7. caries risico analyse Flashcards
kenmerken caries (2)
- chronisch, overdraagbare aandoening
2. multifactorieel
caries behandeling, vroeger=
= detectie + drilling and filling
- doel = behandelen v pijn
(geen preventie, vermindering caries risico etc)
huidige doel cariesbehandeling =
optimale mondgezondheid herstellen en onderhouden
-EBP, preventiefocus, individuele factoren
behandeling v caries, stappen (5)
- detectie caries in vroeg stadium
- diagnose v caries proces
- identificatie v risicofactoren
- behandelplanning
- caries risico-status verbeteren (chemisch, gedrag)
CRA afkorting en uitleg =
= caries risico analyse
- > identificatie primaire etiologische factoren
- > inventariseren preventieve individuele maatregelen
CRA, screenen op (2)
- risico-factoren
2. risico-indicatoren
doel vh uitvoeren van testen voor CRA =
schatting vh relatief risico van 1 factor in multifactorieel complex evenwicht
CRA, waarom (7)
- caries risico bepaalt intensiteit v behandeling
2 etiologische factor bepaalt vorm v therapie - helpt in keuzemateriaal voor restauraties
- verbetert prognose geplande behandeling
- helpt bij keuze v bijkomende testen
- opvoeden en motiveren v patient
- bepaalt tijdsinterval tussen vervolgafspraken
uit welke modellen bestaat de CRA? (2)
- risico-model (etiologisch m.)
2 voorspellend model
sensitiviteit, definitie en berekening
= gevoeligheid (% zieken die +scoren)
= juist positief/(juist positief + fout negatief)
specificiteit, definitie en berekening
= doeltreffendheid (% gezonden die - scoren)
= juist negatief / (fout positief + juist negatief)
predicitieve waarde, positieve en negatieve berekening =
ppw= JP / (JP + FP) npw = JN / (FN + JN)
caries risicofactoren (9)
- medium/ hoge aantallen S. mutans en lactobacillen
- zichtbare plaque
- > 3 tussendoortjes p/dag
- diepe pitten en fissuren
- drugsgebruik
- inadequate speekselproductie
- speekseldebiet verminderde factoren (gm, RT,.. )
- blootliggende worteloppervlakken
- orthodontisch apparaat
(+ opleiding etc)
caries indicatoren (4)
- dentinecaries (RX)
- approximale glazuurcaries
- zichtbare witte vleklaesies
- vullingen id afgelopen 2jaar
caries risicofactoren volgens onderzoek v König (5)
- hoge koolhydraatfrequentie
- massale plaque
- retentieve restauraties
- gereduceerd speekseldebiet
- zuurvormende bacteriën
definitie caries risicofactoren =
biologische factoren die (direct) bijdragen aan de graad v caries
caries beschermende factoren (9)
- regio met gefluorideerd water
- min. 1x/dag fluor tandpasta
- dagelijks gebruik fluor mondspoeling (0,05%)
- fluoridevernis in laatste 6 mnd
- fluorapplicatie in laatste 6 mnd
- CHX spoeling in laatse 6 mnd
- gebruik xylithol kauwgom
- Ca/ fosfaat supplement in laatse 6 mnd
- heeft adequate speekselproductie
criteria voor hoog caries risico =
- 1 of meer caries-indicatoren en/of
- multipele risicofactoren +
- weinig of geen beschermende factoren
criteria voor extreem caries risico =
- 1 of meer caries-indicatoren en/of
- multipele risicofactoren +
- weinig of geen beschermende factoren +
(!)4. speekseldebiet reducerende factoren (gm, systeemziekte, rt)
cra, DMFT score 0 (28 tanden) =
= volledig cariesvrij
- geen vullingen
- geen ontbrekende tanden tgv caries
cra, DMFT score 1 (28 tanden)=
= beter dan normaal
- betere score dan leeftijdsgroep voor bepaalde zone
cra, DMFT score 2 (28 tanden) =
= normaal voor leetftijsdsgroep
cra, DMFT score 3 (28 tanden) =
= slechter dan normaal
- verschillende nieuwe laesies afgelopen jaar
- slechtere score dan referentiegroep
cra, medische geschiedenis, score 0 =
= geen medische aandoening
- gezonde pt
cra, medische geschiedenis, score 1 =
= milde aandoening
- aandoening die onrechtstreeks caries proces kan beïnvloeden (slecht zicht, handicap,..)
cra, medische geschiedenis, score 2=
= zware ziekte, chronisch
- zwaar ziek, bedlegerig, chronisch medicatiegebruik met invloed op speekselsecretie
cra, dieet samenstelling, scores =
0 = zeer weinig KH 1 = weinig KH, niet cariogeen dieet 2 = matig gebruik v KH (relatief veel suikers) 3 = veel KH, cariogeen dieet
cra, dieet frequentie, scores =
0 = max 3 maaltijden/dag 1 = max 5 maaltijden/dag 2 = max 7 maaltijden/dag 3 = >7 maaltijden/dag
cra, hoeveelheid plaque, scores =
0 = <5% plaque 1 = 5 -20% 2 = 20-50% 3 = >50%
cra, S. mutans kweek, scores =
1 & 2 = laag risico (<10^5)
2& 3 = hoog risico (<10^5)
cra, fluoridegebruik, scores =
0 = max. fluoridegebruik 1 = bijkomend onregelmatig fluoridegebruik 2 = enkel fluorhoudende tandpasta 3 = geen fluorgebruik
cra, gestimuleerd speekseldebiet, scores =
0 = normaal (>1,1 ml/min) 1 = laag (0,9-1,1 ml/min) 2 = laag (0,5-0,9 ml/min) 3 = zeer laag (<0,5 ml/min)
cra, buffer capaciteit vh speeksel, scores =
0 = lage buffercapaciteit 1 = matige buffercapaciteit 2 = hoge buffercapaciteit
afkorting CAMBRA =
CAries Management By Risk Assessment
CAMBRA =
= evidence-based caries management
- gebaseerd op caries risico een zorgplan opstellen
waarop baseerd CAMBRA een zorgplan? (5)
op cariesrisico:
- gedrag
- chemisch
- preventief
- minimaal invasief
- therapeutisch
OTC =
= Over The Counter
= zonder voorschrift
CAMBRA richtlijnen (>6jr) bij laag risico (4)
- BW elke 24-36 mnd
- TA consult 6-12 mnd
- evt speekseltest als basislijn bij nieuwe pt
- fluo tandpasta / ect vernis
CAMBRA richtlijnen (>6jr) bij matig risico (5)
- BW elke 18-24 mnd
- TA elke 4-6 mnd
- speekseltest bij verdenking hoog aantal cariogene bacteriën
- xylithol kauwgom
- fluo tp + 0,05% NaF spoeling dagelijks + F. appl.
CAMBRA richtlijnen (>6jr) bij hoog risico (5)
- BW elke 6-18 mnd
- TA elke 3-4 mnd
- speekseltest + bact.test
- CHX(0,12%) + xyltihol
- Fluo tp + NaF spoeling + F . appl. bij recall
CAMBRA richtlijnen (>6jr) bij extreem hoog risico (hoog risico + droge mond) (5)
- BW elke 6mnd
- TA elke 3 mnd
- speekseltest + bact.test
- CHX(0,12%) + xylithol
- fluo tp + NaF spoeling(0.05) + F.appl bij recall
CRA bij kinderen <6 jaar (9)
1e preventief MO op 12mnd
- interview ouders
- klinisch oz kind
- bepalen caries risico
- indiv. aangepaste beh
- bacterie test ouders (op indicatie)
- bespreken / advies
- individuele thuiszorg advies
- motivatie gesprek verzorger
- bepalen interval consultatie
hoog caries risicofactoren <6 jarigen (9)
- verzorger met actieve caries <12mnd
- slaapt met fles/ fles op aanvraag
- fles bevat vloeistof anders dan water/melk
- decalcificatie/ zichtbare caries
- zichtbare plaque, bloeding
- > 3x/dag tussendoortje
- apparaatje aanwezig
- onvoldoende speekseldbiet
- speeksel verminderende factoren (gm etc)
beschermende factoren <6 jarigen (5)
- gefluorideerd water
- 2x/dag poetsen met F
- goed speekseldebiet
- verzorger die xylithol gebruikt
- verzorger die geen actieve caries heeft
aanbevelingen cariespreventie <6 jarigen (4)
- dagelijkse MH met F tandpasta (1000ppm)
- geen fles met suikerhoudende vloeistof
- beperkte tussendoortjes (niet suikerhoudend)
- ouder: CHX/ F spoeling
