ნათხემი(ნეიროანატომია) Flashcards
ნათხემის ზედაპირული ანატომია და ქერქის შრეები,თითოეული შრის უჯრედული კომპონენტები და ნათხემის ქერქის სამი ფუნქციური ზონა,როგორ ამყარებს კავშირს პურკინიეს უჯრედები გრანულურ უჯრედებთან და ნათხემის ოთხი ღრმა ბირთვი,რა ქმნის ნათხემის ზედა ფეხებს უმეტესად და ნათხემის თეთრი ნივთიერების შემქმნელი სამი კომპონენტი,ნათხემი რომელი ფეხებით შედის ძირითადად და გამოდის აფერენტული/ეფერენტული ბოჭკოები ნათხემში,ნათხემის რომელი წილის ქერქის პურკინიეს ბოჭკოები ტოვებენ ნათხემს ბირთვთან სინაფსის გარეშე და საიდან ხვდებიან ნათხემში მცოცავი და ხავსისებრი ბოჭკოები,რამდენ მცოცავ ბოჭკოსთან ამყარებს კავშირს ერთი პურკინიეს უჯრედი და კალათისებრი,ვარსკვლავისებრი,გოლჯის უჯრედების ერთიანი ფუნქცია ნათხემში,ნათხემის ბოჭკოვან-უჯრედული წრედი და როგორ ხორციელდება ნათხემის ღრმა ბირთვებზე ამგზნები და მაინჰიბირებელი კონტროლი,რომელ ტრანსმიტერს გამოყოფენ ხავსისებრი/მცოცავი ბოჭკოები და ტვინის ღეროს რომელ ნაწილებთან აკავშირებს ნათხემს მისი ფეხები,რომელი სამი წყაროდან იღებს სათავეს ნათხემში მიმავალი აფერენტული ბოჭკოები და რისი გავლით მიემართევიან ისინი ნათხემში,კორტექსიდან მომავალი სამი აფერენტული გზა,მათი ნათხემში შესვლის ლოკაცია და რომელი მათგანია იპსი/კონტრალატერალური:
1.ორი ჰემისფერო აქვს,ჰემისფეროებს შორის მოთავსებულია ნათხემის ჭია,ჰემისფეროები იქყოფა პირველადი ღარით წინა და შუა წილებად ხოლო ოვულონოდულური ღარი შუა წილს გამოყოფს ფლოკულო-ნოდულური წილისგან,(სადაც არის მოთავსებული ნათხემის ნუშები),ნათხემის თეთრი ნივთიერება+ქერქი=ნათხემის სიცოცხლის ხე;ზედაპირული მოლეკულური შუა-პურკინიეს უჯრედების და შიგნითა გრანულური.
2.მოლეკულური შრე-ორი სახის უჯრედები:კალათისებრი(სინაპსში არიან პურკინიეს შრის უჯრედებთან) და ვარსკვლავისებრი უჯრედები,პურკინიეს უჯრედები შრე-პურკინიეს უჯრედები(გოლჯის პირველი ტიპის ნეირონები),გრანულური შრე-გრანულური უჯრედები და გოლჯის უჯრედები;ჭიის კორტექსის ზონა-კისრის,გულმკერდისა და თეძოს მიდამოს კუნთების ტონუსისა და მოძრაობის კონტროლი,შუამდებარე ზონა-კიდურების დისტალური ნაწილების(ხელები და ტერფები)მოძრაობის კონტროლი,ნახევარსფეროების ყველაზე ლატერალური ზონები-მოძრაობის შეცდომების ანალიზი.
3.პურკინიეს უჯრედების დენდრიტების(რომელიც მოლეკულურ შრეში ადის) წვეტები სინაპსშია გრანულური უჯრედების აქსონებთან(რომელიც აღწევს მოლეკულურ შრეში);nuc.fastigii,nuc.globosum,nuc.emboliformis et nuc.dentatum.
4.ბირთვებიდან გამომავალი ეფერენტული ბოჭკოები(კარვის ბირთვის გარდა);შიდა,აფერენტული(თეთრი ნივთიერების ძირითადი მასა) და ეფერენტული ბოჭკოები.
5.აფერენტული-ძირითადად ქვედა და შუა ფეხებით;ეფერენტული-ზედა ფეხებით გამოდის(კარვის ბირთვის ეფვერენტულები ქვედა ფეხებით გამოდიან).
6.ფლოკულო-ნოდულური წილის;მცოცავი- კონკრეტულად მოგრძო ტვინის ქვემო ოლივებიდან მომავალი ბოჭკოების შემადგენლობაში,ხოლო ხავსისებრი ზოგადად იმ აღმავალ ტრაქტებს გამოეყოფა,რომლებიც გზად ნათხემშიც აგზავნიან ბოჭკოებს.
7.ერთთან;მაინჰიბირებელი ინტერნეირონები არიან და აკონტროლებენ პურკინიეს უჯრედები აგზნების ხარისხს.
8.მცოცავი ბოჭკოები>პირდაპირ პურკინიეს უჯრედების დენდრიტები მოლეკულურ შრეში,ხავსისებრი ბოჭკოები>გრანულური ნეირონები აგზნება>პურკინიეს ბოჭკოების აგზნება;პურკინიეს უჯრედები აინჰიბირებენ ბირთვებს ხოლო ხავსისებრი და მცოცავი ბოჭკოები ააგზნებენ.
9.გლუტამატი;ზედა-შუა ტვინი,შუა-ხიდი და ქვედა-მოგრძო ტვინი.
10.დიდი ჰემისფეროების ქერქი,შიგნითა ყური და ზურგის ტვინი;დიდი ჰემისფეროების ქერქიდან მომავალი-რეტიკულური ფორმაციის ბირთვები,ოლივარული ბირთვები და ხიდის ბირთვები,ზურგის ტვინიდან მომავალი ბოჭკოები-დორსალური(კლარკის)ბირთვები.
11.კორტიკო-პონტო-ცერებელარული,კორტიკო-რეტიკულო-ცერებელარული და კორტიკო-ოლივო-ცერებელარული,პონტო-ნათხემის შუა ფეხები,ოლივო-ქვედა ფეხები,რეტიკულო-შუა და ქვედა ფეხები;რეტიკულოს გარდა ყველა კონტრალატერალურია.
ზურგის ტვინიდან ნათხემისკენ მომავალი აფერენტული სამი გზა,მათი ნათხემში შესვლის ლოკაცია და რომელია კონტრა/იპსილატერალური,რომელი ზურგის ტვინისმიერი აფერენტული გზა აგებს პასუხს ზედა კიდეურების,ქვედა კიდეურებისა და გულ-მკერდის ზედა ნაწილის კუნთების კოორდინაციაზე,რომელი ფეხის გავლით შედის აფერენტული ბოჭკოები ვესტიბულური ნერვიდან ნათხემში და რომელია სხვა მინორული აფერენტული ბოჭკოები,ნათხემის ოთხი ეფერენტული გზა და მათი ნათხემიდან გამოსვლის ლოკაცია,რომელი გზები ჯვარედინდება შუა ტვინის ნათხემის ზედა ფეხების ჯვარედინში და რომელი ბირთვების ნეირონებია მესამე ნეირონი დენტატოთალამური გზისთვის,ნათხემის ეფერენტული გზები მათი შესაბამისი დაღმავალი ტრაქტებით და ნათხემის ჰესმისფეროების ჭიის,შუამდებარე და ლატერალური ზონის პურკინიეს უჯრედების ბოჭკოების შესაბამისი ღრმა ბირთვები:
1.სპინოცერებელარული წინა და უკანა,კუნეოცერებელარული გზა,წინა სპინო-ზედა ფეხები,უკანა სპინო-ქვედა ფეხები,კუნეო-ქვედა ფეხები;წინა სპინოს გარდა ყველა იპსილატერალურია.
2.ზედა კიდურები-წინა სპინო და კუნეო,ქვედა კიდეურები-უკანა სპინო:გულ-მკერდის ზედა ნაწილი-კუნეო.
3.ქვედა ფეხი;ბოჭკოები ტექტუმიდან და წითელი ბირთვიდან.
4.GER(გლობუზურ-ემბოლიფორმულ-რუბრალური)-გზა,დენტატო-თალამური გზა,ფასტიგიო-ვესტიბულური და ფასტიგიო-რეტიკულური გზა;ზედა ფეხები-დენტატო და GER,ქვედა ფეხები-ფასტიგიოები.
5.ზედა ფეხებიდან გამომვალი ეფერენტული გზები;თალამუსის ვენტროლატერალური ბირთვის.
6.GER-რუბროსპინალური ტრაქტი,დენტატო-თალამური-კორტიკოსპინალური ტრაქტი,ფასტიგიორეტიკულური-რეტიკულოსპინალური ტრაქტი და ფასტიგიოვესტიბულური-ვესტიბულისპინალური ტრაქტი;ჭიის ზონის ეფერენტულები-კარვის ბირთვი,შუამდებარე ზონის-nuc.globosum et emboliformis და ლატერალური ზონის-დაკბილული ბირთვი.