Aðferðafræði Vika.5

Question 1

Þýði (population)

Answer 1

Sá hópur sem rannsakandi hefur áhuga á og inniheldur öll mengi staka

Question 2

Úrtaksgrunnur (sampling frame)

Answer 2

Listi yfir meðlimi þýðis

Question 3

Úrtak (sample)

Answer 3

Hópur sem valinn er úr þýði til að afla upplýsinga um eiginleika þýðis

Question 4

Staki (element)

Answer 4

Hver meðlimur þýðis

Question 5

Úrtaksskekkja (sample bias)

Answer 5

Einkenni úrtaks er kerfisbundið ólíkt þýði
Helsta ógn alhæfingargildis
T.d. þýði ójafnt í kynjahlutfalli

Question 6

Tvær uppsrettur skekkju?

Answer 6

Valskekkja (selection bias) og Svartíðnisskekkja (response-rate bias)

Question 7

Valskekkja (selection bias)

Answer 7

Aðferð rannsakanda við val á úrtaki orsakar skekkju

Question 8

Svartíðnisskekkja (response-rate bias)

Answer 8

Svörun (eða þar skortur á) þáttakennda veldur skekkju

Question 9

Ekki-líkindaúrtak (Nonpropability-sampling)

Answer 9

Úrtak sem byggist ekki á líkindum, ekki örrugt að allir meðlimir þýðis hafi jafnan möguleika að lenda í úrtaki

Question 10

Hentugleika úrtak (convenience sampling)

Answer 10

Þáttakendur valdir af hentugleika (fyrir rannasakenndur) og vegna vilja þeirra sjálfra að taka þátt
Galli: ekki dæmigert fyrir þýði

Question 11

Líkindaúrtak (propability sampling)

Answer 11

Allir meðlimir þýðis hafa jafn mikinn möguleika á að lenda í úrtaki

Question 12

Tvær tegundir líkindaúrtaks?

Answer 12

Einfalt tilviljunarúrtak (simple random sampling) og lagskipt tilviljunarúrtak (stratified random sampling)

Question 13

Einfalt tilviljunarúrtak (simple random sampling)

Answer 13

Allir hafa jafnan möguleika á að enda í úrtaki

Question 14

Lagskipt tilviljunarúrtak (stratified random sampling)

Answer 14

Þýði er skipt í lög og tilviljunarúrtak tekið úr hverju lagi

Question 15

Fimm mismunandi leiðir til að afla gagna?

Answer 15

1. Póstkannanir
2. Viðtöl
3. Símaviðtöl
4. Netkannanir
5. Hópfyrirlagnir

Question 16

Póstkannanir Kostir/gallar

Answer 16

Kostir: Fljótlegar.
ekki hætta á interviewer bias.
bestar þegar viðfangsefnið er viðkvæmt

Gallar: Spurningarnar þurfa að vera mjög skýrar.
rannsakandi hefur ekki stjórn á því í hvaða röð spurningum er svarað.
svartíðni (response rate) er oftast lág og þar með hætta á svartíðnisskekkju.
kostnaður

Question 17

Viðtöl (personal interview) Kostir/gallar

Answer 17

Kostir: meiri sveigjanleiki í spurningum.
hægt að útskýra spurningu ef að þáttakandi skilur ekki spurninguna.
meiri stjórn og hærri svartíðni.

Gallar: Dýrt í framkvæmd.
Tímafrekt og hætta á interviewer bias

Question 18

Símaviðtöl (telephone interview) Kostir/gallar

Answer 18

Kostir: Taka stuttan tíma og hægt að fylgjast með þeim sem tekið er viðtalið við

Gallar: Valskekkja og engin stjórn á aðstæðum

Question 19

Netkannanir (internet survey) Kostir/gallar

Answer 19

Kostir: Afkastamiklar.
lítill kostnaður.
nær til margra.
svör skráð nánast samstundins og þeim er svarað.
hentugt bæði fyrir rannsakenndur og þáttakenndur

Gallar: Svartíðnisskekkja og valskekkja.
Lítil stjórn.
Persónuvernd og rekjanleiki

Question 20

Hópfyrirlagnir Kostir/gallar

Answer 20

Kostir: Oft hægt að ná í þokkalega stóran hópa til að svara í einu og oft hægt að hafa þokkalega stjórn.

Gallar: Valskekkja (kannski komast ekki allir á fyrirfram ákveðnum tíma).
Svartíðniskekkja (fólk mætir ekki í tíma)
Siðferðislegt álitsmál

Question 21

Rannsóknarsnið (research design)

Answer 21

Rannsóknarsnið er áæltun um það hvernig rannsóknin er framkvæmd

Question 22

Þversnið (cross-sectional design)

Answer 22

Eitt eða fleiri úrtök tekin einu sinni.
Markmiðið að lýsa þýði eða bera saman tvö ólík þýði.
Metur ekki breytingar yfir tíma

Question 23

Successive intependent sample design

Answer 23

Margar þversniðsspurningakannanir teknar yfir tímabil
-ekki alltaf sömu spurningarnar
Ekki alltaf sama úrtakið úr þýði sem svarar spuningunum
Hvert úrtak tekið úr sama þýði
Svör frá úrtaki notað til að meta breytingar yfir tíma

Question 24

Langsniðsrannsóknir (longitudinal survey design)

Answer 24

Sama úrtak svarar sömu spurningum oftar en einu sinni yfir ákveðið tímabil.
Metur breytingar yfir tíma.
Helstu gallar eru að kannski fellur úr úrtakinu og þá myndast skekkja

Question 25

Spurningalistar (questionnaires)

Answer 25

Ef spurningalisti er illa hannaður þá er hann ónothæfur.
Spurningalisti þarf að vera áreiðanlegur og réttmætur.
Nothæfi spurningalista kannað með prófunum, það á að vera há fylgni milli svara meira en .80

Question 26

Hugsmíðarréttmæti (construct validity)

Answer 26

Mælitækið mælir þá hugsmíð sem það á að mæla.

Question 27

Samleitniréttmæti (convergent validity)

Answer 27

Fylgni mælitækis við annað mælitæki sem mælir sömu hugsmíð.

-Viljum að það sé há fylgni á milli.

Question 28

Aðgreiningaréttmæti (discriminant validity)

Answer 28

Fylgni mælitækis við annað mælitæki sem mælir ólíka hugmíð.

-Viljum að það sé lá fylgni

Question 29

Hönnun spurningalista Fyrstu skref 7.punktar

Answer 29

1.Ákveða hvaða upplýsinga skal leitað

2. Ákveða hvernig skuli leggja spurningalistann fyrir
   - Viðtöl, spurningakönnun, internetkönnun o.s.frv.

3.Skrifa uppkast af spurningalista

4.Endurskoða og breyta byggt á ráðleggingum
sérfræðings.
-Sýndarréttmæti (face value), hvort öðrum finnist spurningalistinn prófa það sem hann á að prófa.

5. Forprófa spurningalistann
6. Skoða og betrumbæta spurningalistann
7. Endurprófa spurningalistann á sama úrtaki til að fá re-test áreiðnaleikann og mæla spurningalistann við sömu og ólík hugmsíð til að meta réttmæti

Question 30

Félagslegur æskileiki (social desirability)

Answer 30

Svarandi svara eins og hann heldur að hann eigi að svara en ekki eins og það trúir, finnur fyrir samfélagslegum þrýsting