8 - Terytorialność Flashcards
Zachowania antagonistyczne
wzajemna niechęć i wrogość objawiająca się zbytnim skracaniu dystansu między osobnikami.
Zwierzęta kontaktowe
dążą do fizycznego kontaktu z innymi osobnikami (gryzonie, kotowate, psowate, naczelne)
Zwierzęta dystansowe
unikają kontaktu
Decydują o tym warunki środowiskowe.
Dystans osobniczy
minimalny odstęp jaki nie wywołuje zachowań agresywnych i chęci oddalenia się od osobnika (cecha gatunkowa)
Dystans ucieczki
minimalna odległość, na którą może zbliżyć się osobnik
Dystans krytyczny
minimalna odległość, która wywoła atak, gdy nie można już uciec
Dystans społeczny
największy możliwy dystans, przy którym zwierzę zaczyna czuć niepokój, po oddaleniu się grupy osobników
Edward Hall wyznaczył:
- strefę intymną (faza bliska 0-14 cm ; faza dalsza 14-45 cm) - używa się na co dzień, można tu dotknąć kogoś przypadkowo
- osobistą (faza bliska 45-75 cm ; faza dalsza 75cm-1,2 m) - używa się na co dzień, dotyk nie jest przypadkowy a intencjonalny
- społeczną (faza bliska 1,2-2,1 m ; faza dalsza 2,1-3,6 m), ma charakter wymuszony, np. pewnymi okolicznościami sytuacji, np. pani w banku jest z szybą, nie musi on być użyty w całym naszym życiu
- publiczną (faza bliska 3,6-7,5 m ; faza dalsza więcej niż 7,5 m) - np. przy różnych uroczystościach, przemówieniach itp.
- strefa VIP (10m mniej więcej) - np. ceremonie, ma na celu podkreślić ważność danej osoby
Na te odległości nakłada się środowisko kulturowe.
Efekt buforowy Browna
Poziom 1 - mała gęstość, brak konkurencji, zajęte najlepsze habitaty
Poziom 2 - wzrastająca gęstość wypycha część osobników do habitatów suboptymalnych
Poziom 3 - bardzo duże zagęszczenie, pojawiają się osobniki bezdomne
Przenikalność terytorium
zachowanie równowagi w szybkości napływania intruzów i szybkości usuwania ich
Terytorium może mieć charakter:
- mieszkalny
- lęgowy
- godowy
- wielofunkcyjny
Terytorium może być:
- Absolutne - “co do centymetra”
- Czasoprzestrzenne - aktualny obszar w którym osobnik przebywa.
- Indywidualne - ja sam bronię mojego terytorium
- Grupowe - grupa broni danego terytorium
Agresja pośrednia
zero-jedynkowa, np. Markery terytorialne - w przypadku ssaków są to sygnały chemiczne pozostawiane za sobą, np. kał, mocz, itp…, które mają zostawić informację intruzowi, że dane miejsce jest czyjeś.
Problem polega na tym, że sygnały te trzeba odświeżać.
Agresja bezpośrednia
stopniowana, np. walki
Zasada elastycznego kręgu Juliana Huxley’a
terytorium, tak jak elastyczny krąg, rozciąga się gdy nie ma konkurentów, do momentu aż jego granice stają się płynne. Ale też kurczy się pod wpływem naciskających rywali, choć nigdy do zera.
Dwa skrajne przypadki elastycznego kręgu
- Gdy jest brak nacisku - system terytorialny rozpada się bo nie ma potrzeby bronienia terytorium
- Gdy nacisk jest bardzo duży - system terytorialny rozpada się bo żaden osobnik nie jest w stanie utrzymać terytorium - wojna
Areał całkowity
obszar, na którym przebywał osobnik w ciągu całego swego życia (ale wystarczy, że chociaż raz w życiu był w danym miejscu).
Areał osobniczy
obszar, który osobnik dokładnie poznaje (tak jak mieszkanie na dzielnicy)
Obszar centralny
najbardziej regularnie wykorzystywany obszar areału osobniczego, ulubione miejsce
Terytorium
to każdy broniony przez zwierzę obszar. Musi być stałym punktem geograficznym.
Niezdobyte centrum/obszar niezdobyty
fragment terytorium broniony za wszelką cenę, ostatnia linia obrony, na granicy (epicentrum terytorium); zawsze będzie mniejszy od terytorium.
Zasada przyjaznego wroga (Rywala-Przyjaciela)
James Fisher
Nie przed każdym intruzem terytorium jest bronione, np. ptaki tolerują obecność właścicieli sąsiednich terytoriów. -> dobór krewniaczy i filopatryczność, czyli tendencja do pozostawania w miejscu narodzin.
Teoria Malthusa
zwierzęta mają problemy i zaczyna się ich wymieranie gdy brak zasobów.
John Christian - teza
zwierzęta giną masowo z powodu długotrwałego stresu. A stres powodowany jest przeludnieniem osobników.
Korzyści związane z terytorium
- Dostęp do zasobów pokarmowych
- Miejsce schronienia
- Dostęp do partnera seksualnego
- Teren godów
- Miejsce wychowania potomstwa
Koszty terytorializmu
- Obrona terytorium: czas, energia i ryzyko odniesienia ran
- Patrolowanie: czas, energia i ryzyko ataku drapieżnika
Koncepcja opłacalnej obrony zasobów
Obrona terytorium jest nieopłacalna gdy:
- jest zbyt wielu konkurentów
- ilość zasobów jest nieoptymalna
- presja drapieżników jest silna
Model przenikalności Schoenera
równowaga osiągana między szybkością napływania intruzów a szybkością ich usuwania
Bagno behawioralne
dotyczy badań Johna Calhouna:
szczury zamknięte w stodole podzielonej na cztery różne części; w drugiej i trzeciej części działy się wszystkie możliwe patologie (samice porzucały młode, samce zjadały młode, samce kopulowały z kim popadło)
