zygmunt III waza Flashcards
Kiedy zmarł Stefan Batory? Jacy byli kandydaci na tron polski po nim?
📅1586
👤brat cesarza Maksymilian Habsburg
👤car Fiodor
👤królewicz szwedzki Zygmunt Waza
Jak przebiegała elekcja po śmierci Stefana Batorego?
doszło ponownie do podwójnej elekcji w wyniku której, tytuł króla Polski otrzymali:
👤brat cesarza Maksymilian Habsburg: przeciwnicy Zamojskiego
👤królewicz szwedzki Zygmunt Waza: Zamojski
Jak wyglądały starcia zwolenników Zygmunta Wazy i Maksymiliana Habsburga? Co je rozstrzygnęło?
Zygmunt Waza błyskawicznie opanował Kraków a następnie odparł szturm Habsburgów, koronując się na Króla Polski
czekające na okazję do ataku siły Habsburgów na Śląsku, rozbił👤Jan Zamojski w⚔️bitwie pod Byczyną
Jak przebiegała rywalizacja Zygmunta Wazy z Janem Zamojskim?
król nie chciał tolerować wszechwładzy kanclerza i hetmana, który to utworzył związane z nim stronnictwo👥popularystów
Jaka była reakcja króla na utworzenie zorganizowanej opozycji przeciwko niemu pod przewodnictwem Jana Zamojskiego?
chęć powrotu do Szwecji i oddania polskiego tronu👤Ernestowi Habsburgowi
Jakie konsekwencje miały rokowania Zygmunta Wazy z Ernestem Habsburgiem na temat oddania polskiego tronu Habsburgom?
ujawnienie rokowań➡️zebranie się sejmu inkwizycyjnego w 1592📅, który miał sądzić króla➡️obietnica pozostania w Polsce➡️pojednanie się króla z sejmem i Zamojskim
W jaki sposób Polska i Szwecja zostały połączone unią personalną?
po śmierci👤Jana III w 1592📅, koronę szwedzką odziedziczył Zygmunt Waza, który był jednak gorliwym katolikiem
Jak wyglądały rządy Zygmunta Wazy w Szwecji?
zaakceptował w 1594📅przywileje szlachty szwedzkiej ale wrócił wkrótce do Polski➡️powstanie opozycji pod przywództwem stryja,👤Karola Sudermańskiego
Jakie skutki miało zawiązanie się zorganizowanej szwedzkiej opozycji przeciwko Zygmuntowi Wazie?
wyprawa do Szwecji, zakończona klęską w⚔️bitwie pod Linkoping
Jak zakończyła się wyprawa Zygmunta III Wazy do Szwecji?
w 1599📅 podpisano porozumienie, na mocy którego królem Szwecji został👤Karol IX Sudermański
Co zrobił Zygmunt Waza po koronacji Karola Sudermańskiego?
inkorporował w 1600📅pozostającą w rękach szwedzkich Estonię do Rzeczpospolitej, licząc na wybuch kolejnej wojny, tym razem z poparciem polskiej szlachty, gdyż no w końcu realizował swoje pacta conventa
Jaka była reakcja Szwedów na inkorporację Estonii do Rzeczpospolitej? Kto został polskim dowódcą na tym froncie?
- zajęcie polskich Inflant aż do rzeki Dźwiny w 1602📅
👤Jan Karol Chodkiewicz
Jakie dwa spektakularne zwycięstwa odniósł👤Jan Karol Chodkiewicz nad Szwedami? Kiedy?
⚔️bitwa pod Białym Kamieniem
📅1604
⚔️bitwa pod Kircholmem
📅1605
👉duża rola husarii
Jak zakończyła się i dlaczego tak wojna polsko-szwedzka?
- klęski Szwedów
- braki w hajsiwie w RONie
👉rozejm
Jak nazywali się zwolennicy Zygmunta Wazy oraz jaki ustrój propagowali?
👥Regaliści
👑monarchia mieszana👉senat i izba poselska współpracują z władcą
Wokół czego koncentrowały się spory między regalistami a popularystami?
- oskarżenia w stronę króla o próby zniszczenia dorobku demokracji szlacheckiej
- pro-habsburska polityka Zygmunta Wazy
- nietolerancja religijna Zygmunta Wazy
Kiedy i dlaczego wtedy król chciał skrajnie wzmocnić władzę monarszą i jaka była reakcja szlachty na to?
w momencie śmierci👤Jana Zamojskiego w 1605📅, król postanowił zwołać sejm i znacznie zwiększyć swoją władzę, a w odpowiedzi szlachta małopolska pod przywództwem👤Mikołaja Zebrzydowskiego zawiązała tzw. Rokosz Zebrzydowskiego
Czego domagali się uczestnicy rokoszu Zebrzydowskiego?
- odstąpienie od dążeń do monarchii absolutnej
- bardziej tolerancyjna polityka religijna władcy
- coraz częściej także detronizacja Zygmunta III Wazy
Jak zakończył się rokosz Zebrzydowskiego?
po tym, jak wojska szlacheckie pokonały szlacheckie pospolite ruszenie w⚔️bitwie pod Guzowem w 1607📅👉król ogłosił jednak powszechną amnestię dla uczestników niekrwawego rokoszu, ale szlachcie przyznano pełne prawo do rokoszu jako przeciwstawienia się władcy
Kto zasiadł na tronie szwedzkim po Karolu Sudermańskim? Jaki był jego pierwszy ruch w stronę Rzeczpospolitej?
👤Gustaw II Adolf
- zajął 📌Rygę podczas wojny Rzeczpospolitej z Turcją
Kiedy wybuchła wojna polsko-szwedzka za Gustawa II Adolfa? Jaka była taktyka króla szwedzkiego na tę wojnę?
📅1625
- zajęcie Inflant oraz szybkie przerzucenie wojsk do Prus Królewskich i odcięcie RONu od Bałtyku
Jaka bitwa skonfrontowała ostatecznie czyniące spore postępy armię szwedzką z armią polską? Jaki był jej wynik, znaczenie oraz skutki?
⚔️bitwa pod Gniewem
👉powstrzymanie husarii przez szwedzką piechotę
👉przejęcie kontroli nad handlem wiślanym przez Szwedów
Jak zakończyły się szwedzkie próby zajęcia Gdańska? Kiedy miało to miejsce?
⚔️bitwa pod Tczewem - nierozstrzygnięta
📅1627
Jaka bitwa zaczęła przechylać wynik wojny z Gustawem Adolfem na korzyść RONu? Jakie było jej znaczenie?
⚔️bitwa pod Hamersztynem
- Litwa wznowiła działania wojenne na Inflantach
- poparcie w wojnie od elektora brandenburskiego
Jaka bitwa okazała się udanym chrztem bojowym polskiej floty w wojnie z Gustawem Adolfem?
⚔️bitwa morska pod Oliwą
Jaka bitwa i jakie wydarzenia na arenie międzynarodowej doprowadziły do zawarcia rozejmu z Gustawem Adolfem?
⚔️bitwa pod Trzcianą
👉działania dyplomatyczne Francji, dążącej do włączenia Szwecji do wojny trzydziestoletniej
Jaki rozejm zakończył pierwszą wojnę z Gustawem Adolfem? Jakie były jego postulaty?
📜Rozejm w Altmarku (Starym Targu)
📅1629
- do Szwecji: Inflanty na północ od Dźwiny oraz większość portów Prus Królewskich i Książęcych
- rozejm miał trwać 6 lat, czyli do 1635
Jakie wydarzenia miały miejsce i jakie okoliczności w momencie wygaśnięcia rozejmu w Altmarku? Jakie to miało skutki?
- Szwedzi byli osłabieni wojną trzydziestoletnią
- Rzeczpospolitą rządził👤Władysław Waza, a sama RP była o wiele potężniejsza
👉zawarcie kompromisowego📜Rozejmu w Sztumskiej Wsi
Jakie były postulaty📜Rozejmu w Sztumskiej Wsi?
- Szwedzi zatrzymywali Inflanty
- Polacy dostawali porty pruskie
- brak rozstrzygnięcia pretensji polskich Wazów do korony szwedzkiej
