2. Digestieve functies Flashcards
Wat is het doel van het uitscheidingsstelsel? Hoe gebeurt dat?
Afvalproducten uit het lichaam verwijderen.
- Faeces via endeldarm, dikke darm en anus
- Urine door nieren, urinewegen, blaas en urethra
- Koolzuurgas en warmte door longen
- Zouten, vocht en warmte door huid (transpiratie)
Hoe is de beleving van uitscheiding?
- In onze cultuur strikt een privé-zaak
- Liefst alleen in afgesloten ruimte
- Enkel bij problemen wordt erover gepraat
- Schaamte omtrent geur
- Wel in scheldwoorden
- Samenhang tussen urinesysteem en seksualiteit (penis meer geaccepteerd als geslachtsorgaan dan uitscheidingsorgaan)
Welke 6 factoren hebben invloed op de uitscheiding?
Welke kleine bijkomende ook nog?
- Voedingsgewoonten
- Spiertonus buikspieren en bekkenbodemspieren
- Leeftijd
- Algehele lichamelijke conditie
- Psychische gesteldheid
- Sociale context
Hygiënische omgeving, weersinvloeden, medicatie
Factoren die van invloed zijn op de uitscheiding.
Geef voorbeelden van voedingsgewoonten
Veel drinken bevordert uitscheiding.
Koffie, thee, alcohol hebben diuretisch effect.
Bonen, uien = gasproducerend voedsel > opgeblazen gevoel en flatulentie
Factoren die van invloed zijn op de uitscheiding.
Geef een voorbeeld van spiertonus van buikspieren en BBS
Buikpers en BBS nodig voor lossen én ophouden
Te grote spanning kan lozing tegenhouden
Factoren die van invloed zijn op de uitscheiding.
Geef een voorbeeld van leeftijd
- Ongecontroleerd/reflexmatig tot 3de jaar
- Hoge leeftijd verliest opnieuw controle over sluitspieren
Factoren die van invloed zijn op de uitscheiding.
Geef een voorbeeld van algehele lichamelijke conditie
Zwangerschap zorgt voor hormonale veranderingen en druk door foetus
Factoren die van invloed zijn op de uitscheiding.
Geef een voorbeeld van psychische gesteldheid
- Extroverte personen defeceren meer en vaker
- Depressie > constipatie
- Angst en ongerustheid activeert de darmen
Factoren die van invloed zijn op de uitscheiding.
Geef een voorbeeld van sociale context
- Enkel thuis defeceren
- Geen winden laten in openbaar
Wat ga je bevragen bij een systematische observatie omtrent uitscheiding?
- Kennis: wat weet zv over eigen uitscheiding?
- Attitude: welke gevoelens, waarden, normen spelen een rol?
- Vaardigheden: wat kan de zv zelf in de zorg voor zijn uitscheiding?
Welke vragen kan je stellen rond defeceren?
- Hoe vaak?
- Wanneer?
- Hygiënische gewoonten?
- Aangepaste voeding?
- Vochtgebruik?
- Samenstelling en kleur?
- Kennis over laxerende voeding?
- Klachten? (aambeien, pijn, winderigheid, krampen…)
- Incontinentie?
Wat zijn de observatiepunten van feces?
- Kleur
- Geur
- Hoeveelheid
- Frequentie
- Aspect
- Consistentie
- Vorm
Observatiepunten feces
Normale kleur?
Donkerbruin glanzend.
Afwijkend (mogelijke oorzaak):
- Zwart (drop, bloeding)
- Dof bruin (veel vlees)
- Rood (bieten, bloeding)
- Groen (spinazie)
- Geel (melkproducten)
- Grijswit (leverafwijkingen)
- Wit (bariumpap voor maag-darmonderzoek)
Observatiepunten feces
Normale geur?
Sterk afhankelijk van voedsel
Afwijkend moeilijk te beschrijven maar meteen duidelijk
Observatiepunten feces
Normale hoeveelheid?
100-150g/dag
Afhankelijk van voedselinname en frequentie defeceren
Observatiepunten feces
Normaal aspect?
Homogeen
Afwijkend:
- Onverteerde voedselresten
- Slijm
- Bloed
- Pus
- Maden
- Spoelwormen
- Lintwormen
Observatiepunten feces
Normale consistentie?
Halfvast
Observatiepunten feces
Normale vorm?
Worst
Waaruit bestaat feces?
Kan iemand die niet eet ook feces aanmaken?
75% water
7% darmslijmvlies
8% bacteriën
10% voedselresten
Ja.
Wat is een normaal stoelgangspatroon?
3x/dag-3x/week
Veel variatie!
Vrouwen vaak minder dan mannen
Welke vragen zijn relevant omtrent urineren?
- Frequentie?
- Hoeveelheid?
- Aspect?
- Kleur?
- Dorstgevoel? Vochtgebruik?
- Hygiënische gewoonten?
- Leeftijd?
Wat is oligurie?
Wanneer zien we dit?
Minder dan 500ml mictie/24u
Shock, ernstig braken/diarree, ernstig bloedverlies
Wat is polyurie?
Wanneer zien we dit?
Vermeerdering in hoeveelheid urine
Diabetes
Wat is anurie?
Wanneer zien we dit?
Geen urineproductie
Afsluiting urinewegen, nierinsufficiëntie
Wat is nycturie?
Wanneer zien we dit?
Nachtelijke toename van urineproductie
Schrompelnier, hartaandoeningen
Hoe noemen we onwillekeurige urinelozing bij mensen >3j zonder afwijkingen aan urogenitaal/zenuwstelsel?
Wat is de oorzaak dan?
Bedplassen/broekplassen
Psychisch
Wat zijn mogelijke klachten ten aanzien van urineren?
- Slappe straal
- Nadruppelen
- Branderig gevoel
- Bloed of pus in urine
- Veel/weinig plassen
- Pijn, jeuk
- Incontinentie
- Bedplassen
- Geur/kleur
- Retentie…
Wat zijn de observatiepunten van urine?
- Kleur
- Geur
- Hoeveelheid
- Frequentie, tijdstip
- Wijze van urineren
Observatiepunten urine
Normale kleur?
Strogeel-citroengeel
Observatiepunten urine
Normale geur?
Ammoniaklucht bij verse urine?
Geurvrij
Soms kruiden/koffie te onderscheiden
Ammoniak bij oude urine
Rapporteren!
Observatiepunten urine
Normale hoeveelheid?
1,5l per dag
Sterk afhankelijk van vochtinname en transpiratie
Observatiepunten urine
Normale frequentie?
4-6x/dag
200-300ml/keer
Observatiepunten urine
Normale wijze?
- Gecontroleerd, pijnloos
- Krachtige straal
- Niet nadruppelen
Wat is perspiratie?
Het onzichtbaar verdampen van lichaamsvocht via de huid.
Wat is transpiratie?
Zweetdruppels die zich op de huid vormen