2.3 de eeuw van de sigaret: (gebrek) aan preventie in historisch perspectief Flashcards
noem verschillen tussen oud en nieuw model
pathologisch model (oud)
- denkstijl: nadruk op oorzaken
- ziekte: op basis van symptomen, sign, ilness–> 1e en 2e persoonsperspectief
- tijd: heden/ statisch (diagnose), meer acute ziekte
- plaats: lokalisatie in lichaam patiënt (onderliggende lesie of pathofysiolohische proces/ defect)
surveillance model
- denkstijl: nadruk op correlaties
- ziekte (risicofactor): statistische afwijking binnen (normale!) populatie (3e persoonserspectief)
- tijd: toekomst/ dynamisch (prognose), meer chronische ziekte: lineair tijdsmodel van ziekteproces in lichaam
- plaats: steeds meer ‘los’ van het lichaam (leefstijl/ risicofactoren: multifactorieel, multidimensioneel model–> niet meer gekoppeld aan concreet ziekteverloop/proces)
wat zijn aspecten van surveillance?
Different sort of contract than traditional doctor-patient encounter’ : waarom?
Disciplinering:
- Initiatief bij, sociale controle door, ‘toewijzingsmacht’ van artsen/instanties (en niet pt/burger)
- Staat-burgers (paternalisme-autonomie, rechten en plichten)
- Moreel aspect (‘beschaving’/opvoeding arbeidersklasse)
Medicalisering: expansie medische domein, leidend tot:
- ‘Pathologisering van het normale’ (o.a. preventie richt zich op (nog) gezonde mensen!)
- Vervaging grenzen ziek-gezond (o.a. asymptomatische ziekten)
- ‘Risicocultuur’: paradox van ‘doing better, feeling worse’
Niet alleen top-down!!: grote receptiviteit bij / behoefte vanuit bevolking
zeg wat over de cultuur van roken
begin 20e eeuw: totale transformatie van ‘tabakscultuur’
- Miljoenen ‘gewone’ mensen begonnen sigaretten te roken
The Great War (WO I)
- Soldaten kregen sigaretten o.a. Rode Kruis; piloten dropten sigaretten voor de
mannen in de loopgraven
- Nieuwe rokers/verspreiding van roken via: ‘patriottic veterans’
Moderne ‘mass marketing’
- Productiesurplus als gevolg van industrialisatie : het creëren van vraag
- Branding + betekenis creëren: roken associëren met seksuele aantrekkingskracht,
viriliteit, onafhankelijkheid, ‘moderniteit’, jeugd, etc
roken was normaal in de 20e eeuw
- veel artsen rookten
- bijna iedereen roote: massa en eliye
zeg wat over science of smoking
opkomst sigaret–> sterke toename longkanker
Na WOII: epidemiologie van chronische ziekten
- Nieuwe methoden én nieuwe benadering van causaliteit (‘risicofactoren’)
wat is de anti-science van roken>?
Wetenschappelijke stand van zaken medio jaren ‘50:
- Clinici en onderzoekers over het algemeen overtuigd van verband roken-kanker
Industrie lanceerde “an all-out campaign of scientific disinformation”:
- Grote tabaksbedrijven (concurrenten!) werkten hier samen!
- Doel/strategie: ‘seizing and controlling science rather than avoiding it’
Rookgordijn van ‘scientific controversy’ en ‘uncertainty’
* ‘Doubt is our product’: produceren van ‘wetenschappelijk scepticisme’ en ‘onduidelijkheid’→benadrukken van noodzaak van meer onderzoek
zeg wat over de politics van roken
Public Health Service nam/voelde
verantwoordelijkheid:
- Onderzoeksresultaten rechtvaardigen een ‘public
health response’ – dus politieke verantwoordelijkheid
van / ingrijpen door staat
- Echter: industrie slaagde erin om twijfel te blijven
zaaien en ‘controverse’ in stand te houden.’
Rapport Surgeon General (1964)
- breed samengestelde onderzoekscommissie:
- einde wetenschappelijke onzekerheid over
gezondheidsschade door roken
- (reactie industrie: bevindingen Surgeon General zijn
‘merely statistical’, er is nog altijd ‘scientific controversy’)
noem 3 achtereenvolgende argumenten van de rooklobby
- Roken is slecht voor de gezondheid en moet daarom worden gereguleerd door de
overheid
- Niet erg succesvol vanwege tegenargument van individuele verantwoordelijkheid/vrije keuze - Roken doet schade aan niet-rokers (“meeroken”)
- Rokers doen schade aan onschuldige kinderen
- (Tegenoffensief industrie, o.a. ‘Whitecoat Project’ van Philip Morris: ‘niet bewezen dat ‘passief roken’ gezondheidsschade oplevert, onderzoek wijst eerder op ‘ongezonde gebouwen met slechte ventilatie’)
