1.1 Elfennau Cemegol A Chyfansoddion Biolegol Flashcards
Enwch ddau siwgr rhydwythol
Maltos a lactos
Pa fath o asid brasterog sy’n bodoli fel olewau?
Asid brasterog annirlawn
Nodwch gweithredau Carbohydradau
1) Blociau adeiladu i wneud molecylau mwy cymhleth e.e. Ribos
2) Ffynonellau egni e.e. Glwcos
3) Molecylau storio egni fel starsh a glycogen
4) Cynhaliad adeileddol fel cellwlos a chitin
Enwch y cyfansoddion amholar sy’n anhydawdd mewn dwr sy’n cynnwys C, H a O2
Lipidau
Pa fath o siwgrau sy’n bwysig i lwybrau resbiradaeth?
Siwgrau trios (n=3)
Disgrifiwch adeliledd starsh
a-glwcos wedi’i bondio â’l gilydd sy’n cynnwys amylos ac amylopectin.
Mae amylos yn llinol a mae bondiau glycosidig yn ffurfio rhwng C1 a C4; bondiau glycosidig 1-4
Yn nhermau bondio, beth yw asid brasterog ddirlawn?
Nid oes gan y gadwyn hydrocarbon bond dwbl C=C
Beth yw’r gwahaniaeth adeileddol rhwng lipid a ffosffolipid?
Mae gan ffosffolipid grwp ffosffad yn lle un gynffon o asid brasterog
Pa effaith sydd gan y bond dwbl C=C mewn asid brasterog annirlawn ar ei gadwyn hydrocarbon?
Mae’n plygu gan ei wneud yn anoddach i’w bacio’n dynn
Disgrifiwch brawf i brofi presenoldeb siwgr anrydwythol
1) Gwresogwch ag asid hydroclorig, yna niwtralwch ef drwy ychwanegu alcali nes bod y hisian stopio
2) Ychwanegwch hydoddiant Benedict a gwresogwch. Newid lliw o o las i goch
Disgrifiwch brawf i brofi am frasterau ac olewau
Gelwir prawf emwlsio lipidau;
1) Cymysgu âg ethanol i hydoddi lipidau
2) Ysgwyd y sampl â’r un cyfaint o ddwr. Achosir i’r lipidau adael yr hydoddiant gan eu bod yn anhydawdd mewn dwr gan wneud i’r sampl edrych fel emwlsiwn gwyn cymylog
Pa briodwedd sydd gan grwp R mewn asid amino?
Mae’n amnewidiol/gwahanol ym mhob achos
Disgrifiwch brawf am bresenoldeb protein
1) Ychwanegu hyddoiant Buiret
2) Os yw’n droi’n borffor, mae’n bresennol
Sut byddech yn profi am bresenoldeb siwgrau rhydwythol?
Maent yn rhydwytho ionau copr (II) glas mewn copr sylffad i ffurfio copr (I) ocsid coch
1) Ychwanegwch hydoddiant Benedict a gwresogwch mewn dwr berwedig
2) Gwelwyd newid lliw las drwy wyrdd, melyn ac oren, ffurfir gwaddod brics coch
Disgrifiwch priodweddau a swyddogaethau proteinau ffibrog
Cynnwys polypeptidau mewn cadwynau paralel neu ddalennau â nifer o drawsgysylltiadau i ffurfio ffibrau hir fel ceratin mewn gwallt. Maent yn anhydawdd, cryf a gwydn. Mae colagen yn enghraifft sy’n darparu gwydnrwydd mewn tendonau
Faint o wahanol adeileddau protein sy’n bresennol â’u henwau?
4; adeiledd; Cynradd, Eilaidd, Trydyddol, Chwaternaidd
Eglurwch sut ffurfir y monosacaridau cydrannol canlynnol a nodwch eu swyddogaeth fiolegol;
1) Maltos
2) Swcros
3) Lactos
1) glwcos + glwcos, mewn hadau sy’n egino
2) glwcos + ffrwctos, cludiant yn ffloem planhigion blodeuol
3) gwlcos + galactos, mewn llaeth mamolion
Pa fath o siwgrau sy’n rhannau pwysig o RNA a DNA fel ribos a diocsiribos?
Siwgrau pentos (n=5)
Beth gall atheroma achosi?
I leinin yr endotheliwm rwygo sy’n achosi thrombosis sy’n gallu arwain at strociau
Eglurwch swyddogaeth Calsiwm
Cydran adeileddol o esgyrn a dannedd
Disgrifiwch sut ffurfir deupeptid
Adwaith cyddwyso rhwng grwp amino un asid amino a grwp carbocsyl un arall gan ddileu dwr. Ffurfir bond peptid
1) Beth ceir pan mae dyddodion brasterog yn cronni yn waliau rhydwelïau?
2) O ganlyniad i beth?
1) Athersglerosis
2) i lipoproteinau dwysedd isel o ddeiet sy’n cynnwys llawer o fraster dirlawn. Gall arwain ar angina
Mewn ffosffolipid, pa rhan o’r moleciwl sy’n hydroffobig a pha rhan sy’n hydroffilig a pham?
Mae’r rhan asid brasterog yn amholar ac yn anhydawdd mewn dwr gan ei wneud yn hydroffobic
Mae’r rhan glyserol â’r ffosffad yn bolar ac yn hydawdd mewn dwr gan ei wneud yn hydroffilig
Eglurwch swyddogaeth lipidau;
1) Dwr metabolaidd
2) Diddosi
1) pan ocsidiwyd, cynhyrchir hwn sy’n bwysig ar gyfer anifeiliaid diffeithdir sy’n goroesi trwy resbiradu’r braster
2) mae’n anhydawdd gan leihau colledion dwr
Eglurwch sut ffurfir deusacaridau
Wrth i ddau fonosacarid uno gan golli dwr a ffurfio bond glycosidig mewn adwaith cyddwyso
Eglurwch swyddogaeth Magnesiwm
Rhan i gloroffyl felly mae ei angen ar gyfer ffotosynthesis. Bydd diffyg ohono’n achosi clorosis
Disgrifiwch adeiledd cellwlos
ß-glwcos a mae’r molecylau glwcos cyfagos wedi’u cylchdroi 180* gan ffurfio cadwynau paralel syth hir â bondiau hydrogen yn eu trawsgysylltu hwy. Ceir microffibrolion. Mae’r bylchau rhwng ffibrau cellwlos yn eu gwneud yn athraidd
Disgrifiwch adeiledd trydyddol protein
Yn ffurfio drwy blygu’r helics-a yn siap mwy cryno sy’n cael ei gynnal gan fondiau deusylffid, ionig a hydrogen, a rhyngweithiadau hydroffobig. Dyma sy’n creu siap proteinau crwm fel ensymau
Enwch y polysacarid sy’n bodoli yn sgerbwd allanol arthropodau ac yng nghellfuriau ffyngau
Citin
Diffinwich Hydrolysis
Torri molecylau mawr i ffurfio rhai llai drwy ychwanegu moleciwl dwr e.e. Lactos + dwr = glwcos + galactos
Pa fath o asid brasterog sy’n cael ei storio mewn mamolion?
Asid brasterog ddirlawn
Beth elwir molecylau bach organig sy’n cynnwys Carbon, Ocsigen a Hydrogen?
Carbohydradau
Enwch beth ffurfir pan mae nifer fawr o fonosacaridau’n uno â’i gilydd
Ffurfir polymer o’r enw polysacarid
Beth yw clorosis?
Dail yn troi’n felyn o ddiffyg Magnesiwm
Pa fath o siwgrau yw Glwcos, Ffrwctos a Galactos?
Hecsos (n=6)
Disgrifiwch brawf i brofi am bresenoldeb starsh
1) Hydoddiant iodin, newid lliw o oren-frown i ddu-las.
Mae dyfnder y lliw yn rhoi syniad o’r crynodiad, ond nid yw’n ddibynadwy achos mae addwysedd y lliw yn lleihau wrth i’r tymheredd godi
Beth yw ymdoddbwynt cwyrau?
45*C
Eglurwch bwysigrwydd biolegol dwr yn;
1) Hydoddydd rhagorol
2) Cynhwysedd gwres sbesiffig uchel
3) Gwres cudd anweddu uchel
4) Metabolyn
5) Cydlyniad
6) Dwysedd uchel
7) Trylow
1) Caniatáu i folecylau polar hydoddi ynddo. Gweithredir fel cyfrwng cludiant
2) Atal amrywiadau tymheredd mawr a chadw amgylchedd dyfrol yn sefydlog
3) Defnyddwyd fel cyfrwng oeri fel chwysu
4) Ymwneud âg adweithiau biocemegol
5) Coed yn gallu tynnu dwr i fyny eu tiwbiau sylem ac yn creu tyniant arwyneb sy’n cynnal corff pryfed
6) Rhew yn arnofio
7) Golau treiddo; ffotosynthesis
Eglurwch arwyddocad dwr yn foleciwl deupol
Golygir mae ganddo wefr - (O2) a + (H). Gall bondiau hydrogen ffurfio rhyngddynt. Felly, bydd molecylau polar eraill yn gallu hydoddi ynddo
Disgrifiwch priodweddau a swyddogaethau proteinau crwn
Amryw o swyddogaethau - Ensymau, gwrthgyrff, proteinau plasma ac hormonau fel inswlin. Maent yn gryno a wedi plygu’n sfferig. Maent yn hydawdd. Enghraiff o un yw haemoglobin
Pa fath o lipidau sydd efo’r rôl ddiddosi (waterproofing) mewn anifeiliaid a phlanhigion fel yng nghiwtigl y ddeilen?
Cwyrau
Enwch siwgr anrydwythol
Swcros
Diffiniwch Gyddwysiad
Dileu moleciwl dwr a ffurfio bond cofalent rhwng dau grwp biocemegol e.e. Glwcos + Glwcos = Maltos + Dwr
Diffiniwch Isomer
Sylwedd sy’n rhannu’r un fformiwla gyda adeiledd gwahanol
Pa fath o asid brasterog sy’n lled-solid ar dymheredd ystafell?
Asid brasterog ddirlawn
Disgrifiwch adeiledd eilaidd protein
Siap 3D â bondiau hydrogen rhwng cadwynau gan greu siap helics-a a’r ddalen bletiog ß
Ble ffeindiwyd glycogen a beth yw’r gwahaniaeth rhwngddo ac amylopectin?
Prif gynnyrch storio mewn anifeiliaid.
Yn fwy canghennog
Beth yw’r enw i’r gyfansoddion mawr sydd wedi’u gwneud o is-unedau sy’n creu protein?
Asidau amino
Ble ffeindiwyd startsh?
1) Storfa egni mewn planhigion
2) Gronynnau yn y rhan fwyaf o gelloedd planhigion ac mewn cloroplastau. Cyffredin mewn hadau
Disgrifiwch adeiledd citin
ß-glwcos. Mae’n wrth-ddwr, gryf ac ysgafn. Mae ganddo adeiledd tebyg i gellwlos â nifer o gadwynau paralel hir â bondiau hydrogen â microffibrolion â molecylau glwcos cyfagos wedi cylchdroi’n 180*. Mae’n cynnwys grwp asetylamin
Pam mae polymerau yn molecylau da am storio egni?
1) yn medru tryledu allan o’r gell
2) Siap cryno felly mae cell yn gallu storio llawer o glwcos
3) anhydawdd mewn dwr felly ddim yn mewid potensial dwr a ddim yn cael effaith osmotig
4) Hawdd eu hydrolysu i ffurfio’r monosacaridau sydd ynddynt i’w defnyddio mewn resbiradaeth, heblaw cellwlos sy’n anodd ei dreulio achos ei adeiledd ffibrog
Disgrifiwch adeiledd cwaternaidd protein
Yn deillio o gyfuniad o ddwy neu fwy o gadwynau polypeptid ar ffurf drydyddol wedi’u cyfuno. Cysylltir rhain â grwpiau sy’n ffurfio moleciwlau mawr cymhleth fwl haemoglobin
Y cyfran monosacaridau yn (CH2O)n
Beth yw’r gwerthoedd posib n?
Unrhyw rhif rhwng 3 a 6
Eglurwch swyddogaeth lipidau;
1) Cronfa egni
2) Ynysu thermol
1) cynnys bondiau H-C; mwy na charbohydradau. Cynhyrchu mwy o egni
2) gweithredu fel ynysydd o dan y croen
Enwch isomerau Glwcos ac y gwahaniaeth adeileddol rhyngddynt
a-glwcos a ß-glwcos.
Mae a-glwcos â grwp hydrocsyl yn mynd tuag i lawr. Mae ß-glwcos â grwp hydrocsyl yn mynd tuag i fyny
Nodwch yr effeithiau cadarnhaol o fwyta deiet â brasterau annirlawn
Corff yn cynhyrchu mwy o lipoproteinau dwysedd uchel sy’n cludo brasterau niweidiol i’r afu i’w gwaredu. Lleiheir y risg o glefyd cardiofasgwlar hefyd
Diffiniwch hydroffobig ac hydroffilig
Hydroffobig - ddim yn gallu rhyngweithio â dwr oherwydd diffyg gwefr ar y moleciwl
Hydroffilig - Yn gallu rhyngweithio â dwr oherwydd bond gwefr
Yn nhermau bondio, beth yw asid brasterog annirlawn?
Mar gan y gadwyn hydrocarbon bond dwbl C=C
Eglurch sut ffurfir triglyserid
Moleciwl glyserol a thri moleciwl asid brasterog mewn adwaith cyddwyso sy’n dileu tri moleciwl dwr ac yn ffurfio bond ester rhwng y glyserol a’r asid brasterog
Eglurwch swyddogaeth Haearn
Rhan o haemoglobin felly mae’n ymwneud gyda chludo Ocsigen. Bydd diffyg ohono’n arwain at anaemia
Eglurwch swyddogaeth Ffosffad
I wneud niwcleotidau gan gynnwys ATP. Mae’n rhan o ffosffolipidau mewn cellbilenni
Disgriwch adeiledd cynradd protein
Y trefn yr asidau amino mewn cadwyn polypeptid
Beth mae cellfuriau planhigion wedi’u gwneud ohono?
Cellwlos
