4 - Instynkt Flashcards
Zachowania złożone
obejmują zachowania elementarne, odruchy złożone, ruchy dowolne, łańcuchy działań popędowych
Zachowania instynktowne są:
- Złożone (w formie łańcuchów zachowań)
- Dziedziczne i niewyuczalne
- Typowe dla gatunku
- Przystosowawcze - dające coś organizmowi
- Popędowe
Mogą być nabyte oraz osobniki danego gatunku mogą się pod tym kątem różnić.
Instynktowne - takie, w których uwidaczniają się popędy i które występują w zespołach ogniw apetencyjnych i działania spełniającego; mogą wykształcić się w konfrontacji z okolicznościami środowiskowymi.
Zachowania instynktowne sztywne
zalety:
- mniej kosztowne i ryzykowne (w sytuacjach typowych)
- nie wymaga uczenia się i jest bezbłędne
wady:
- obciążenie środków przekazu genetycznego
- nieskuteczność w sytuacjach nietypowych
Zachowania instynktowne plastyczne
Zalety:
- Lepsze w sytuacjach nietypowych i zmiennych
- Gdy jest nieskuteczne to wygasa
Wady:
- Wymagają uczenia się i doświadczenia
- Duże koszty energetyczne
Koncepcja Nico Tinbergena
instynkt to wrodzona zdolność do wykonywania biologicznie celowych reakcji w postaci złożonego, wieloetapowego zachowania wyzwalanego i kierowanego przez bodźce zewnętrzne.
Wyróżnił on instynkty: pokarmowy, pobierania wody i jonów soli, oddawania moczu i kału, pielęgnacji ciała, snu, rozrodczy.
Dostał on nagrodę Nobla za pokazanie, że popędy działają w “mega łańcuchach”. (W skład “dużego” instynktu wchodzą mniejsze, cząstkowe.)
Pokazuje on, że instynkty są zachowane w pewnej kolejności.
Koncepcja Konrada Lorenza
(przeciwna do Tinbergena) - uznaje on istnienie instynktów cząstkowych, np. migracyjny, terytorialny, budowania gniazda, agresji itd., które mogą istnieć niezależnie i występować w różnych sytuacjach.
(liczba instynktów = liczba popędów)
Również dostał za to nagrodę Nobla.
Chodzi o to, że można np. polować mimo że wcale nie jest się głodnym, a według Tinbergena poluje się po to aby zjeść.
Model psychohydrauliczny Lorenza
- Włączenie potrzeby biologicznej
- Rosnący poziom deprywacji-niezaspokojenie tej potrzeby
- Mechanizm uwagi - reagowanie na bodźce kluczowe
- Bodziec kluczowy
- Zachowanie
- Kolejne zachowania apetencyjne
Wadą tej teorii jest przykład jedzenia, bo przestajemy jeść zanim potrzeba biologiczna zostaje zaspokojona - informacja o najedzeniu się dociera dopiero po czasie.
Model Deutscha
Proces hamowania:
System jego oparty jest na analizatorze sensorycznym przetwarzającym dane nadchodzące ze środowiska zewnętrznego i wewnętrznego. (wysyła informację, która pobudzała zachowanie)
Badanie na psach z wszczepionymi przetokami
Wada: nie wyjaśnia to zachowań upustowych.
Model Teutscha
Przestajemy jeść bo odczuwamy sytość, a nie dlatego, że mamy zaspokojoną potrzebę biologiczną.
Alternatywa pojęcia popędu
“popęd” -> “gotowość do działania” - działa na zasadzie obniżania albo podwyższania progu wrażliwości na bodźce kluczowe.