1.4 rose en preventie paradox Flashcards
wat is het rose paradigma?
Rose’s paradigm:
‘Why do some individuals have hypertension?’ is a quite different question from
‘Why do some populations have much hypertension, whilst in others it is rare?’
First question: ‘causes of cases’. (waarom hebben sommige mensen de ziekte)
Second question: ‘causes of incidence’ (waarom hebben bepaalde populaties veel van een ziekte en andere minder)
In the first, preventive strategy seeks to identify ‘high-risk susceptible individuals’ and to offer them some individual protection.
In the second, the ‘population strategy’ seeks to control the determinants of
incidence in the total population
wat zijn de 6 stappen in rose paradigma?
- het verband tussen blootstelling en respons in kaart brengen
- berekenen van het relatieve risico en de attributieve fractie
- in kaart brengen van verdeling van de blootstelling in de populatie
- berekenen van de invloed van de blootstelling op de uitkomstmaat met inachtneming van de normaalverdeling
- berekenen van de uitkomstmaat per categorie dat te wijden is aan de blootstelling
- berekenen van de bijdrage van de uitkomstmaat door de blootstelling per categorie
wat is het relatieve risico (RR)?
het absolute risico op sterfte HVZ van de ene groep (mensen met verhoogd cholesterol bloeddruk) gedeeld door
het absolute risico op sterfte HVZ in de andere groep (mensen zonder verhoogd cholesterol)
wat is de attributieve fractie?
fractie van de uitkomstmaat van de blootgestelde groep wat te wijten is aan de blootstelling zelf
AF = (RR – 1) / RR
wat is de doorbraak gedachte van geoffrey rose?
- De grootste gezondheidswinst in de populatie is te boeken in de groep met een matig verhoogd risico op sterfte
- preventiebeleid dat een kleine verschuiving in de verdeling van de risicofactor richting gezonde mensen realiseert, kan veel
effectiever zijn dan een preventiebeleid dat zich alleen richt op de mensen met het hoogste risico
(Dus: populatie-aanpak ipv hoog-risico benadering)
wanneer is rose paradigma van toepassing?
De volgende voowaarden zijn belangrijk:
- Als het risico op ziekte gradueel stijgt met toenemende blootstelling, en
- lage niveaus van blootstelling zeer veel voorkomen in de populatie, dan
- zullen personen met een klein risico meer bijdragen aan de ziektelast, dus
- ligt dan de populatiebenadering in preventiebeleid meer voor de hand
wat is de preventie paradox?
De (schijnbare) tegenstelling dat preventieve maatregelen op
populatieniveau een grote gezondheidswinst opleveren, maar relatief weinig voor elk individu in die populatie
In andere woorden:
Een preventiemaatregel met veel gezondheidswinst voor de bevolking, zal voor individuen weinig gezondheidswinst opleveren
wat is de indeling van preventie op basis van ziekte?
primaire preventie
secundaire preventie
tertiaire preventie
wat is primaire preventie?
populatie benadering
Het voorkomen van nieuwe gevallen van ziekten door het wegnemen of verminderen van
de onderliggende oorzaken
bijvoorbeeld: loodvrije benzine, autogordel, rookverbod
wat is secundaire preventie?
screening= hoog risico benadering
Het opsporen van een aandoening in een zo vroeg mogelijk (pre-klinisch) stadium, zodat vroege behandeling mogelijk is en verergering van de ziekte wordt voorkomen
bijv: BVO borstkanker
wat is tertiaire preventie?
Het voorkomen of beperken van de gevolgen van een vastgestelde aandoening
bijv: beweegprogramma in revalidatie na hartfalen
wat is indeling van preventie op basis van aangrijpingspunten?
gezondheidsbescherming
gezondheidsbevordering
ziektepreventie
wat is gezondheidsbescherming?
Aanpak van omgeving van de mens om kans op blootstelling aan risicofactoren te verkleinen
- rookverbod, riolering, rotonde
wat is gezondheidsbevordering?
Het bevorderen van gezond gedrag
- lesprogramma op scholen, voorlichtingscampagne, gezonde kantine
wat is ziektepreventie?
Programma’s gericht op het voorkomen van specifieke (infectie)ziekten
- vaccinatieprogramma DKTP
