem á höndum starfsmanna
- Meðhöndlun skaðlegra og ertandi efna
- Meðhöndlun matvæla skv reglum í eldhúsi lsh
Ábendingar fyrir notkun dauðhreinsaðra hansa
- Allar skurðaðgerðir
- Myndgreiningarrannsóknir með inngripi
- Uppsetning miðlægra bláæðaleggja
- Uppsetning þvaglegga
- Næringarblöndun
- Krabbameinlyfjablöndun
- Snerting við dauðhreinsaða hluti
ANTT - Aseptic non-touch technique (snertifrí tækni)
- Verndar sjúklinginn fyrir sýkingum sem tengjast klínískum verkum
- ANTT er staðall fyrir örugg og skilvirk aseptísk vinnubrögð sem er hægt að yfirfæra á verk eins og lyfjagjöf í æð, uppsetningu æðaleggja, sárameðferð og uppsetnigu þvagleggja.
- Handreinsun er mikilvægasta aðferðin til að hindra dreifingu örvera
