1. og 2. kafli

Question 1

Frumu kjarninn

Answer 1

Stjórnstöð frumunnar

Question 2

Frumuhimna

Answer 2

Umlykur frumuna, verndar hana, hleypir efnum inn/út

Question 3

Hvatberi

Answer 3

Orkuver frumunnar

Question 4

Leysikorn

Answer 4

Hreinsistöð frumunnar

Question 5

Umfrymi

Answer 5

Seigfljótandi vökvi, gerður úr vatni, steinefnum og prótein

Question 6

Próteinverksmiðjur (netkorn)

Answer 6

Framleiðir ýmiskonar prótein

Question 7

Tegundir frumna

Answer 7

Taugafruma, blóðfruma, vöðvafruma og fitufruma

Question 8

Vefir

Answer 8

Blóðvefir, fituvefir, taugavefur og beinvefur

Question 9

Líffæri

Answer 9

Margir ólíkir vefir mynda líffæri

Question 10

Blóðrásarkerfið

Answer 10

Flytur súrefni og næringu til frumna og úrgangsefni frá frumum

Question 11

Öndunarfærin

Answer 11

Þegar andrúmsloft berst niður í lungu flyst súrefni úr því til líkamans

Question 12

Húðin

Answer 12

Verndarhjúpur um líkamann

Question 13

Helstu efnin sem við þurfum

Answer 13

Kolvetni, prótein og fita

Question 14

Niðurbrot fæðunnar

Answer 14

Við meltingu sundrast
Prótein í amínósýrur
Fita í glýseról og fitusýrur
Kolvetni:

Question 15

Sundrunnin hefst í munni

Answer 15

Tyggjum matinn með tönnunum
Fæðan blandast munnvatni
Í munnvatni er ensím sem sundrar kolvetni
Þá fer tauga viðbrögð í gang-góðurinn lyftist, lokar leiðinni upp í nefhol-barkaspeldið leggst fyrir opið á bankanum
Frá kokinu fer fæðan niður í bélindað-sterkir vöðvar þrýsta fæðunni ofan í maga

Question 16

Maginn

Answer 16

Vöðvaríkur poki-hnoðar og malar fæðuna
Fæðan blandast súrum magasafa-inniheldur saltsýru og ensímið pepsín (Pepsín sundrar prótín um, saltsýra drepur bakteríur)
Slímhúð magans er þakin slími sem verndar hann gegn saltsýrunni

Question 17

Brissafinn og gallið

Answer 17

Frá maga fer fæðan í skeifugörnina
Þangað liggja rásir frá brisinu og lifrinni
Brosið framleiðir brissafa (inniheldur mörg ensím)(vinnur gegn sýru í sem kemur úr maganum)
Lifrin framleiðir gall (leysir upp fituna í þörmunum)

Question 18

Smáþarmarnir taka upp næringarefnin

Answer 18

Í smáþörmunum sundrast næringar efnin til fulls í formi glúkósa, amínósýra og fleiri smárra sameinda
Smáþarmarnir hafa totur sem hafa æðar sem taka upp næringarefnin

Question 19

Gagnlegar bakteríur í ristli

Answer 19

Í ristli er vatnið tekið upp og ýmis steinefni

Í ristlinum eru bakteríur sem hjálpa til við lokameltingu fæðunnar

Question 20

Bruni (glúkósi)

Answer 20

Frumur nýta glúkósa sem hráefni í bruna

Ef frumurnar þurfa ekki orku á að halda má geyma glúkósa sem glýkógen

Question 21

Bruni (fita)

Answer 21

Fita,getur nýst sem eldsneyti í frumun

Ef frumurnar þurfa ekki á orku að halda er hún geymd í fituvef

Question 22

Harðasta efni líkamans

Answer 22

Glerungur tannana

Question 23

Helsta ástæða tannskemmdir

Answer 23

Sykur í mat og drykk

Question 24

Magamunnur

Answer 24

Þar sem vélinda og magi koma saman

Question 25

Ógleði

Answer 25

Þá stöðvast hreyfingar magans

Ógleði setur af stað taugaviðbrögð sem veldur uppköstum

Question 26

Ferðalög

Answer 26

Í ferðalögum fáum við oft bakteríur sem líkaminn er ekki vanur

Question 27

Ofþyngd og offita

Answer 27

Helstu orsök: fólk borðar of mikið og of feitan mat og hreyfir sig of lítið

Question 28

Lystarstol

Answer 28

Borða sem minnst og hreyfir sig sem mest

Question 29

Lystarstol (þyngd)

Answer 29

Finnst þeir vera feitir þótt þeir séu mjög léttir

Question 30

Lotugræðgi

Answer 30

Fá óstjórnlega löngun í mat og kasta því svo öllu upp eftir á

Question 31

Í lungnablöðrur

Answer 31

Súrefni inn, koltvíoxíð út

Question 32

Leið lofts til lungnablaðranna

Answer 32

Loftið fer fyrst um nefholið ók kokið
Síðan niður barkann
Barkann skiptist í tvær aðalberkjur
Á endum grennstu berklinganna eru klasar af lungnablöðrum

Question 33

Aðalberkjur

Answer 33

Þær greinast svo í grennri berkjur og enn grennri berklinga

Question 34

Þindin (anda inn)

Answer 34

Þegar þindin spennist niður þenjast lungun út, oft dregst inn

Question 35

Þindin (anda út)

Answer 35

Þegar slakar á þindinni skreppa lungun saman og loftið þrýstist úr

Question 36

Kvef

Answer 36

Veira veldur ertingu í slímhúð öndunarfæra

Question 37

Hálsbólga

Answer 37

Leysir sér svipað og kvef en henni fylgja verkir í hálsi og sótthiti

Question 38

Lungnabólga

Answer 38

Ef bakteríur komast niður í lungun, lýsir sér með hita og miklum hósta

Question 39

Astmi

Answer 39

Veldur bólgu og krampa í grennstu lungnaberkjunum þannig þær þrengjast

Question 40

Reykingar

Answer 40

Lama bifhárin í öndunarfærunum, bakteríur og veirur komast frekar niður í öndunarveginn og valda sýkingum