3 - Astma

Question 1

Hoeveel procent van de bevolking in België lijdt aan astma?

Answer 1

6-7%.

Question 2

Wat zijn de mechanismen van luchtwegvernauwing bij astma?

Answer 2

• Verdikking van de bronchiale wand met inflammatie en remodelling
• Samentrekken van de gladde spiercellen
• Aanwezigheid van bronchiale secreties

Question 3

Bespreel de pathologie van astma.

Answer 3

• Verstoord en fragiel epitheel
• Slijmbekercelhyperplasie
• Oedeem van mucosa en submucosa
• Toegenomen aantal ontstekingscellen: eosinofielen, T-lymfocyten, mastcellen, dendritische cellen, monocyten
• Depositie van extracellulaire matrix onder basale membraan
• Hyperplasie en hypertrofie van gladde spiercellen

Question 4

Wat zijn risicofactoren voor het ontwikkelen van astma?

Answer 4

Gastfactoren: genetische predispositie, atopie, bronchiale hyperreactiviteit, geslacht (meer jongens op kinderleeftijd, meer vrouwen op volwassene leeftijd)

Omgevingsfactoren:
- Allergenen, sensibiliserende stoffen in beroepsmilieu
- Tabaksrook (actief of passief), luchtverontreiniging
- Respiratoire of parasitaire infecties
- Socioeconomische status, familiegrootte, voeding
- Zwaarlijvigheid
- Farmaca: APA syndroom (aspirine overgevoeligheid, neuspoliepen, astma)

Question 5

Welke prikkels kunnen astma uitlokken?

Answer 5

Inspanning, luchtverontreiniging, respiratoire infecties, farmaca (BB, cholinergica), psychologische factoren, allergenen.

Question 6

Wat is het nut van longfunctiemetingen bij de diagnose van astma?

Answer 6

Hiermee kan men reversibele luchtwegvernauwing aantonen. Men laat de patiënt een bèta2-agonist inhaleren en voert een spirometrie uit. Wanneer de ESW toeneemt met minstens 12% en minstens 200mL en de PEFR toeneemt met minstens 60L/min, is de diagnose van astma waarschijnlijk.
Verder kan men het uitgeademend FeNO meten en kan men bronchiale hyperreactiviteit aantonen d.m.v. toediening van methacholine of histamine.

Question 7

Welke vragen kan men stellen in de anamnese van astma?

Answer 7

• Heeft u een aanval of herhaalde episodes van piepende ademhaling gehad?
• Heeft u een storende hoest ’s nachts?
• Ondervindt u een piepende ademhaling of hoest na inspanning?
• Ondervindt u piepende ademhaling, druk op de borst, of hoest na blootstelling aan allergenen?
• Zakken de verkoudheden af naar de borst of duurt het langer dan 10 dagen om ervan te genezen?
• Worden de symptomen beter onder de invloed van adequate astma behandeling?

Question 8

Hoe kan men astma fenotyperen?

Answer 8

• Allergietesten: onderscheid allergisch vs. niet-allergisch
• Bloedonderzoek: serum IgE, allergen-specifiek IgE, bloed eosinofielen
• FeNO meten in de uitgeademde lucht (indien verhoogd wijst het op aanwezigheid IL-13)

Question 9

Welke maatregelen kan men nemen bij huisstofmijtallergie?

Answer 9

• Gladde vloerbedekking, geen tapijten
• Luchtdichte matrasovertrek en kussensloop
• Beddengoed wekelijks wassen op > 55°C
• Sober meubilair, geen stoffen zetels
• Geen huisdieren
• Geen planten, kledij, boeken,… laten rondslingeren

Question 10

Wat is de ideale partikelgrootte bij inhalatietherapie?

Answer 10

Tussen de 2-5µm.

Question 11

Wat is AIR-only en MART?

Answer 11

AIR-only therapie wordt toegepast bij patiënten met mild astma, in GINA stap 1 en 2. Hierbij gebruiken de patiënten formoterol + ICS enkel als reliever therapie.

Bij matig-ernstig astma (GINA stap 3 en 4) wordt MART toegepast: maintenance en reliever therapie. De patiënten gebruikten formoterol + ICS zowel als onderhoudsbehandeling als reliever therapie. Bij GINA stap 3 nemen de patiënten 2x per dag 1 puff als onderhoud, bij GINA stap 4 2x per dag 2 puffs.

Question 12

Wanneer zit men in GINA stap 1, 2, 3 en 4 bij Track 1?

Answer 12

• Stap 1 en 2: minder dan 4-5 dagen last per week
• Stap 3: bijna dagelijkse symptomen of 1 of meerdere keren per week nachtelijke klachten
• Stap 4: dagelijkse symptomen of 1 of meerdere keren per week nachtelijke klachten of lage longfunctie.

Question 13

Waaruit bestaat de behandeling van astma bij GINA stap 5?

Answer 13

• Add-on LAMA samen met onderhoudstherapie
• Verwijzen voor fenotypische evaluatie
• Hoge dosis ICS-formoterol

Question 14

Wat zijn de bijwerkingen van systemische corticoïden?

Answer 14

• Huidverdunning en subcutane bloedingen
• Herverdeling van vetweefsel
• Spieratrofien osteoporose
• Cataract, glaucoom
• Slechte wondheling
• Gewichtstoename (obesitas)
• Verhoogd risico op infecties
• Hypertensie, diabetes mellitus
• Bijnierschorsinsufficiëntie

Question 15

Wat zijn de bijwerkingen van inhalatiecorticosteroïden?

Answer 15

• Lokaal: heesheid, orofaryngeale candidiase
• Systemisch: huidverdunning, subcutane bloedingen, groeivertraging bij kinderen

Question 16

Wat zijn de bijwerkingen van bèta2-agonisten?

Answer 16

Tremoren, hartkloppingen, onrustig, hypokaliëmie.

Question 17

Wat zijn de bijwerkingen van LTRA?

Answer 17

Hoofdpijn, gastro-intestinale intolerantie, verhoogde transaminasen en psychische bijwerkingen.

Question 18

Wanneer spreken we van ongecontroleerde astma?

Answer 18

Wanneer er minstens 3 van volgende kenmerken aanwezig zijn
- Meer dan 2x per week symptomen
- Beperking in de dagelijkse activiteit
- Nachtelijke symptomen
- Meer dan 2x per week nood aan reliever therapie
- PEF of FEV < 80% van wat men verwacht

Question 19

Wat zijn de voornaamste redenen waarom astma niet onder controle is?

Answer 19

• Slechte therapietrouw
• Slechte inhalatietechniek
• Roken
• Blijvende blootstelling aan allergenen
• Significante comorbiditeit
• Foute diagnose
• Ernstig astma

Question 20

Wat moet men doen als astma niet onder controle is?

Answer 20

• Adherentie checken en optimaliseren
• Inhalatietechniek checken en optimaliseren: GGG, app My puff

Question 21

Welke patiënten hebben een hoog risico op mortaliteit bij een acute astma exacerbatie?

Answer 21

• Huidig gebruik of recent stopzetten van behandeling met orale steroïden
• Hospitalisatie of spoedopname wegens astma tijdens het laatste jaar
• Vroeger intubatie wegens astma
• Psychiatrische of psychosociale problemen
• Niet-compliantie

Question 22

Welke kenmerken voorspellen de ernst van een astma exacerbatie?

Answer 22

• Dyspnoe: bij wandelen, spreken of rust?
• Spreken: zinnen, korte zinnen of woorden?
• AH frequentie
• Pols: <100, 100-120 of > 120?
• PEF: 70-80%, 50-70%, < 50%?
• PaO2: normaal, 60-85%, < 60%?
• paCO2: < 40 of > 40?
• Saturatie: > 95%, 91-95%, < 90%?

Question 23

Wat zijn de symptomen en klinische tekens van een dreigende ademhalingsstilstand bij een acute astma exacerbatie?

Answer 23

• Suf en verwardheid
• Paradoxale thoraco-abdominale bewegingen
• Afwezige wheezing
• Bradycardie

Question 24

Hoe behandelt men een acute astma exacerbatie?

Answer 24

Salbutamol 4-10 puffs via spacer of Duovent 4cc verneveling. Dit kan men zo nodig herhalen, om de 20 minuten gedurende het eerste uur en daarna om de 4u.
Eventueel kan met systemische corticosteroïden toedienen (methylprednisolone 32mg 1x per dag peroraal).

Question 25

Wat zijn de criteria voor hospitalisatie bij een acute astma exacerbatie?

Answer 25

• Geen adequaat antwoord op de behandeling binnen de 4u
• Persisterende ernstige luchtwegenobstructie (PEF < 40%)
• Voorgeschiedenis van ernstig astma
• Aanwezigheid van risicofactoren
• Verlengde symptomen voor de huidige exacerbatie
• Inadequate verzorging en medicatie thuis
• Te voorziene transportmoeilijkheden

Question 26

Wat zijn de indicaties voor het gebruik van anti-IgE, Bij wie kan een goede respons op anti-IgE verwacht worden?

Answer 26

De indicaties zijn: ernstige, allergische astma met sensitisatie voor specifieke IgE met exacerbaties in het laatste jaar.

Een goede respons kan verwacht worden bij
- Bloed eosinofilie > 260/µL
- FeNO > 20ppb
- Allergische astma begonnen op kinderleeftijd

Question 27

Wat zijn de indicaties voor het gebruik van anti-IL5? Bij wie kan een goede respons verwacht worden?

Answer 27

De indicaties zijn: ernstige eosinofiele astma met exacerbaties in het laatste jaar en bloed eosinofilie > 300/µL.

Een goede respons kan verwacht worden bij
- Hogere bloed eosinofielen
- Meer exacerbaties in het afgelopen jaar
- Astma met onset op volwassen leeftijd
- Nasale poliepen