Ziektelast vanuit patiëntenperspectief

Question 1

Wat zijn de overeenkomsten van Astma en COPD?

Answer 1

• astma patiënten kunnen zichzelf overschatten en kan overgaan naar COPD (ACOS)
• symptomen: hoesten, piepende ademhaling, slijmproductie en kortademig
• expiratoir probleem, meten met FEV1
• beiden chronisch
• emoties: angst, vermijding, ontkenning, depressiviteit, machteloosheid, frustrtatie, controleverlies etc.

Question 2

Wat is de belangrijkste interventie COPD? en welke vragen stellen?

Answer 2

Stoppen met roken
- Hoe graag wil je het (0-10)?” “Denk je dat je het kan (0-10)?”
als denkt niet kan –> MI –> gedragsverandering!!

Question 3

Wat zijn de belangrijkste weerstandpunten om palliatie te bespreken met COPD patient?

Answer 3

 Tijd tekort
 ‘Er is nog meer te behandelen dan nu al over einde praten’ vanuit arts-perspectief
 Angst dat praten over levenseinde hoop wegneemt bij patiënt
 Patiënt is er nog niet klaar voor
 Patiënt is nog niet ziek genoeg
 Patiënt weet niet welke zorg hij/zij wenst
 Voorkeuren patiënt veranderen gedurende de tijd

Question 4

Waar is ACP voor?

Answer 4

doelen en voorkeuren voor toekomstige behandeling en zorg vast te stellen, deze te
bespreken met familie en zorgverleners, vast te leggen en aan te passen.

Question 5

Welke aspecten moeten worden beoordeeld bij ACP? en wanneer beginnen?

Answer 5

 Onzekere prognose
 Behandelmogelijkheden
 Praten over doodgaan
 Informatie titreren naar behoeften

Kan al uitleg geven bij stellen van diagnose - uitleg diagnose, verwachtte beloop en behandelmogelijkheden

Question 6

Wat is dyspneu?

Answer 6

Benauwdheid - onaangename gewaarwording van de ademhaling
- iets wat patient zegt, niet iets wat dokter ziet
(misschien meer probleem brein dan longen)
- moeilijk maar niet onmogelijk te verlichten

Gevolg: proberen te vermijden

Question 7

Wat zien we bij dyspneu?

Answer 7

• Pursed lip breathing
• cachexie (ernstige vermagering)
• opgetrokken schouders
• GEEN cyanose - bij CO vergiftiging juist roze kleur
• ademfrequentie is hoog

Question 8

Hoe dypnoe meten?

Answer 8

functioneel –> in hoeverre beperkend
perceptie sensorische ervaring (VAS)
affectieve gevolgen
impact symptomen

Question 9

Wat is de psychologische impact van COPD?

Answer 9

• bang om te stikken - maar merk dat zelf nooit want O2 laag en CO2 omhoog - suf en bewustzijnsverlies voordat stikt
• angst om aan zuurstof te moeten

Question 10

Wat zijn de soorten dyspneu?

Answer 10

• normale kortademigheid met voldoende reserve
• voorspelbaar wanneer het gebeurt en uitlokniveau
• onvoorspelbaar in relatie met triggerniveau
• niet voorspelbaar en niet getriggerd
• chronische dyspneu

Question 11

Wat zijn mogelijk vragen over dyspnoe?

Answer 11

• Komt de kortademigheid onverwachts?
• Hoelang duurt een aanval meestal?
• Wat helpt u dan?
• Wat doet het met u als u kortademig bent?
• Zijn er bepaalde dingen die u niet durft te doen uit angst om kortademig te
  worden?
• Veel mensen bij COPD zijn bang om te stikken. Is dat bij u ook zo?

Question 12

Dingen om patient te vertellen rondom dyspnoe

Answer 12

• Bespreekbaar maken van kortademigheid is belangrijk
• Niet schadelijk en je stikt niet (er gaat altijd lucht naar binnen)
• Niet weghalen, wel verminderde impact
• Emoties spelen een grote rol
• Als je COPD slechter wordt, word je suf (CO2 stijging)
• Benauwdheidsaanval is vaak binnen 20 min voorbij → dan heeft morfine geen zin want werking na half uur.

Question 13

Wat zijn niet-medicamenteuze behandelingen voor dyspnoe?

Answer 13

• ademhadlingsoefeningen - effectief
• mind-body interventies - niet effectief, maar belangrijk in praktijk
• hulpmiddelen met lopen: rollator
• ventilator in gezicht - effectief
• BSS
• zuurstof: niet effectief want uitademingsprobleem
• NIV: effectief

Question 14

Wat zijn medicamenteuze behandelingen voor dyspnoe?

Answer 14

• Opidoiden: effectief
• Benzodiapines: geen effect
• Antidepressiva: geen effect

Question 15

Waar ligt locus van controle bij astma vs COPD?

Answer 15

astma: intern
COPD: extern - ander moet probleem op lossen

Question 16

Wat is het beloop van COPD?

Answer 16

begint met dyspneu, inspanningsbeperkingen, exacerbaties, ziekenhuisopnames, respiratoir falen,
systemische effecten, pulmonaire hypertensie, uiteindelijk overlijden

Question 17

Welke soorten verhalen kunnen patienten vertellen, die invloed hebben op behandeling?

Answer 17

Herstelverhaal
Chaosverhaal
Zoektochtverhaal

Question 18

Wat is de matrix met mate van controle vs controle patient?

Answer 18

Paternalisme (Hoog, Laag)
Besluitvorming (Laag, laag)
Consumentisme (Laag, Hoog)
Gedeelde besluitvorming (Hoog, Hoog)

Question 19

Welke 3 vragen moet patient stellen asl samen met arts wilt beslissen?

Answer 19

‘Wat zijn mijn mogelijkheden?’
‘Wat zijn de voor- en nadelen van die mogelijkheden?’
‘Wat betekent dat in mijn situatie?’

Question 20

Hoe SDM verhogen?

Answer 20

• Gesprekstechnieken, kennismaken, vertrouwen:
  o OEN = Open, Eerlijk en Nieuwsgierig
  o OMA = Opvatting, Mening en Advies
  o ANNA = Altijd Navragen, Niet Aannemen
  o LSD = Luisteren, Doorvragen en Samenvatting
  o NIVEA = Niet Invullen Voor Een Ander
• verdiepingen gesprek
• (her)kennen van lage gezondheidsvaardigheden
• tijd en ruimte
• timing

Question 21

Hoe SDM en tt gerelateerd

Answer 21

SDM niet significant beter dan CAU, maar zorgt wel voor betere tt na 1e jaar

Question 22

Hoe ondervragen of patient en arts over hetzelfde probleem hebben (op een lijn zitten)?

Answer 22

• patient samenvatting laten geven
• gesprek opnemen
• arst spreek 3 belangrijkste dingen in op einde van gesprek

Question 23

Waarom zelfmanagement bij astma en COPD?

Answer 23

gezondheid gaat om veerkracht ipv ziekte - ZM draagt bij aan een geïnformeerde en
geactiveerde patiënt

ook: om zorgvraag aan te kunnen (want aantal chronische ziekten neemt toe)

Question 24

Wat is zelfmanagement?

Answer 24

De mogelijkheid van het individu om de symptomen, behandeling,
fysieke en psychosociale consequenties en de veranderingen in leefstijl die inherent zijn aan het leven met een chronische aandoening, te managen. = persoonsgerichte zorg

Question 25

Wat zijn de doelen van ZM?

Answer 25

• optimaliseren en behouden fysieke gezondheid
• klachten reduceren en functionele beperkingen, > emotioneel en sociaal welzijn en QoL
• bewerkstellige effectieve relaties met zorgverleners, fam en vrienden

Question 26

Wat zijn de 3 As van acceptatie bij chronische ziekten?

Answer 26

1. Afweer: niet accepteren beperkingen, doorgaan ondanks dat het veel energie kost.
2. Afscheid: beperkingen onder ogen zien, beseffen dat dingen niet meer gaan en durven voelen wat dat doet.
3. Aanpassing: uitproberen wat wel kan. Aandacht voor verdriet en pijn afwisselen met positiviteit. Kijken naar wat
   nog wel kan.

Question 27

Hoe kan je de mate van activering voor zelfmanagement bepalen?

Answer 27

Patient Activity Monitoring (PAM score)

Question 28

Wat zijn de niveaus van activering bij PAM?

Answer 28

1. minst geactiveerd
2. kennis en vertrouwen om in actie te komen
3. actie ondernemen
4. op koers blijven onder stress - gezondheidsgedragingen zijn eigen gemaakt, maar mogelijk nog niet in staat dit in stressvolle situaties te vertonen

Question 29

Wat is de triade van Poiesz?

Answer 29

Heeft iemand de gelegenheid (tijd), capaciteit (fysiek en mentaal) en motivatie (wil) om te veranderen?

Question 30

Wat is het model van Elwyn?

Answer 30

over SDM, waar moeten we naar toe?
- Assessment: patient eens?
- Activation and option talk
- Choice talk
- Decision talk
- Supportive talk

Question 31

Welke 5 kernbegrippen leiden bij COPD tot het bepalen van de ziektelast?

Answer 31

Klachten
beperkingen
QoL
adaptatie
ernst van fysiologische stoornis

Question 32

Waar wordt het begrip adaptatie in de visie van de zorgstandaard astma door vervangen?

Answer 32

adaptatie –> persoonlijke factoren

Question 33

Waarom gebruikt Effing liever de term selfmanagement training dan selfmanagement education?

Answer 33

educatie beperkt tot kennis overdragen, wat meestal niet zal leiden tot gedragsverandering. ZM gaat om leren leren hoe dingen anders kan doen - training past beter (vaardigheden ontwikkelen)

Question 34

Welke 5 componenten moeten betrokken zijn bij een zelfmanagementprogramma?

Answer 34

• advies en ondersteuning stoppen met roken
• zelfherkenning en behandeling van exacerbaties
• lichaamsbeweging
• voedingsadvies
• dyspneu management

Question 35

Wat zijn de belangrijke determinanten die actief zelfmanagement in de weg staan bij COPD?

Answer 35

angst
negatievere ziektebeleving
hoger BMI
ouder
higere ziekte ernst
minder comorbiditeiten

–> lagere activering van ZM

Question 36

Wat wordt er bedoeld met de integrale benadering?

Answer 36

alle activiteiten die het doel hebben alle processen in een instelling die invloed hebben op de kwaliteit van de zorg, zo te sturen en te borgen dat de zorg de kwaliteit heeft die men met elkaar
nastreeft.
focus = gezondheidsbevordering

Question 37

Wat wordt bedoeld met de uitputtingsslag?

Answer 37

een gevecht waarin men de vijand tracht uit te putten of zelf uitgeput raken.
–> wanneer patient lichamelijke klachten negeren (komt meestal doordat ziekte en gevolgen ervan niet kan accepteren)

Question 38

Wat is het kenmerk van interdisciplinaire analyse?

Answer 38

Diverse disciplines (fysiotherapeut, psycholoog, arts, ergotherapeut etc.) beperken zich niet tot één aspecten, maar ze
kijken elk vanuit hun eigen expertise naar de integrale gezondheidstoestand.