5. Autakoidy - 2 Flashcards
Prekursor NO
L-arginina -> L-cytrulina + NO
Działanie cGMP [4]
- wazodylatacja
- hamowanie agregacji płytek
- regulacja mm. gładkiej
- regulacja odp. imm.
Niedobór NO - w jakich stanach chorobowych?
- nadciśnienie tętnicze
- rzucawka okołoporodowa
- nadciśnienie płucne
- miażdżyca
- zaburzenia erekcji
Nadmiar NO - w jakich stanach chorobowych?
- wstrząs endotoksyczny (reakcja na LPS)
- padaczka
- pourazowe uszkodzenie OUN
- degeneracja siatkówki
- RZS
Kofaktory dla NOS [4]
- NADPH
- FAD
- tetrahydrobiopteryna BH4
- FMN
+ O2 !
NOS-1
nNOS (neuronalna)
- konstytutywna
- produkuje niewielkie ilości NO
- aktywacja przez wzrost [Ca2+]i
- neurotransmisja w OUN
- neurony nitrergiczne np. w ciałach jamistych
NOS-2
iNOS (indukowalna)
- powstaje de novo
- makrofagi i kom. mm. gładkich
- duże ilości NO
- ekspresja indukowalna przez TNF-a, IL-1 i LPS
- rola w reakcjach zapalnych
NOS-3
eNOS (endotelialna)
- konstytutywna
- kom. śb. naczyń
- małe ilości NO
- aktywacja przez wzrost [Ca2+]i
- regulacja stanu napięcia naczyń krwionośnych
Inhibitory eNOS
KAWEOLINA 1: hamuje aktywność eNOS
KALMODULINA: odłącza kaweolinę 1 od eNOS pod wpływem Ca2+
Asymetryczna dimetyloarginina (ADMA): endogenny kompetytywny inhibitor eNOS; wzrost ADMA - czynnik ryzyka miażdżycy
Przenoszenie NO na odległość
- przez hemoglobinę
- powinowactwo hemu do NO 10tys. razy większe niż do tlenu
- odwracalne przyłączenie do Hb przez cysteinowe grupy siarczkowe: S-NITROZOhemoglobina
Mechanizm działania NO
Kowalencyjne wiązanie się NO z grupą hemową CYKLAZY GUANYLOWEJ: wzrost aktywności i wzrost cGMP
(utworzenie 6. wiązania koordynacyjnego Fe2+ w pierścieniu hemu wymusza zmianę konformacji)
Wzrost cGMP - mechanizm rozkurczu mm. gładkiej naczyń
Aktywacja kinazy białkowej G:
- stymulacja fosfatazy łańcuchów lekkich miozyny i ich defosforylacja
- hamowanie mobilizacji Ca2+ z SER przez blokadę receptorów dla IP3
- transport Ca2+ z komórki na zewnątrz
Działanie leków kardiologicznych zw. z NO
- nie utlenianie, a redukcja azotu (azotanów - biotranformacja leku)
- dawca NO: S-NITROZOTIOL
Bezpośredni donorzy NO [2]
MOLSYDOMINA
NITROPRUSYDEK SODU
MOLSYDOMINA
[Bezpośredni donor NO]
- zabobieganie bólom wieńcowym w okresie przerwy w podawaniu azotanów zapobieganie tolerancji)
- prolek -> SIN-1 -> SIN-1A -> odszczepienie NO
- niepotrzebne enzymy ani kofaktory
NITROPRUSYDEK SODU
[Bezpośredni donor NO]
- szybkie obniżanie CTK w przełomie nadciśnieniowym
- rozkłada się na świetle
DN: nudności, wymioty, kurcze mięśni, zatrucie cyjankami i rodankami
TLENEK AZOTU (lek)
- terapia nadciśnienia płucnego (zwłaszcza u dzieci)
- ARDS
ARGININA
[donor NO]
- chromanie przestankowe KD
- w objawach rzucawki okołoporodowej
Selektywne inhibitory fosfodiesterazy typu 5 [4]
(PDE5 rozkłada cGMP)
SYLDENAFIL (Viagra)
TADALAFIL
WARDENAFIL
AWANAFIL
- podobne do cGMP
- też leczenie nadciśnienia płucnego
Substancje prod. przez ŚB zapobiegające agregacji płytek i krzepnięciu krwi [6]
- NO
- PGI2
- t-PA
- ADP-aza (CD39)
- TFPI (inhibitor ścieżki krzepnięcia aktywowanej przez czynnik tkankowy)
- TROMBOMODULINA (przez akt. białka C zmienia trombinę z prozakrzepowej na PRZECIWzakrzepową)