3A1 week 4 Flashcards
1
Q
welke 3 vormen van urine-incontinentie zijn er?
A
stressincontinentie (50%): verliezen urine tijdens drukverhogende momenten (hoesten, niezen, tillen, seks)
urge-incontinentie (20%): plotseling aandrang en niet kunnen ophouden
combinatieincontinentie
overloopincontinentie (vaak neurogeen)
2
Q
welke aanvullend onderzoek doe je bij urine-incontinentie?
A
- urinesediment: bij urge-incontinentie altijd om blaasontsteking uit te sluiten
- PAD test: wegen van inlegkruisjes
- stress test
- cytoscopie
-urodynamisch onderzoek: meet functie detrusor en urethra. blaas gevuld met vocht en drukmeting bij hoesten
-echo: hypermobiele urethra in beeld brengen
3
Q
wat is een suspensie operatie/TVT bandje?
A
bandje onder de plasbuis waaraan de plasbuis wordt opgehangen. Bij drukverhoging drukt het bandje de urethra dicht (werkt goed bij stress-incontinentie)
4
Q
welke soorten prolaps heb je?
A
- enterocele: verzakking van de darmen via de vagina
- cystocele: verzakking blaas (voorste compartiment)
- descensus uterus/topprolaps: verzakking uterus
- rectocele: verzakking rectum
5
Q
wat zijn risicofactoren voor een prolaps?
A
vagina bevalling
kind > 4kg
positieve familieanamnese
multipariteit
hoog BMI
hysterectomie
eerdere prolaps chirurgie
obstructief longlijden/roken
fysiek zwaar werk
6
Q
wat zijn symptomen van een prolaps?
A
dyspareunie
lage rugpijn
residugevoel
incontinentie
zwaar gevoel
toename aan het einde van de dag
zichtbare prolaps
stressincontinentie
fecale/urine urgency
7
Q
hoe wordt de mate van prolaps gemeten?
A
hymen als referentiepunt. alles wat daarbuiten ligt wordt positief en alles erbinnen negatief (POP-Q classificatie)
8
Q
welke behandelingen zijn er voor prolaps?
A
- niks
- leefstijladviezen
- bekkenfysiotherapie
- pessarium (nu alleen bij CI operatie)
- operatief
9
Q
wat zijn de klachten bij ovariumcarcinoom?
A
- Geen!!!
- vergevorderd stadium:
- vage gastro-intestinale klachten
- toename van de buikomvang
- mictie- of defecatie klachten
- acute buik door ruptuur of steeldraai
10
Q
wat zijn lage en hoge risicofactoren voor het ontwikkelen van ovariumcarcinoom?
A
laag:
- minder ovulaties -> pilgebruik > 3 jaar
- meerdere zwangerschappen
hoog:
- BRCA1 of 2
- Lynchmutaties
11
Q
welke diagnostiek doe je bij verdenking ovariumcarcinoom?
A
- gynaecologisch onderzoek
- vaginale echografie
- CT-scan
- meting Ca-125
- Echografie, letten op: cysteus/solide, uni/multinodulair, dikte van de septa, proliferaties, ascites
12
Q
naar welke labmarkers kijk je bij verdenking ovariumcarcinoom?
A
- algemeen lab
- Ca-125
- CEA
- A1FP, hCG, LDH
- Inhibine A en B, estradiol, AMH
13
Q
wat zijn de kenmerken van laag stadium ovariumtumoren?
A
- vaak toevalsbevinding
- zelden klachten
- tumor in orgaan van origine
- 75-90% genezing
- laparoscopische stagering zeer belangrijk voor behandeling
14
Q
wat zijn risicofactoren voor ontstaan endometriumcarcinoom?
A
- hormoongebruik (alleen oestrogenen)
- obesitas
- infertiliteit in de VG
- nullipariteit
- late overgang
- leeftijd
- diabetes
- hypertensie
- radiotherapie van het bekken
- erfelijk
- roken geeft lagere kans omdat oestrogenen sneller omgezet worden
15
Q
welk diagnostisch onderzoek doe je bij verdenking endometriumcarcinoom?
A
- routine pre-operatief bloedonderzoek
- Ca-125
- transvaginale echografie
- MRI/CT-scan
- vrouwen < 70 risico Lynch
- bepalen risicoprofiel moleculaire markers
16
Q
wat is de voornaamste klacht bij endometriumcarcinoom?
A
postmenopauzaal bloedverlies
17
Q
wat is de behandeling bij endometriumcarcinoom?
A
vaak laparoscopische hysterectomie en verwijdering adnexa
aanvullend kan: bestraling inwendig of uitwendig, hormoonbehandeling
18
Q
wat zijn de klachten van cervixcarcinoom?
A
- bloedverlies
- abnormale afscheiding
- buikpijn
- geen: ontdekt bij screening
19
Q
wat zijn risicofactoren van het overgaan van een HPV-infectie naar cervixcarcinoom?
A
- gestoorde immuunstatus
- roken
- andere infecties
20
Q
welke diagnostiek die je bij verdenking cervixcarcinoom?
A
- uitstrijkje (cytologie) -> kan je geen kankerdiagnose meegeven
- colposcopie: weefsel-las zichtbaar, zichtbare afwijkingen, bepalen plaats meest ernstige afwijking en sample nemen
21
Q
wat is de behandeling van cervixcarcinoom?
A
- conisatie: binnenste stukje baarmoederhals weghalen
- simpele hysterectomie: verwijderen uterus
- radicale hysterectomie: verwijderen uterus en eierstokken
- trachelectomie: verwijdering cervix, parametrium en lymfklieren bekken zonder verwijdering uterus
- pelviene lymfadenoectomie
22
Q
wanneer doe je een trachelectomie?
A
bij een duidelijke kinderwens, maar niet als de tumor > 2cm is of technisch onmogelijk
kunnen niet meer vaginaal bevallen door bandje rond baarmoedermond (anders verliezen zwangerschap)
23
Q
wat is de gemiddelde leeftijd voor de overgang?
A
51 jaar
24
Q
welke verschijnselen heb je bij de overgang?
A
- Menstruatieklachten:
o Onregelmatigheid
o Meer bloedverlies (stolsels)
o Langer bloedverlies - Opvliegers
- Nachtelijk transpireren
- Hartkloppingen
- Stemmingswisselingen
- Hoofdpijn of migraine
- Verlaagd libido
- Urine-incontinentie
- Vaginale verschijnselen
- Depressie
25
wat is de fysiologie van een opvlieger?
op niveau hypothalamus. Thermoneutrale zone versmald bij vrouwen met opvliegers
Door dalen oestrogeenspiegel:
- Perifere vasodilatatie, gevoel van warmte en stijging HF
- Reactie is transpireren en daalt kerntemperatuur
- Bibberen door daling kerntemperatuur
26
wat zijn de voordelen en nadelen van hormonale substitutie therapie?
voordelen:
- overgangsklachten verdwijnen
- goed voor de botten
- goed voor de blaas en vagina
- goed voor de huid, haar, slijmvliezen
nadelen:
- soms weer ongesteld
- steeds hormonen slikken
- soms gespannen borsten
- soms misselijk
- soms vocht vasthouden
27
wat zijn indicaties en contra-indicaties voor HST?
Indicaties:
- Optreden menopauze < 46 jaar
- Ernstige klachten
- Versterkte botontkalking < 50 jaar
Contra-indicaties:
- Borstkanker
- Baarmoederslijmvlieskanker
- Trombose en/of longembolie
28
werkt een mirenaspiraal tegen overgangsklachten?
nee, bevat alleen progesteron. overgangsklachten worden veroorzaakt door tekort aan oestrogeen
29
wat zijn de effecten van kanker op de seksualiteit?
- vermoeidheid
- pijn
- angst
- depressie
- negatief zelfbeeld
- verstoorde anatomie
- slechte conditie
- bijwerkingen van de therapie
- partner die er niet goed mee om kan gaan
30
wat is het grootste risico van robotgeassisteerde laparoscopische prostatectomie (RALP) en waarom
seksuele disfuncties door het raken van de zenuwbanen die over de prostaat lopen.
31
werkt viagra na zenuwschade?
nee, NO kan niet vrijkomen in de penis
32
noem enkele behandelopties voor mensen met seksuele disfunctie
- lifestyle veranderingen
- medicatie bijstellen
- verbeteren intimiteit partner
- glijmiddel
- pelottes
- verbeteren lokale stimulatie (vibrator)
- PDE-5 remmers
- erectieprothese
- vacuumpomp met drukring
- hormoontherapie
33
welke spier is het probleem bij een prolaps na de bevalling?
met name de m. puborectalis als onderdeel van m. levator ani. rekt tot 3x zijn lengte, kan scheurtje in komen of grote scheur. kan verticaler gaan liggen
34
welke diagnostiek doe je bij prolaps?
- cysto-colpo-defaecogram
- transperineale echografie 2D/3D/4D
- MRI
- cystoscopie/rectoscopie/sigmoidoscopie
35
wat is de stadiumindeling voor een prolaps?
stadium 0: geen prolaps
stadium 1: distale punt prolaps > 1cm boven hymen
stadium 2: distale punt tussen 1cm boven en 1cm beneden hymen
stadium 3: distale punt van prolaps > 1 cm beneden hymen en < TVL-2 cm
stadium 4: volledige eversie uterus en vagina. distale punt prolaps meer dan TVL-2 cm beneden hymen
36
uit welk soort weefsel bestaat de endo- en ectocervix?
endocervix: eenlagig cilindrisch epitheel
ectocervix: meerlagig niet-verhoornd plaveiselepitheel
overgang: squamocolumnar junction (SCJ)
37
wat is een ectropion?
groot rond cilindrisch epitheel op de baarmoedermond wat goed doorbloed is (vooral fertiele levensfase)
38
waar vaccineer je tegen met HPV-vaccin?
tegen HPV 16 en 18 (high risk virussen)
39
wat is de KOPAC-B codering?
cytologische beoordeling van een uitstrijkje
kompositie, ontsteking, plaveiselcelepitheel, andere afwijking endometrium, cilinderepitheel endocervix, beoordeelbaarheid
40
wat is de PAP-classificatie?
cytologische beoordeling uitstrijkje
- PAP 0: niet beoordeelbaar
- PAP 1: normaal celbeeld
- PAP 2: minimale afwijkingen
- PAP 3a1: matige cel afwijkingen
- PAP 3a2: ernstige afwijkingen
- PAP 4: carcinoma in situ
- PAP 5: kankercellen (niet per sé baarmoederhalskanker)
41
wat is de CIN-classificatie?
histologische beoordeling uitstrijkje
CIN 1: geringe dysplasie
CIN 2: matige dysplasie
CIN 3: ernstige dysplasie
CIS: carcinoma in situ
42
welke behandelingen kan je doen bij CIN-afwijkingen?
- large loop excision of transformation zon (LLETZ): verwijdering kleine laesie met warme lus
- cryocoagulatie: enkel bij ectropion
- laser: vaginale afwijkingen
- imiquimod zalf: vrouwen met kinderwens
- vaccinatie
43
wat is de DD bij postmenopauzaal bloedverlies?
- corpus uteri: atrofie endometrium, endometrium poliep, hyperplasie, endometriumcarcinoom
- andere organen: cervixafwijkingen, ulcus door prolaps/pessarium, carcinoom, lichen, fissuur, hormoonproducerende tumor ovarium, blaascarcinoom, darmtumor, aambeien
44
geef de betekenis van de volgende termen:
anovulatie
amenorroe
menorragie
metrorragie
dysmenorroe
- cyclus zonder ovulatie
- afwezigheid menstruatie > 6 maanden
- langdurige en overvloedige menses, Hb ondermijnend
- geen cyclus patroon herkenbaar
- pijnlijke menstruatie
45
wat kunnen de oorzaken zijn hevig menstrueel bloedverlies (> 120ml)
- poliep
- adenomyosis
- leiomyoma
- maligniteit uterus
- coagulatiestoornissen
- ovulatoire dysfunctie
- endometrium afwijkingen
- iatrogeen
- niet gespecificeerd
46
welke soorten myomen heb je?
- subsereus: mechanisme klachten als ze heel groot worden door druk blaas of darm
- intramuraal: alleen in spierlaag, kan pijnklachten geven bij contractie uterus
- intracavitair: meeste bloedingsneiging
47
welke behandelingen zijn er voor een myoom?
niks
medicamenteus:
- OAC: minder bloedverlies
- mirena spiraal
- progestagenen: minder opbouw endometrium
- GnrH analogen: alleen postmenopauzaal
- NSAIDs
- antifibinolytica: tranexaminezuur
operatief:
- emboliseren
- myoomnucleatie
- uterusextirpatie
48
wat is endometriose?
endometrium bevindt zich buiten de baarmoederholte, veroorzaakt chronische ontstekingsreactie
49
wat zijn de symptomen van endometriose?
- dysmenorroe
- dyspareunie
- buikpijn
- dysurie
- dyschezia (pijn bij defecatie)
50
wat zijn de voorkeurslocaties van endometriose?
- rond organen in kleine bekken
- oppervlakkig: ovaria, lig. sacro-uterina, cavum douglasi
- diep: darm, blaas, frozen pelvis (verklevings tussen organen in kleine bekken)
- buiten kleine bekken
51
wat zijn de medicamenteuze en operatieve behandelingen voor endometriose?
medicamenteus:
- OAC
- continu progestageen
- aromataseremmer
- GnRH analoog
- pijnmedicatie
operatief:
- laparoscopie
- laparotomie
52
welke 4 verschillende histologische typen ovariumcarcinomen bestaan er?
- epitheliaal: sereus, mucineus, endometrioid
- niet-epitheliaal: kiemceltumoren, embryonaalcarcinoom etc.
- Sexcord-stromaceltumoren: granulosaceltumor, thecaceltumor
- mesenchymale tumoren: fibrosarcoom, neurofibrosarcoom etc.
53
waarom is het vaststellen van endometriose belangrijk bij acute buik/onverwacht vaginale bloeding etc.?
er is een verband tussen ovariele endometriose en epitheliale ovariumcarcinomen
2,5% van ovariele endometriose transformeert in epitheliale ovariumcarcinoom (EOC)
54
waar kan je marker Ca-125, CEA voor gebruiken?
en hCG, AFP (alfa-foetoproteine) en LDH (lactaatdehydrogenase)
- tumormarker voor de meeste epitheliale tumoren (ook benigne aandoeningen o.a. menstruatie, cysten, myomen, endometriose etc)
- CEA (carcinoembryonic antigen) voor mucineuze tumoren
- markers voor kiemceltumoren
55
wat is het standaard gynaecologisch onderzoek bij postcoitaal bloedverlies?
- palpatie van buik
- inspectie van de vulva
- speculumonderzoek
- vaginaal toucher
- inspecteer handschoen na VT op bloed
56
wat is het aanvullend gynaecologisch onderzoek bij postcoitaal bloedverlies?
- kweken: op chlamydia trachomatis, schimmeldraden
- uitstrijkje baarmoedermond
- colposcopisch onderzoek
57
wat is de meest voorkomende oorzaak van stressincontinentie bij mannen en bij vrouwen?
man: intrinsieke sphincterdeficientie (ISD)
vrouw: hypermobiliteit vaginavoorwand
58
wat kunnen de oorzaken zijn voor overloopincontinentie?
- subvesicale obstructie
- acontractiele blaas (etc. DM, MS)
- verslapping gladde spieren van de blaas door bv. medicatie
- psychogene retentie
59
wat is de druk-transmissie ratio en de leak point pressure?
druk-transmissie ratio: de verhouding tussen de drukstijging in de urethra en de gelijktijdige druk in de blaas
leak point pressure: de door buikpers opgewekte laagste druk in de blaas waarbij urine lekkage optreedt
60
welke oorzaken kunne er zijn voor het ontstaan van ene vervroegde menopauze?
- iatrogeen (chemo- of radiotherapie, profylactisch chirurgisch verwijderen ovaria)
- auto-immuun (antistoffen tegen ovariumweefsel)
- idiopathisch
