zygmunt III waza

Question 1

Kiedy zmarł Stefan Batory? Jacy byli kandydaci na tron polski po nim?

Answer 1

📅1586
👤brat cesarza Maksymilian Habsburg
👤car Fiodor
👤królewicz szwedzki Zygmunt Waza

Question 2

Jak przebiegała elekcja po śmierci Stefana Batorego?

Answer 2

doszło ponownie do podwójnej elekcji w wyniku której, tytuł króla Polski otrzymali:
👤brat cesarza Maksymilian Habsburg: przeciwnicy Zamojskiego
👤królewicz szwedzki Zygmunt Waza: Zamojski

Question 3

Jak wyglądały starcia zwolenników Zygmunta Wazy i Maksymiliana Habsburga? Co je rozstrzygnęło?

Answer 3

Zygmunt Waza błyskawicznie opanował Kraków a następnie odparł szturm Habsburgów, koronując się na Króla Polski

czekające na okazję do ataku siły Habsburgów na Śląsku, rozbił👤Jan Zamojski w⚔️bitwie pod Byczyną

Question 4

Jak przebiegała rywalizacja Zygmunta Wazy z Janem Zamojskim?

Answer 4

król nie chciał tolerować wszechwładzy kanclerza i hetmana, który to utworzył związane z nim stronnictwo👥popularystów

Question 5

Jaka była reakcja króla na utworzenie zorganizowanej opozycji przeciwko niemu pod przewodnictwem Jana Zamojskiego?

Answer 5

chęć powrotu do Szwecji i oddania polskiego tronu👤Ernestowi Habsburgowi

Question 6

Jakie konsekwencje miały rokowania Zygmunta Wazy z Ernestem Habsburgiem na temat oddania polskiego tronu Habsburgom?

Answer 6

ujawnienie rokowań➡️zebranie się sejmu inkwizycyjnego w 1592📅, który miał sądzić króla➡️obietnica pozostania w Polsce➡️pojednanie się króla z sejmem i Zamojskim

Question 7

W jaki sposób Polska i Szwecja zostały połączone unią personalną?

Answer 7

po śmierci👤Jana III w 1592📅, koronę szwedzką odziedziczył Zygmunt Waza, który był jednak gorliwym katolikiem

Question 8

Jak wyglądały rządy Zygmunta Wazy w Szwecji?

Answer 8

zaakceptował w 1594📅przywileje szlachty szwedzkiej ale wrócił wkrótce do Polski➡️powstanie opozycji pod przywództwem stryja,👤Karola Sudermańskiego

Question 9

Jakie skutki miało zawiązanie się zorganizowanej szwedzkiej opozycji przeciwko Zygmuntowi Wazie?

Answer 9

wyprawa do Szwecji, zakończona klęską w⚔️bitwie pod Linkoping

Question 10

Jak zakończyła się wyprawa Zygmunta III Wazy do Szwecji?

Answer 10

w 1599📅 podpisano porozumienie, na mocy którego królem Szwecji został👤Karol IX Sudermański

Question 11

Co zrobił Zygmunt Waza po koronacji Karola Sudermańskiego?

Answer 11

inkorporował w 1600📅pozostającą w rękach szwedzkich Estonię do Rzeczpospolitej, licząc na wybuch kolejnej wojny, tym razem z poparciem polskiej szlachty, gdyż no w końcu realizował swoje pacta conventa

Question 12

Jaka była reakcja Szwedów na inkorporację Estonii do Rzeczpospolitej? Kto został polskim dowódcą na tym froncie?

Answer 12

• zajęcie polskich Inflant aż do rzeki Dźwiny w 1602📅
  👤Jan Karol Chodkiewicz

Question 13

Jakie dwa spektakularne zwycięstwa odniósł👤Jan Karol Chodkiewicz nad Szwedami? Kiedy?

Answer 13

⚔️bitwa pod Białym Kamieniem
📅1604

⚔️bitwa pod Kircholmem
📅1605
👉duża rola husarii

Question 14

Jak zakończyła się i dlaczego tak wojna polsko-szwedzka?

Answer 14

• klęski Szwedów
• braki w hajsiwie w RONie
  👉rozejm

Question 15

Jak nazywali się zwolennicy Zygmunta Wazy oraz jaki ustrój propagowali?

Answer 15

👥Regaliści
👑monarchia mieszana👉senat i izba poselska współpracują z władcą

Question 16

Wokół czego koncentrowały się spory między regalistami a popularystami?

Answer 16

• oskarżenia w stronę króla o próby zniszczenia dorobku demokracji szlacheckiej
• pro-habsburska polityka Zygmunta Wazy
• nietolerancja religijna Zygmunta Wazy

Question 17

Kiedy i dlaczego wtedy król chciał skrajnie wzmocnić władzę monarszą i jaka była reakcja szlachty na to?

Answer 17

w momencie śmierci👤Jana Zamojskiego w 1605📅, król postanowił zwołać sejm i znacznie zwiększyć swoją władzę, a w odpowiedzi szlachta małopolska pod przywództwem👤Mikołaja Zebrzydowskiego zawiązała tzw. Rokosz Zebrzydowskiego

Question 18

Czego domagali się uczestnicy rokoszu Zebrzydowskiego?

Answer 18

• odstąpienie od dążeń do monarchii absolutnej
• bardziej tolerancyjna polityka religijna władcy
• coraz częściej także detronizacja Zygmunta III Wazy

Question 19

Jak zakończył się rokosz Zebrzydowskiego?

Answer 19

po tym, jak wojska szlacheckie pokonały szlacheckie pospolite ruszenie w⚔️bitwie pod Guzowem w 1607📅👉król ogłosił jednak powszechną amnestię dla uczestników niekrwawego rokoszu, ale szlachcie przyznano pełne prawo do rokoszu jako przeciwstawienia się władcy

Question 20

Kto zasiadł na tronie szwedzkim po Karolu Sudermańskim? Jaki był jego pierwszy ruch w stronę Rzeczpospolitej?

Answer 20

👤Gustaw II Adolf
- zajął 📌Rygę podczas wojny Rzeczpospolitej z Turcją

Question 21

Kiedy wybuchła wojna polsko-szwedzka za Gustawa II Adolfa? Jaka była taktyka króla szwedzkiego na tę wojnę?

Answer 21

📅1625
- zajęcie Inflant oraz szybkie przerzucenie wojsk do Prus Królewskich i odcięcie RONu od Bałtyku

Question 22

Jaka bitwa skonfrontowała ostatecznie czyniące spore postępy armię szwedzką z armią polską? Jaki był jej wynik, znaczenie oraz skutki?

Answer 22

⚔️bitwa pod Gniewem
👉powstrzymanie husarii przez szwedzką piechotę
👉przejęcie kontroli nad handlem wiślanym przez Szwedów

Question 23

Jak zakończyły się szwedzkie próby zajęcia Gdańska? Kiedy miało to miejsce?

Answer 23

⚔️bitwa pod Tczewem - nierozstrzygnięta
📅1627

Question 24

Jaka bitwa zaczęła przechylać wynik wojny z Gustawem Adolfem na korzyść RONu? Jakie było jej znaczenie?

Answer 24

⚔️bitwa pod Hamersztynem
- Litwa wznowiła działania wojenne na Inflantach
- poparcie w wojnie od elektora brandenburskiego

Question 25

Jaka bitwa okazała się udanym chrztem bojowym polskiej floty w wojnie z Gustawem Adolfem?

Answer 25

⚔️bitwa morska pod Oliwą

Question 26

Jaka bitwa i jakie wydarzenia na arenie międzynarodowej doprowadziły do zawarcia rozejmu z Gustawem Adolfem?

Answer 26

⚔️bitwa pod Trzcianą
👉działania dyplomatyczne Francji, dążącej do włączenia Szwecji do wojny trzydziestoletniej

Question 27

Jaki rozejm zakończył pierwszą wojnę z Gustawem Adolfem? Jakie były jego postulaty?

Answer 27

📜Rozejm w Altmarku (Starym Targu)
📅1629
- do Szwecji: Inflanty na północ od Dźwiny oraz większość portów Prus Królewskich i Książęcych
- rozejm miał trwać 6 lat, czyli do 1635

Question 28

Jakie wydarzenia miały miejsce i jakie okoliczności w momencie wygaśnięcia rozejmu w Altmarku? Jakie to miało skutki?

Answer 28

• Szwedzi byli osłabieni wojną trzydziestoletnią
• Rzeczpospolitą rządził👤Władysław Waza, a sama RP była o wiele potężniejsza
  👉zawarcie kompromisowego📜Rozejmu w Sztumskiej Wsi

Question 29

Jakie były postulaty📜Rozejmu w Sztumskiej Wsi?

Answer 29

• Szwedzi zatrzymywali Inflanty
• Polacy dostawali porty pruskie
• brak rozstrzygnięcia pretensji polskich Wazów do korony szwedzkiej