Ap Flashcards
Ito ang pisikal na saklaw 0 lawak ng lupa, karagatan, at iba pang mga teritoryal na espasyo na kinabibilangan ng isang estado. Ang teritoryo ay kinakatawan ng mga hangganan o boundary na naghihiwalay sa isang estado mula sa ibaa so
Teritoryo
Ito ay tumutukoy sa teritoryong nasa ibabaw ng lupa o sa lupain. Ito ay ang lawak ng teritoryo ng isang bansa o estado na kinabibilangan ng mga lupain, bundok, kapatagan, at iba pang heograpikal na katangian sa ibabaw ng lupa.
Terrestrial (Lupain):
Ito ay tumutukoy sa teritoryong sakop ng isang bansa o estado na nasa karagatan o mga tubig na sakop ng batas pangdagat. Ito ay kinabibilangan ng mga teritoryal na karagatan, karagatan sa loob ng 200- nautical mile na Exclusive Economic Zone (EEZ), at iba pang katubigan na kontrolado ng isang bansa.
b. Maritime (Pangisdaan):
to ay tumutukoy sa teritoryo ng isang bansa o estado na nakapalibot sa mga ilog, sapa, o iba pang katubigan na naglalakbay patungo sa karagatan. Ito ay kinabibilangan ng mga teritoryal na karapatan, kontrol, at pangangasiwa sa mga ilog at iba pang katubigan na umaagos sa loob ng teritoryo.
Fluvial (Ilog):
Ito ay tumutukoy sa teritoryong sakop ng isang bansa o estado sa himpapawid o espasyo. Ito ay kinabibilangan ng hangganan o teritoryo na may kaugnayan sa pagsasakatuparan ng soberanya ng bansa sa himpapawid, kasama ang espasyong panghimpapawid at ang kontrol sa mga pangkalawakang ruta ng eroplano o iba pang sasakyang panghimpapawid
Aerial (Panghimpapawid):
Ito ay tumutukoy sa mga tao o indibidwal na naninirahan o kinabibilangan ng isang estado. Ang populasyon ay binubuo ng mga mamamayan, residente, at iba pang mga indibidwal na kinikilala bilang bahagi ng isang estado
Mamamayan
ay isang konsepto sa batas ng pagkamamamayan na nangangahulugang ang isang tao’y maaaring maging mamamayan ng isang bansa kung siya ay ipinanganak sa labas ng naturang bansa ngunit mayroong kaugnayan sa pagiging mamamayan ng bansang iyon dahil sa dugo ng kaniyang magulang.
Jus sangunis”
tumutukoy sa karapatan ng isang tao na maging mamamayan ng bansa kung siya ay ipinanganak doon, kahit na ang kaniyang mga magulang ay hindi mamamayan ng bansa na iyon. Ito ang prinsipyo ng pagkamamamayan na batay sa teritoryo.
“Jus soli”
ay ang proseso ng pagkakaroon ng karanasan ng isang tao bilang isang mamamayan ng isang bansa na kanyang hindi orihinal na pinagmulan. Ito ay nagbibigay-daan sa isang indibidwal na magkaroon ng lahat ng karapatan at responsibilidad ng isang mamamayang ipinanganak na sa nasabing bansa
Naturalisasyon
Ito ang institusyong namamahala sa isang estado at nagpapatupad ng batas, regulasyon, at iba pang mga patakaran sa lipunan. Ang pamahalaan ay may kapangyarihang pang-politika, pang-ekonomiya, at pang-sosyal upang magpatupad ng pamamahala sa loob ng teritoryo ng isang estado.
Pamahalaan (Gobyerno)
ay isang estado ng lipunan kung saan walang umiiral na gobyerno, batas, o awtoridad. Sa madaling salita, ito ang kawalan ng pamahalaan o pamumuno.
anarchy
Ang ____ ay isang sistema kung saan ang mga tao ay umaangat sa posisyon o nakakakuha ng gantimpala base sa kanilang kakayahan, talento, at pagsisikap (merit).
meritocracy
Ang ____ ay isang sistema ng pamahalaan kung saan ang kapangyarihan ay nasa kamay ng mga mamamayan. Sa madaling salita, ang mga tao ang may boses at karapatang pumili ng kanilang mga pinuno at makilahok sa paggawa ng mga desisyon para sa bansa.
democracy
ay isang sistema ng pamahalaan kung saan ang pinuno ng estado ay isang hari (king) o reyna (queen). Karaniwan, ang kapangyarihan ay naipapasa sa pamamagitan ng heredity o pamana—ibig sabihin, mula sa isang henerasyon ng pamilya papunta sa susunod.
monarchy
ay isang sistema ng pamahalaan kung saan ang relihiyon ang sentro ng pamumuno at ang mga lider ng relihiyon ang namumuno sa gobyerno. Sa madaling salita, ang mga batas ng bansa ay batay sa relihiyosong paniniwala o kasulatan, at ang mga pinuno ay itinuturing na kinatawan o tagapagsalita ng isang diyos o banal na kapangyarihan.
Theocracy
ay isang sistema ng pamahalaan kung saan ang kapangyarihan ay hawak lamang ng iilang tao o isang maliit na grupo. Karaniwan, ang mga namumuno sa isang oligarchy ay may yaman, impluwensya, o mataas na posisyon sa lipunan.
oligarchy
ay isang sistema ng pamahalaan kung saan ang kapangyarihan ay nakasentro sa isang pambansang pamahalaan. Ibig sabihin, ang central government ang may pangunahing kontrol at kapangyarihan sa paggawa ng mga batas at desisyon para sa buong bansa. Kung meron mang mga lokal na pamahalaan (tulad ng mga lalawigan o lungsod), ang kanilang kapangyarihan ay ipinagkakaloob lamang ng pambansang pamahalaan at maaaring bawiin anumang oras.
unitary
ay isang sistema ng pamahalaan kung saan ang kapangyarihan ay hinahati sa pagitan ng pambansang pamahalaan (national government) at ng mga pamahalaang lokal o rehiyonal (state o provincial governments). Parehong may sariling kapangyarihan at responsibilidad ang dalawang antas ng pamahalaan, na hindi basta-basta mababawi ng isa’t isa.
federalism
Ang ____ ay isang sistema ng pamahalaan kung saan ang ehekutibo (pamumuno ng bansa) at lehislatura (gumagawa ng batas) ay magkakaugnay. Sa ganitong sistema, ang pinuno ng pamahalaan ay tinatawag na prime minister, na karaniwang pinipili mula sa partido o koalisyon na may pinakamaraming puwesto sa parliament (kongreso o batasan).
parliamentary
ay isang sistema ng pamahalaan kung saan ang presidente ang parehong head of state (pinuno ng bansa) at head of government (namumuno sa pamahalaan). Ibig sabihin, ang presidente ang may pinakamataas na kapangyarihan sa ehekutibo at pinipili sa pamamagitan ng direktang halalan ng mga mamamayan.
presidential
ay isang sistema ng pamahalaan kung saan ang lahat ng kapangyarihan ay nakasentro sa pambansang pamahalaan. Ibig sabihin, ang central government ang may pangunahing kontrol sa paggawa ng mga batas at desisyon para sa buong bansa. Kung meron mang mga lokal na pamahalaan (tulad ng mga lungsod o lalawigan), ang kanilang kapangyarihan ay ipinagkakaloob lamang ng pambansang pamahalaan at maaaring bawiin kung kinakailangan.
unitary
ay isang sistema ng pamahalaan kung saan hinahati ang kapangyarihan sa pagitan ng pambansang pamahalaan (national government) at mga lokal na pamahalaan (state o regional governments). Pareho silang may sariling kapangyarihan na hindi basta-basta mababawi ng isa’t isa, kaya bawat antas ng pamahalaan ay may kontrol sa ilang aspeto ng pamamahala.
federalism
Ito ang kapangyarihan ng isang estado na magpasya at mamahala ng mga usapin sa loob ng kanyang teritoryo. Ang ____ ay nagbibigay sa estado ng kalayaan at awtonomiya upang magpatupad ng mga desisyon at patakaran nang malaya mula sa panlabas na pakikialam.
Soberanya
