ziemie polska XIX/XX wiek- defincje, wydarzenia Flashcards

1
Q

rosyjski organ powołany dla przeprowadzenia reformy uwłaszczeniowej chłopów, wprowadzenia samorządu gminnego i zreorganizowania administracji w celu zniesienia odrębności Królestwa Kongresowego i wprowadzenia instytucji rosyjskich zamiast instytucji i praw, jakie miała „Kongresówka”.
1864 jeden w Ptersburgu drugi w Warszawie

A

Komitet Urządzający/
Komitet do spraw Królestwa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

półoficjalna nazwa Królestwa Polskiego używana po zniesieniu przez władze Imperium Rosyjskiego jego autonomii instytucjonalne

A

Królestwo Nadwiślańskie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

represje po upadku powstania styczniowego w kr polskim

A

likwidowano suwerenne instytucje
bank polski zmiana w oddział rosyjskiego banku państwowego
język rosyjski jako urzędowy
stan wojenny
car odebrał prawa miejskie miastom których władzę pomagały powstańcom

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

utworzono je na miejsce Instytu Rolniczo Leśnego i Głównej Szkoły Warszawskiej

A

Cesarski Uniwersytet Warszawski, Instytut Gospodarstwa Wiejskieigo i Leśnego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

okres represji w szkonictwie, lata 1879-1897, podniesienie czesnego, rosyjski, wychowywanie posłusznych obywateli

A

noc apuchtinowska

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

nielegalne zajęcia organizowane poza szkołą, antyrusifikacji dzieci

A

tajne komplety

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

instytucja której został podporządkowany kosciol, Petersburg, jej nadzorem zamykano klasztory, konfiskowano do ra kościelne a duchownych kontrolowano poprzez pensje panstwowe

A

Kolegium Duchowne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

były skutkiem buntów przeciwko przymusowym konwersją na prawosławie unitów

A

masakra w Pratulinie i Drelowie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

ciężka praca fizyczna, często ponad ludzkie siły. W ujęciu historycznym: w carskiej Rosji ciężkie przymusowe roboty.

A

katorga

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

zsyłki na syberię kończyły się często

A

dożywotnim osiedleniem
rotami aresztanckimi (karnymi obozami pracy)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

bunt zesłańców pol. (ponad 700 osób) skierowanych do budowy drogi obwodowej; poprzedzone spiskiem zawiązanym 1865; spiskowcy zakładali, że pokonają straże wojsk, jednak bunt był błyskawicnie zdławiony

A

powstanie zabajkalskie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

organizacje w których zrzeszała się polska emigracja

A

Hotel Lambert, Zjednoczenie Emigracji Polski (1866- kres Komuna Paryska, rozwiązanie)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

danina, składka, jednorazowy podatek wojenny bądź odszkodowanie wojenne, zwrot kosztów wojennych; nałożona na Polaków przez Rosję po powst styczniowym

A

kontrybucja

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q
  1. «dbałość o interesy własne, swojego miasta, środowiska itp. z pominięciem interesów ogółu»
  2. «dążność do zachowania odrębności politycznej, gospodarczej, kulturalnej itp.»
A

partykularyzm

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

od 1871 Polska została wcielona do III Rzeszy i zaczęto walczyć z

A

partykularyzmem i separytyzmem

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

nazwa określająca wydarzenia w Cesarstwie Niemieckim z lat 1871–1878, kiedy to kanclerz Otto von Bismarck usiłował doprowadzić do ograniczenia wpływów Kościoła katolickiego w państwie. Odwrót od takiej polityki nastąpił pod koniec lat 70 XIX w.

A

Kulturkampf

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

rozporządzenie wprowadzające karę do dwóch la więzienia
na duchownych, publicznie z ambony krytykujących władzę państwową.

A

paragraf o kazalnicy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

ustawa mówiąca, że działać mogą jedynie placówki koscielne zajmujące się chorymi + kosciol został pozbawiony nadzoru w szkolnictwie, trzeba bylo zdawać egzamin państwowy a władzę miały veto przy obsadzaniu stanowisk kościelnych

A

ustawy majowe

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

na czym polegała germianizacja

A

język niemiecki językiem wykładowym
podnoszenie czesnego
zwallnianie polskich urzedniow
ustawa kagancowa
rugi pruskie, przymusowe deportacje
skupowanie polskich gruntów i osadzanie tam Niemców
nowela osadnicza
ustawa wywłaszczeniowa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

urzędnikom w zaborze pruskim ktorzy wypełniali odpowiednio swoje obowiązki narodowe przyznawano

A

dodatek kresowy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

germianizacja , ustawa że zebrania publiczne mają się odbywać w języku niemieckim

A

ustawa kagańcowa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

polegały na wydaleniu z ziem zaboru pruskiego Polaków, którzy pracowali tam nielegalnie. Usuwano ich gdyż nie mieli obywatelstwa niemieckiego, uznawano ich za “obcopochodnych”.

A

rugi pruskie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

rozpoczęła walkę o ziemie, skupowanie polskich gruntów; Komisja Osadnicza dla Prus Zachodnich i Poznańskiego

A

Komisja Kolonizacyjna

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

germiazacja, wydana w 1904 zakazywała tworzenia nowych osad rolnych, aby postawić budynek mieszkalny należalo otrzymać od władz zezwolenie

A

nowela osadnicza

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
wydana w 1908 na mocy Komisji Kolonizacyjnej uzyskała prawo do przymusowego wywłaszczania polskich majątkow; pogwałcenie gosp Niemieckiej (nietykalności własności prywatnej)
ustawa wywłaszczeniowa
26
strajk dzieci wrzesińskich
strajk uczennic i uczniów Katolickiej Szkoły Ludowej we Wrześni, w latach 1901–1902. Skierowany był on przeciw germanizacji szkół, głównie przeciw modlitwie i nauce religii w języku niemieckim. Obejmował również protest rodziców przeciw biciu dzieci przez pruskie władze szkolne; wszyscy dostali karę więzienia oraz grzywnę; w strajki wzięło udział 75 000 uczniów z 800 szkół
27
konstytucyjny akt prawny wydany 26 lutego 1861 roku przez Franciszka Józefa I, cesarza Austrii. zmniejszający rolę SEJMÓW KRAJOWYCH. do jego kompetencji należała kontrola nad administracja, kulturs krajowa wybór WYDZIAŁU KRAJOWEGO- organu przygotowawczego i Wykonawczego Sejmu i w jego imieniu sprawował kontrolę nad samorządem terytorialnym
patent lutowy
28
ugrupowanie polityczne w Galicji, powstałe w latach 60. XIX wieku. upatrywali w powstaniach narodowych i konspiracji przyczynę największych klęsk półwiecza. Wzywali do współpracy z zaborcą. Zwalczali tendencje rewolucyjne, optując za powolną, kontrolowaną przez elitę ewolucją społeczno-polityczną. Z obawą patrzyli na emancypację polityczną chłopstwa i robotników fabrycznych.
stańczycy
29
manifest programowy konserwatystów krakowksich
Teka Stańczyka
30
autonomia galicji
1866 wystosowanie adresu do cesarza o lojalności przez krakowski lch konserwatystów >> stopniowa autonomia i szeroki zakres swobodnie, RESORT DO SPRAW GALICJI, konstytucja grudniowa znowu swobody; Galicja centrum kultury sztuki i nauki, Kraków i Lwów Polacy w Radzie Państwa za cenę tego walka o npdl odłożona
31
muzeum otwarte w Warszawie przez pozytywistów mimo trudnej sytuacji
Muzeum Przemysłu i Rolnictwa
32
szkoła założona z incjatywy Leopolda Kronenberga kształcąca finansistów
Szkoła Handlowa
33
tajna polska wyższa uczelnia działająca w latach 1882–1905 w Warszawie, czasem żartobliwie zwana „babskim uniwersytetem
uniwesytet latający (przekształcony z Kobiecego Koła Oświaty Ludowej)
34
towarzystwa zakładane w Galicji (praca organiczna)
Towarzystwo Przyjaciół Oświaty Towarzystwo Macierz Szkolna Towarzystwo Szkoły Ludowej
35
polska instytucja naukowa utworzona w 1872 w Krakowie. Przyznawała polskie noble, miała skład biblioteki polskiej w Paryżu
Akademia Umiejętności
36
rozwój przemysłu w Galicji
najgorszy w galicji przemysł wydobywyczy w Wieliczce i Bochni, a także węgla w Zagłebiu Krakowskim wydobycie ropy naftowej w Zagłębiu Borysłąwsko- Drohobyckim umocnienie branży piwowarksiej- fabryka likieró i wóek Baczewskiego we Lwowie
37
rozwój przemysłu w zaborze pruskim
gwałtowny rozwój na Górnym Śląsku, inwestycje w przemysł rolmy zakłady Hipolita-Cegieslkiego- produkcja narzędzi i maszyn rolniczych stocznia w gdańsku, metarulgiczne zakłady budowa sieci kolejowej i inwestycje państwowe
38
rozwój przemysłu w Królestwie Polskim
1850- zniesienie granicy celnej z Cesrtwem Rosyjskim industralizacja Załębia Dąbrowskiego, mechanizacja produkcji, wydobycie węgla przemysł włokienniczy w łodzi- Łdódź polskim Manchesterem- dynaminczny rozwój, nowoczesny przemysł fabryczny, tanie tkaniny, olbrzymi popyt na rynku pracy instytucje bankowo-kredytowe- Bank Handlowy Kronenberga. Towarzystwo Kredytowe Ziemskie
39
zabór pruski- zmiany na wsi
uwłaszczenie chłopów- postę w rolnictwie specjalistyczna prasa rolnicza towarzystwa rolnicze prpagujace nowoczesne metody
40
zjawisko do której doszło w galicji po uwłaszczeniu chłopów i rozdaniu im za małych ziem
rozdrobnienie- powstanie gospodarstw karłowatych + obciążenie chłopów podatkami by odszkodować szlachtę
41
XIX-wieczna nędza galicyjska doprowadziła do tego, że nazywano ją
Golciją i Głodomerią
42
wyłączne prawo właściciela dóbr ziemskich do produkcji i sprzedaży piwa, gorzałki i miodu w obrębie jego dóbr, wporwadzone w Galicji wraz z monopolem na polowanie dla SZLACHTY
prawo propinacji
43
uprawnienia chłopów do korzystania z dworskich łąk i pastwisk oraz lasów, wywodzące się z okresu feudalnego, będące powodem licznych zatargów między wsią a dworem.
serwitut
44
sytuacja chłopów w Królestwie Polskim
rozdrobnienie po reformie uwłaszczeniowej nierozwiązana kwestia serwitutów dysproproacja między wsią na zachodzie a wschodzie
45
rozkład klasowy w kr polskim
największa ilosc chłopów i szeregi biedoty miejskiej- proletariat powięksająca sie liczba inteligencji- partie polityczne burżuacja- kupcy, bankierzy, fabryknacji- niemieccy polscy żydowscy żydzi (nastroje antysemickie, strefy osiedlenia, zakaz wykonywania zawodu adwokata, ograniczony dostep do szkolncitwa)
46
polski program socjalistyczny sformułowany w 1878 w Warszawie z inicjatywy Ludwika Waryńskiego i innych polskich socjalistów; w celu zmylenia władz nazwano go PROGRAMEM BRUKSELSKIM
zasady Socjalno-Rewolucyjnego Stowarzyszenia Polaków -założenia: walka klas, rewolucja społęczna, uspołecznienie środków produkcji, interanacjonalizm
47
pierwsza na ziemiach polskich partia polityczna
Socjalno-Rewolucyjna Partia Proletariat \(Wielki Proletariat/ I proletariat) - marksizm, program bruskselki, odrzucenie jedności narodowej, równouprawnienie kobiet, obowiązek bezpłatnego nauczania
48
akcja proletariatu (partii)
strajk robotników w Żyrardowie- znaczne ustępstwa w fabryce
49
II Prolteariat przestał istnieć kiedy jego działacze weszli w jej szeregi; jej działaczem był Józef Piłsudski
Polskiej Partii Socjalistycznej
50
w celu zjednoczenia poslkiego ruchu socjalistycznego w Paryżu w 1892 odbył ZJAZD POLSKICH SOCJALISTÓ, powołano wówczas do życia
Związek Zagranicnzny Socjalistó Polskich
51
program uchwalony przez Związek Zagraniczny Socjalistów Polskich
program paryski- cele społęczne-ekonomiczne i narodowościowe
52
wszelkie druki niedozwolone przez cenzure, wydawnane zarowna w kraju jak i za granicą, ważna rola w PPS
bibuła
53
organ prasowy PPS
robotnik
54
częśc działaczy z PPS odeszła i stworzyli
III Proletariat (metoda walki polotycznej- teror), przestał istnieć w 1909
55
rozłam w PPS doprowadził dopowstania tej parti, odrzucającej nurt niepodległościowy- jej działącze uważali, że zwycięstwo międzynarodowej rewolucji doprowadzi do likwidacji ucisku narodowego, celem było obaleniu caratu
Socjaldemokracja Królestwa Polskiego
56
SDKP w 1900 przekształciło się w
SDKPiL (i Litwy); gazeta Sprawa Robotnicza, Czerwony Sztandar; minimaloistyczne postulatu autonomii
57
polska tajna niepodległościowa organizacja polityczna o programie liberalno-demokratycznym działająca w latach 1887–1893 na ziemiach polskich i na emigracji
Liga Polska
58
konspiracyjna organizacja polskiej młodzieży akademickiej działająca w trzech zaborach, jej celem była praca samokształćeniowa wśród młodzieży
Związek Młodzieży Polskiej ZET
59
Dmowski przekształcił Ligę Polską w
Ligę Narodową (Warszawa); założenia w broszurze Nasz patriotyzm, odrzucenie walki klas, solidaryzm narodowy, uświadomienie polskosci wsrod chłopów
60
jne stowarzyszenie kulturalno-oświatowe i polityczne, założone w 1899 w Warszawie przez Ligę Narodową i ściśle jej podporządkowane w celu pozyskania poparcia chłopów (edukacja wsi)
Towarzystwo Oświaty Narodowej
61
organ prasowy Ligi Narodowej
Przegląd Wszechpolski
62
zwolennicy idei narodowej, nazwa od czasopisma Ligi
wszechpolacy
63
ugrupowanie polityczne o charakterze narodowym utworzone w 1897 roku, będące legalnym przedstawicielstwem ruchu narodowo-demokratycznego, na którego czele stanął Roman Dmowski.
Stronnictwo Narodowo-Demokratyczne (ND); akcje oświatowe, solidaryzm narodowy, niezpeiczne żydostwso, masoneria, działanie przed wszystkim w zaborze rosysjskim
64
dwa pisemka o charakterze ludowo-klerykanlnym redagowane przez Stojałowskiego
Wieniec, Pszczółka (problemtayka związana z edukacją wsi, zachęcanie chłopów do aktywności, ekonomia, uczynienie z chłopów obywateli zaangażowanych)
65
mięsniczik który założyli Wysłuchowie wraz z...
Przegląd społęczny wraz z Szkicami programowymi
66
pismo powstałe w1889, które odegrało ważną rolę w ruchu ludowym, Wysłouch
Przyjaciele Ludu
67
towarzystwo założone przez Wysłouchów, skupiające się na organizacji czytelni wiejskich i prowadzeniu pogadnek
Towarzystwo Przyjaciół Oświaty
68
polska partia polityczna działająca w Galicji. Została założona 28 lipca 1895 roku w Rzeszowie przez m.in. Jakuba Bojkę i Wysłouchów
Stronictwo Ludowe założenia: reformacja ordynacji wyborczej (korzystniejsza dla chłopów) obniżenie podatków upowszechnienie oświaty budowa wiejskiej infrastruktury pomoc dla chłopskiego ruchu spółdzielczegp tworzenie isntytucji udzielających kredytów rolnikm - chcieli doprowadzić do emancypacji chłopa i demokratyzaci życia społeczneg
69
strajk chłopów, którzy bojkotwali msze po tym jak kościół błożyl Przyjacieli Ludu klątwą (biskup tarnowski)
strajk wilekanocny
70
od 1903 Stronnictwo Ludowe ZMIENIŁO NAZWĘ, i weszło pod znaczny wpływ endecji.
Polskie Stronictwo Ludowe
71
rozłam w PSLu
PSL-LEWICA PSL-PIAST (narodwem)
72
sytuacja w Rosji na początku XX w
niepowodzenia w wojnie z Japonią konieczność przeprowadzenia reform  chłopi żądali własności ziemi  robotnicy żądali poprawy warunków życia i pracy  żądania polityczne: nadanie konstytucji, zalegalizowania partii politycznych, wolności prasy i samorządów z realnymi uprawnieniami  mniejszości narodowe domagały się autonomii czy nawet niepodległości b) złe działania władz carskich  podsycanie nacjonalizmów  ograniczono niezależność uniwersytetów i sądów  rozbudowano policję - fala strajkowa
73
1902, fala strajków, 200 000 robotników, Petersburg
strajk generalny
74
organizacja robotnicza działająca w Petersburgu w latach 1904-1905, jedna z pierwszych legalnych organizacji pracowniczych w Rosji, założona przez ks. Gieorgija Gapona
Stowarzyszenie Rosyjskich Robotników Fabrycznych
75
nazwa używana w historiografii na określenie wydarzeń z 22 stycznia 1905 w Petersburgu. W dniu tym została zorganizowana 200-tysięczna, pokojowa demonstracja robotnicza prowadzona przez prawosławnego duchownego Gieorgija Gapona, która została brutalnie stłumiona; moment przełomowy w dziejach Rosji, gaśniecię wiary w carat
krwawa niedziela
76
polscy ugodowcowy, w tym dmowski inaczej nazywani byli realistami od nowo powstałej parti, której koncepcje były zbieźne z endecją; worzone formalnie 18 października 1905 w Warszawie ugrupowanie klasyfikowane jako konserwatywne, prawicowe, chociaż sami działacze określali partię jako konserwatywno-liberalną.
Stronictwo Polityki Realnej
77
manifest Mikołaja II, w którym obiecał nadanie swobód obywatelskich i zwołanie niższej izby parlamentu- Dumy Pąństwowej oraz wprowadzenie powszechnego prawa wyborczego
manifest październikowy
78
utworzona przez Polską Partię Socjalistyczną w kwietniu 1904 i działająca do 1911 struktura zbrojna mająca na celu ochronę działalności rewolucyjnej PPS, jej demonstracji i spotkań.
organizacja spiskowa-bojowa
79
podział w ppsie
starzy (Piłsudski)- skpiali się na wojnie ros-jap i w kląskach Rosji upatrywali się wzniecenia powst zbrojengo młodzi- ce działanai umasowienie wystąpień robotniczych
80
skoordynowana akcja bojowców Organizacji Bojowej Polskiej Partii Socjalistycznej skierowana przeciwko rosyjskim władzom okupacyjnym w Królestwie Polskim, przeprowadzona 15 sierpnia 1906, w czasie rewolucji 1905 roku; tego dnia przeprowadzono ponad sto zamachów
krwawa środa
81
postawy Polaków wobec rewolucji
lojaliści – wydali memoriał popierający cara, zakupili pociąg sanitarny dla rosyjskiej armii działacze SDKPiL uznali rewolucję za wybuch rewolucji światowej; przeciwni działalności niepodległościowej. PPS – chcieli wykorzystać wydarzenia w Rosji by odzyskać niepodległość. Piłsudski chciał utworzyć legion polski z polskich żołnierzy, których Japończycy wzięli do niewoli. (wizyta w Tokio) Japończycy się nie zgodzili gdyż dążyli do szybkiego zawarcia pokoju z Rosją. Japończycy przekazali Piłsudskiemu fundusze i broń, które umożliwiają utworzenie Organizacji Bojowej PPS. endecja - Roman Dmowski planował uzyskanie autonomii w ramach Cesarstwa Rosyjskiego. W tym celu odciął się od haseł niepodległościowych i rewolucyjnych aby unikną represji.
82
przebieg rewolucji na ziemiach polskich
strajk generalny postulaty socjalne ronotników: -poprawa warunków pracy ogłoszenie konstytucji proklamowanie republiki powołanie parlamentu 8h dzień pracy strajk szkolny- bojkot szkoły rosysjskiej strajk chłopów m.in. o polski w szkołach- pierwszy raz poczucie narodowe obchody pierwszomajowe w Warszawie- 32 osob smierc- strajk protestacyjny powstanie łódzkie- równiez krwawo stłumione manifest paździerikowy- nie spełnił oczekiwań rewolucjonistów- stan wojenny, aresztowania i zsyłki
83
przyczyny dołączenia do strajów 1905 w Kr Polskim Polakó
kryzys ekonomiczny spowodowany wojną rosyjsko – japońską gdyż fabryki straciły część odbiorców (głównie włókiennicze).  złe warunki pracy robotników  demonstracje przeciwko wojnie i poborowi do armii rosyjskiej. 13.11.1904 r. na Placu Grzybowskim doszło do walk z policją (na czele demonstrantów Stefan Okrzeja z OB. PPS).  styczeń luty
84
konsekewencje pozytywne rewolucji 1905
Prawo wyboru do Dumy Ustawodawczej – 36 posłów.  Prawo do zakładania szkół prywatnych.  Prawo do zakładania stowarzyszeń kulturalnych i oświatowych (Polska Macierz Szkolna).  Złagodzono cenzurę.  Wywalczono lepsze warunki pracy i płacy dla robotników – prawa te ograniczono po upadku rewolucji.  Rewolucja przyniosła wzrost świadomości Polaków.
85
rozłam PPS po rewolucji i sytuacja endencji po rewolucji
starzy- PPS-Frakcja Rewolucyjna (npdl) PPS-Lewica (rewolucja wraz z rosysjkimi robotnikami) endecja- wystąpienie frondy, secesja- osłabienie- wg dmowskiego wrogiem sa niemcy, wspolpraca z realistami
86
okres władz Stołypina
reakcja stołypinowska
87
skazańców walczacych w rewolucji, skazanych przez brutalnego ministra spraw wewnetrznych nazywa się a wagony więzienne zesłańców
krawten stołypina stołpinkami
88
zrodzona po klęsce powstania styczniowego koncepcja zakładająca, że Polacy w każdym zaborze dla uniknięcia dalszych represji powinni być lojalni wobec swojego zaborcy. Popularna zwł. wśród konserwatystów (stańczyków) + szkoła krakowska
trójlojalizm
89
koncepcja w myśl której u schyłku dawnej Rzeczypospolitej dokonały się we wszystkich dziedzinach życia zmiany pozytywne, mające charakter głębokich zmian mentalnych - reakcji na stare wady i przywary. Dalszy pomyślny byt i kontynuacja tych zmian zostały drastycznie przerwane przez zaborców; szkoła warszawska
teoria odrodzenia w upadku
90
kierunek artystyczny na przełomie XIX i XX w., nawiązujący do romantyzmu termin upowszechniony przede wszystkim w muzyce. Literatura. Kierunek określający tendencje znamienne dla modernizmu; indywidualizm i mistycyzm w ideologii oraz symbolizm jako środek ekspresji pisarskiej
neeoromantyzm
91
polska odmiana modernizmu w literaturze, muzyce i sztuce polskiej przypadającego na lata 1890–1918. Nazwa tego prądu artystycznego jest analogiczna np. do Młodych Niemiec lub Młodej Skandynawii
Młoda Polska dominowały nastroje pesymistyczne, pojawił się kryzys końca wieku, poczucie znużenia i zagrożenia, odrzucenie wartości, niechęć do cywilizacji. Ważną rolę odgrywała także działalność artystyczna. neoromantyzm, symbolizm, ekspresjonizm, naturalizm, impresjonizm. Dla epoki Młodej Polski charakterystyczne było mieszanie stylów w literaturze i trudna do zdefiniowania tendencja w malarstwie czy rzeźbie.
92
niemiecka nacjonalistyczna organizacja działająca w latach 1894-1934 na terenie ówczesnych wschodnich prowincji Niemiec. miała doprowadzić do ostatecznej germanizacji ziem polskich pod pruskim zaborem.
Hakata
93
symboliści....
dążyli do poznania ludzkich przeczuć, wierzeń, chcieli rozwiązać zagadkę ludzkiej egzystencji. Byli typowymi spadkobiercami epoki romantyzmu, podobnie zresztą jak większość artystów - literatów tworzących w epoce modernizmu. Poza intuicją najważniejsze w modernizmie to nastrój.
94
secesja
styl w sztuce europejskiej ostatniego dziesięciolecia XIX wieku i pierwszego XX wieku, zaliczany w ramy modernizmu. Istotą secesji było dążenie do stylowej jedności sztuki dzięki łączeniu działań w różnych jej dziedzinach, a w szczególności rzemiosła artystycznego, architektury wnętrz, rzeźby i grafiki. Styl secesyjny można rozpoznać bez trudu – jest bardzo charakterystyczny, zdobny, opierający się na powtarzalnych motywach. Typowe dla secesji jest wykorzystanie falistych linii, niezwykle eleganckich, ale też wprost nawiązujących do świata przyrody
95
autonomiczny organ szkolny, który działał w latach 1867-1921 w Galicji.
Rada Szkolna Krajowa
96
pierwszą linią kolejową na ziemiach Królestwa Polskiego. 14 czerwca 1845 r. dokonano uroczystego otwarcia pierwszego odcinka linii Warszawa – Grodzisk.
Wiedenka