batory

Question 1

Jaki pseudonim miał król👤Zygmunt August? Dlaczego? Kiedy zmarł?

Answer 1

król miał pseudonim król dojutrek ze względu na odkładanie ważnych decyzji na później, m.in. kwestii sukcesji po swojej śmierci, która nastąpiła w📅1572

Question 2

W jaki sposób szlachta zorganizowała kraj po śmierci Zygmunta Augusta, podczas bezkrólewia?

Answer 2

zawiązywano konfederacje, zwane kapturami (od czarnych kapturów noszonych na znak żałoby po zmarłym władcy), które powoływały sądy kapturowe, ścigające przestępców podczas bezkrólewia

Question 3

Jaki urząd miał sprawować władzę w imieniu króla podczas bezkrólewia? Kto nim został a kto kandydował?

Answer 3

Interrex
👤prymas Jakub Uchański
👤marszałek Jan Firlej

Question 4

Jakie zgromadzenie miało zająć się wyznaczeniem miejsca, terminu i sposobu wyboru nowego króla? Kiedy miało miejsce oraz jakie zasady ustalił?

Answer 4

Sejm konwokacyjny, który odbył się w Warszawie w📅1573:
- wybór monarchy przez całą szlachtę➡️elekcja viritim

Question 5

Jakie osoby miały największy wpływ na postanowienia i decyzje szlachty podczas bezkrólewia i później?

Answer 5

👤Jan ZamojskI
👤Mikołaj Sienicki

Question 6

Jaki dokument uchwalił sejm konwokacyjny i co miał na celu?

Answer 6

📜Akt konfederacji warszawskiej
- utrzymanie spokoju w Polsce
- tolerancja i pokój religijny

Question 7

Jacy byli czterej kandydaci na tron Polski po śmierci Zygmunta Augusta? Czyje poparcie otrzymali

Answer 7

👤Ernest Habsburg: katolicy
👤Iwan IV Groźny: Litwini i Rusini
👤Jan III Waza: reszta szlachty
👤Henryk Walezjusz: obóz antyhabsburski i Anna Jagiellonka

Question 8

Czym były tzw. Artykuły henrykowskie?

Answer 8

zobowiązania władcy do przestrzegania prawa ustrojowego Rzeczpospolitej, narzuconego przez szlachtę➡️przede wszystkim odrzucenie dążeń do monarchii dziedzicznej i absolutnej

Question 9

Czym było Pacta Conventa?

Answer 9

“program” władcy, który zobowiązywał się realizować za swoich rządów

Question 10

Jak zakończyły się rządy Henryka Walezego?

Answer 10

śmiercią jego brata,👤Karola IX oraz chęcią Henryka do objęcia tronu we Francji➡️ucieczka w czerwcu 1574

Question 11

Kiedy trwały rządy Henryka Walezego?

Answer 11

styczeń-czerwiec 1574

Question 12

W jaki sposób ostatecznie zdetronizowano Henryka Walezego?

Answer 12

postawiono mu ultimatum, że jeśli nie wróci do kraju do maja 1575 to go wyjebią. Nie wrócił więc go wyjebali a szlachta później podzieliła się między zwolenników Habsburgów (magnateria) i obóz antyhabsburski (szlachta średnia)

Question 13

Dlaczego przyspieszono elekcję drugiego polskiego władcy elekcyjnego?

Answer 13

przez olbrzymi najazd tatarski, który zmusił środowiska szlacheckie do szybkiej reakcji

Question 14

Jacy byli kandydaci na tron polski podczas elekcji w📅1575

Answer 14

👤Cesarz Maksymilian II Habsburg
👤Carewicz Fiodor
👤Król Szwecji Jan III Waza
👤Książę Siedmiogrodu Stefan Batory

Question 15

Jakie wydarzenie wstrząsnęło polską szlachtą podczas elekcji nowego władcy?

Answer 15

Podwójna elekcja, podczas której prymas👤Jakub Uchański ogłosił królem👤Maksymiliana II

Question 16

Jakie było stanowisko szlachty wobec podwójnej elekcji Batorego? Jak to się zakończyło?

Answer 16

wysunięto kandydaturę👤Anny Jagiellonki jako króla Polski oraz propozycję jej małżeństwa z księciem Siedmiogrodu,👤Stefanem Batorym

Zwolennicy tej opcji opanowali Kraków, a Maksymilian nie zdecydował się na walkę o polską koronę

Question 17

Jakie grupy były przeciwko Stefanowi Batoremu jako królowi Polski? Kogo nie udało się nowemu władcy sobie zjednać? Jaki był tego skutek?

Answer 17

👥Stany pruskie, Gdańsk oraz część magnaterii

nieugięty pozostał jedynie Gdańsk w wyniku czego rozpoczęła się wojna Batorego z Gdańskiem

Question 18

Dlaczego Gdańszczanie nie poparli Batorego jako króla Polski? W jakiej bitwie Polacy rozbili siły gdańskie?

Answer 18

ze względu na obawę kontynuacji polityki Zygmunta Augusta opartej o dyktat komisji morskiej nad Bałtykiem

⚔️bitwa po Lubiszewem

Question 19

Jak zakończyła się wojna Batorego z Gdańskiem?

Answer 19

po najeździe rosyjskim na Inflanty, Gdańszczanie się ogarnęli i ukorzyli przed nowym władcą➡️zniesienie statutów Karnkowskiego, upokarzające Gdańszczan

Question 20

Kiedy i dlaczego wybuchła pierwsza wojna polsko-rosyjska za rządów Batorego?

Answer 20

📅1577
- przez zaangażowanie Rzeczpospolitej w wojnę z Gdańskiem oraz własne problemy wewnętrzne i sukcesyjne

Question 21

Jaki był plan Batorego na wojnę z Rosją o Inflanty?

Answer 21

nie zamierzał uderzyć na Inflanty, ale opanować Połock oraz ziemię smoleńską, co ostatecznie udało się do📅1579

Question 22

W jaki sposób Batory odciął Inflanty od rdzenia ziem rosyjskich?

Answer 22

przez zdobycie📌Wielkich Łuków w 1580📅

Question 23

Co było celem trzeciej wyprawy Batorego na Moskwę? Kiedy miała miejsce?

Answer 23

📌Psków
📅1581

Question 24

Co zakończyło wojny Batorego z Rosją?

Answer 24

📜Rozejm w Jamie Zapolskim
📅1582
- do Polski: Inflanty i Połock
- do Szwecji: Estonia

Question 25

Czym był Trybunał Koronny?

Answer 25

sąd kolejnej instancji, którego członkowie nie byli mianowani przez króla, a wybierani przez szlachtę👉jedno z ustępstw Batorego w celu prowadzenia dalszych wojen z Rosją

Question 26

Czym była Piechota wybraniecka?

Answer 26

formacja wojskowa utworzona przez Stefana Batorego na wzór piechoty węgierskiej