1.1 Elfennau Cemegol A Chyfansoddion Biolegol

Question 1

Enwch ddau siwgr rhydwythol

Answer 1

Maltos a lactos

Question 2

Pa fath o asid brasterog sy’n bodoli fel olewau?

Answer 2

Asid brasterog annirlawn

Question 3

Nodwch gweithredau Carbohydradau

Answer 3

1) Blociau adeiladu i wneud molecylau mwy cymhleth e.e. Ribos
2) Ffynonellau egni e.e. Glwcos
3) Molecylau storio egni fel starsh a glycogen
4) Cynhaliad adeileddol fel cellwlos a chitin

Question 4

Enwch y cyfansoddion amholar sy’n anhydawdd mewn dwr sy’n cynnwys C, H a O2

Answer 4

Lipidau

Question 5

Pa fath o siwgrau sy’n bwysig i lwybrau resbiradaeth?

Answer 5

Siwgrau trios (n=3)

Question 6

Disgrifiwch adeliledd starsh

Answer 6

a-glwcos wedi’i bondio â’l gilydd sy’n cynnwys amylos ac amylopectin.
Mae amylos yn llinol a mae bondiau glycosidig yn ffurfio rhwng C1 a C4; bondiau glycosidig 1-4

Question 7

Yn nhermau bondio, beth yw asid brasterog ddirlawn?

Answer 7

Nid oes gan y gadwyn hydrocarbon bond dwbl C=C

Question 8

Beth yw’r gwahaniaeth adeileddol rhwng lipid a ffosffolipid?

Answer 8

Mae gan ffosffolipid grwp ffosffad yn lle un gynffon o asid brasterog

Question 9

Pa effaith sydd gan y bond dwbl C=C mewn asid brasterog annirlawn ar ei gadwyn hydrocarbon?

Answer 9

Mae’n plygu gan ei wneud yn anoddach i’w bacio’n dynn

Question 10

Disgrifiwch brawf i brofi presenoldeb siwgr anrydwythol

Answer 10

1) Gwresogwch ag asid hydroclorig, yna niwtralwch ef drwy ychwanegu alcali nes bod y hisian stopio
2) Ychwanegwch hydoddiant Benedict a gwresogwch. Newid lliw o o las i goch

Question 11

Disgrifiwch brawf i brofi am frasterau ac olewau

Answer 11

Gelwir prawf emwlsio lipidau;

1) Cymysgu âg ethanol i hydoddi lipidau
2) Ysgwyd y sampl â’r un cyfaint o ddwr. Achosir i’r lipidau adael yr hydoddiant gan eu bod yn anhydawdd mewn dwr gan wneud i’r sampl edrych fel emwlsiwn gwyn cymylog

Question 12

Pa briodwedd sydd gan grwp R mewn asid amino?

Answer 12

Mae’n amnewidiol/gwahanol ym mhob achos

Question 13

Disgrifiwch brawf am bresenoldeb protein

Answer 13

1) Ychwanegu hyddoiant Buiret

2) Os yw’n droi’n borffor, mae’n bresennol

Question 14

Sut byddech yn profi am bresenoldeb siwgrau rhydwythol?

Answer 14

Maent yn rhydwytho ionau copr (II) glas mewn copr sylffad i ffurfio copr (I) ocsid coch

1) Ychwanegwch hydoddiant Benedict a gwresogwch mewn dwr berwedig
2) Gwelwyd newid lliw las drwy wyrdd, melyn ac oren, ffurfir gwaddod brics coch

Question 15

Disgrifiwch priodweddau a swyddogaethau proteinau ffibrog

Answer 15

Cynnwys polypeptidau mewn cadwynau paralel neu ddalennau â nifer o drawsgysylltiadau i ffurfio ffibrau hir fel ceratin mewn gwallt. Maent yn anhydawdd, cryf a gwydn. Mae colagen yn enghraifft sy’n darparu gwydnrwydd mewn tendonau

Question 16

Faint o wahanol adeileddau protein sy’n bresennol â’u henwau?

Answer 16

4; adeiledd;
Cynradd,
Eilaidd,
Trydyddol,
Chwaternaidd

Question 17

Eglurwch sut ffurfir y monosacaridau cydrannol canlynnol a nodwch eu swyddogaeth fiolegol;

1) Maltos
2) Swcros
3) Lactos

Answer 17

1) glwcos + glwcos, mewn hadau sy’n egino
2) glwcos + ffrwctos, cludiant yn ffloem planhigion blodeuol
3) gwlcos + galactos, mewn llaeth mamolion

Question 18

Pa fath o siwgrau sy’n rhannau pwysig o RNA a DNA fel ribos a diocsiribos?

Answer 18

Siwgrau pentos (n=5)

Question 19

Beth gall atheroma achosi?

Answer 19

I leinin yr endotheliwm rwygo sy’n achosi thrombosis sy’n gallu arwain at strociau

Question 20

Eglurwch swyddogaeth Calsiwm

Answer 20

Cydran adeileddol o esgyrn a dannedd

Question 21

Disgrifiwch sut ffurfir deupeptid

Answer 21

Adwaith cyddwyso rhwng grwp amino un asid amino a grwp carbocsyl un arall gan ddileu dwr. Ffurfir bond peptid

Question 22

1) Beth ceir pan mae dyddodion brasterog yn cronni yn waliau rhydwelïau?
2) O ganlyniad i beth?

Answer 22

1) Athersglerosis

2) i lipoproteinau dwysedd isel o ddeiet sy’n cynnwys llawer o fraster dirlawn. Gall arwain ar angina

Question 23

Mewn ffosffolipid, pa rhan o’r moleciwl sy’n hydroffobig a pha rhan sy’n hydroffilig a pham?

Answer 23

Mae’r rhan asid brasterog yn amholar ac yn anhydawdd mewn dwr gan ei wneud yn hydroffobic
Mae’r rhan glyserol â’r ffosffad yn bolar ac yn hydawdd mewn dwr gan ei wneud yn hydroffilig

Question 24

Eglurwch swyddogaeth lipidau;

1) Dwr metabolaidd
2) Diddosi

Answer 24

1) pan ocsidiwyd, cynhyrchir hwn sy’n bwysig ar gyfer anifeiliaid diffeithdir sy’n goroesi trwy resbiradu’r braster
2) mae’n anhydawdd gan leihau colledion dwr

Question 25

Eglurwch sut ffurfir deusacaridau

Answer 25

Wrth i ddau fonosacarid uno gan golli dwr a ffurfio bond glycosidig mewn adwaith cyddwyso

Question 26

Eglurwch swyddogaeth Magnesiwm

Answer 26

Rhan i gloroffyl felly mae ei angen ar gyfer ffotosynthesis. Bydd diffyg ohono’n achosi clorosis

Question 27

Disgrifiwch adeiledd cellwlos

Answer 27

ß-glwcos a mae’r molecylau glwcos cyfagos wedi’u cylchdroi 180* gan ffurfio cadwynau paralel syth hir â bondiau hydrogen yn eu trawsgysylltu hwy. Ceir microffibrolion. Mae’r bylchau rhwng ffibrau cellwlos yn eu gwneud yn athraidd

Question 28

Disgrifiwch adeiledd trydyddol protein

Answer 28

Yn ffurfio drwy blygu’r helics-a yn siap mwy cryno sy’n cael ei gynnal gan fondiau deusylffid, ionig a hydrogen, a rhyngweithiadau hydroffobig. Dyma sy’n creu siap proteinau crwm fel ensymau

Question 29

Enwch y polysacarid sy’n bodoli yn sgerbwd allanol arthropodau ac yng nghellfuriau ffyngau

Answer 29

Citin

Question 30

Diffinwich Hydrolysis

Answer 30

Torri molecylau mawr i ffurfio rhai llai drwy ychwanegu moleciwl dwr e.e. Lactos + dwr = glwcos + galactos

Question 31

Pa fath o asid brasterog sy’n cael ei storio mewn mamolion?

Answer 31

Asid brasterog ddirlawn

Question 32

Beth elwir molecylau bach organig sy’n cynnwys Carbon, Ocsigen a Hydrogen?

Answer 32

Carbohydradau

Question 33

Enwch beth ffurfir pan mae nifer fawr o fonosacaridau’n uno â’i gilydd

Answer 33

Ffurfir polymer o’r enw polysacarid

Question 34

Beth yw clorosis?

Answer 34

Dail yn troi’n felyn o ddiffyg Magnesiwm

Question 35

Pa fath o siwgrau yw Glwcos, Ffrwctos a Galactos?

Answer 35

Hecsos (n=6)

Question 36

Disgrifiwch brawf i brofi am bresenoldeb starsh

Answer 36

1) Hydoddiant iodin, newid lliw o oren-frown i ddu-las.

Mae dyfnder y lliw yn rhoi syniad o’r crynodiad, ond nid yw’n ddibynadwy achos mae addwysedd y lliw yn lleihau wrth i’r tymheredd godi

Question 37

Beth yw ymdoddbwynt cwyrau?

Answer 37

45*C

Question 38

Eglurwch bwysigrwydd biolegol dwr yn;

1) Hydoddydd rhagorol
2) Cynhwysedd gwres sbesiffig uchel
3) Gwres cudd anweddu uchel
4) Metabolyn
5) Cydlyniad
6) Dwysedd uchel
7) Trylow

Answer 38

1) Caniatáu i folecylau polar hydoddi ynddo. Gweithredir fel cyfrwng cludiant
2) Atal amrywiadau tymheredd mawr a chadw amgylchedd dyfrol yn sefydlog
3) Defnyddwyd fel cyfrwng oeri fel chwysu
4) Ymwneud âg adweithiau biocemegol
5) Coed yn gallu tynnu dwr i fyny eu tiwbiau sylem ac yn creu tyniant arwyneb sy’n cynnal corff pryfed
6) Rhew yn arnofio
7) Golau treiddo; ffotosynthesis

Question 39

Eglurwch arwyddocad dwr yn foleciwl deupol

Answer 39

Golygir mae ganddo wefr - (O2) a + (H). Gall bondiau hydrogen ffurfio rhyngddynt. Felly, bydd molecylau polar eraill yn gallu hydoddi ynddo

Question 40

Disgrifiwch priodweddau a swyddogaethau proteinau crwn

Answer 40

Amryw o swyddogaethau - Ensymau, gwrthgyrff, proteinau plasma ac hormonau fel inswlin. Maent yn gryno a wedi plygu’n sfferig. Maent yn hydawdd. Enghraiff o un yw haemoglobin

Question 41

Pa fath o lipidau sydd efo’r rôl ddiddosi (waterproofing) mewn anifeiliaid a phlanhigion fel yng nghiwtigl y ddeilen?

Answer 41

Cwyrau

Question 42

Enwch siwgr anrydwythol

Answer 42

Swcros

Question 43

Diffiniwch Gyddwysiad

Answer 43

Dileu moleciwl dwr a ffurfio bond cofalent rhwng dau grwp biocemegol e.e. Glwcos + Glwcos = Maltos + Dwr

Question 44

Diffiniwch Isomer

Answer 44

Sylwedd sy’n rhannu’r un fformiwla gyda adeiledd gwahanol

Question 45

Pa fath o asid brasterog sy’n lled-solid ar dymheredd ystafell?

Answer 45

Asid brasterog ddirlawn

Question 46

Disgrifiwch adeiledd eilaidd protein

Answer 46

Siap 3D â bondiau hydrogen rhwng cadwynau gan greu siap helics-a a’r ddalen bletiog ß

Question 47

Ble ffeindiwyd glycogen a beth yw’r gwahaniaeth rhwngddo ac amylopectin?

Answer 47

Prif gynnyrch storio mewn anifeiliaid.

Yn fwy canghennog

Question 48

Beth yw’r enw i’r gyfansoddion mawr sydd wedi’u gwneud o is-unedau sy’n creu protein?

Answer 48

Asidau amino

Question 49

Ble ffeindiwyd startsh?

Answer 49

1) Storfa egni mewn planhigion

2) Gronynnau yn y rhan fwyaf o gelloedd planhigion ac mewn cloroplastau. Cyffredin mewn hadau

Question 50

Disgrifiwch adeiledd citin

Answer 50

ß-glwcos. Mae’n wrth-ddwr, gryf ac ysgafn. Mae ganddo adeiledd tebyg i gellwlos â nifer o gadwynau paralel hir â bondiau hydrogen â microffibrolion â molecylau glwcos cyfagos wedi cylchdroi’n 180*. Mae’n cynnwys grwp asetylamin

Question 51

Pam mae polymerau yn molecylau da am storio egni?

Answer 51

1) yn medru tryledu allan o’r gell
2) Siap cryno felly mae cell yn gallu storio llawer o glwcos
3) anhydawdd mewn dwr felly ddim yn mewid potensial dwr a ddim yn cael effaith osmotig
4) Hawdd eu hydrolysu i ffurfio’r monosacaridau sydd ynddynt i’w defnyddio mewn resbiradaeth, heblaw cellwlos sy’n anodd ei dreulio achos ei adeiledd ffibrog

Question 52

Disgrifiwch adeiledd cwaternaidd protein

Answer 52

Yn deillio o gyfuniad o ddwy neu fwy o gadwynau polypeptid ar ffurf drydyddol wedi’u cyfuno. Cysylltir rhain â grwpiau sy’n ffurfio moleciwlau mawr cymhleth fwl haemoglobin

Question 53

Y cyfran monosacaridau yn (CH2O)n

Beth yw’r gwerthoedd posib n?

Answer 53

Unrhyw rhif rhwng 3 a 6

Question 54

Eglurwch swyddogaeth lipidau;

1) Cronfa egni
2) Ynysu thermol

Answer 54

1) cynnys bondiau H-C; mwy na charbohydradau. Cynhyrchu mwy o egni
2) gweithredu fel ynysydd o dan y croen

Question 55

Enwch isomerau Glwcos ac y gwahaniaeth adeileddol rhyngddynt

Answer 55

a-glwcos a ß-glwcos.

Mae a-glwcos â grwp hydrocsyl yn mynd tuag i lawr. Mae ß-glwcos â grwp hydrocsyl yn mynd tuag i fyny

Question 56

Nodwch yr effeithiau cadarnhaol o fwyta deiet â brasterau annirlawn

Answer 56

Corff yn cynhyrchu mwy o lipoproteinau dwysedd uchel sy’n cludo brasterau niweidiol i’r afu i’w gwaredu. Lleiheir y risg o glefyd cardiofasgwlar hefyd

Question 57

Diffiniwch hydroffobig ac hydroffilig

Answer 57

Hydroffobig - ddim yn gallu rhyngweithio â dwr oherwydd diffyg gwefr ar y moleciwl
Hydroffilig - Yn gallu rhyngweithio â dwr oherwydd bond gwefr

Question 58

Yn nhermau bondio, beth yw asid brasterog annirlawn?

Answer 58

Mar gan y gadwyn hydrocarbon bond dwbl C=C

Question 59

Eglurch sut ffurfir triglyserid

Answer 59

Moleciwl glyserol a thri moleciwl asid brasterog mewn adwaith cyddwyso sy’n dileu tri moleciwl dwr ac yn ffurfio bond ester rhwng y glyserol a’r asid brasterog

Question 60

Eglurwch swyddogaeth Haearn

Answer 60

Rhan o haemoglobin felly mae’n ymwneud gyda chludo Ocsigen. Bydd diffyg ohono’n arwain at anaemia

Question 61

Eglurwch swyddogaeth Ffosffad

Answer 61

I wneud niwcleotidau gan gynnwys ATP. Mae’n rhan o ffosffolipidau mewn cellbilenni

Question 62

Disgriwch adeiledd cynradd protein

Answer 62

Y trefn yr asidau amino mewn cadwyn polypeptid

Question 63

Beth mae cellfuriau planhigion wedi’u gwneud ohono?

Answer 63

Cellwlos