Ziek of geblesseerd zijn Flashcards
Hoe weten mensen dat je ziekt of geblesseerd bent ?
3 Fasen
1. Waarnemen van symptomen = symptoomperceptie
2. Symptomen als ziekte/ blessure interpreteren= symptoominterpretatie
3. Actie plannen en ondernemen
Symptoomperceptie uitleg
–> symptoom en ziekte vallen niet samen !!
- ziekte zonder symptoom bijv: kanker en hoge bloeddruk
- symptoom zonder ziekte bijv hyperventilatie
- varatie tussen mensen en momenten
Ervaren van symptomen: stappen
- fysiologische verandering
- aandacht
- selectieve aandacht of negatieve affectiviteit
- betekenisverlening
Somatische verandering
Fysiologische verandering
- normale fluctuatie
- emoties
- omgeving
- ziekte
Aandacht
- intern en extern
- competition of cues
waarschijnlijker: - pijn en verstoring
- nieuw
- langer duren
- horen bij bestaande ziekte
individuele verschillen - copingstijl:
verdringen type a gedrag monitors vs blunters
leeftijd - ouderen
- kinderen
- stemming
- sociale steun
Selectieve aandacht of negatieve affectiviteit
Stabiel
- meer introspectie
- grotere fysologische reactiviteit
angst
- pijn
- terugkeer ziekte
- medische berichtgeving
betekenisverlening
ziekte/ blessure overtuigingen
- past bij eerdere ervaringen ziekte representatie
symptoominterpretatie
- onder invloed van psychologische processen
interpretatie van signalen betekent dit dat ik ziek ben dit bepaalt verder het ziektegedrag van persoon - Oh dat is de spanning van het moment, morgen gaat het weer beter
- ik voel me ziek ik doe een paar dagen rustig aan en ga naar de dokter
- culturele verschillen
- individuele verschillen
- eerdere ervaringen
- mate van autonomie
Actie plannen en ondernemen
onderzoek: ziekte < 25 % gaat naar arts
wat wel ?
- afwachten
- medicatie nemen of zelf handeling
- rust nemen
- lekenverwijzingsnetwerk
bewust 3 keuzes:
1. symptoom negeren hopen dat het over gaat
2. advies aan anderen vragen
3. Medische hulp inroepen
Uitstelgedrag
= Tijd tussen herkende symptomen en hulp inroepen
- niet aan systeem te wijten
40% ( onderzoek) hartaanval klachten inschatting dodelijk > 1 uur om ziekenwagen te bellen
- bloed in stoelgang < 1/3 vertelt aan arts
- Knobbeltje in borst 14% 90 dagen om arts te consulteren
Beïnvloedende factoren
symptoom: ernst, zichtbaarheid, locatie, gewenning, aan symptoom
ziektewinst vs weigering ziekte etiket
culturele invloed
invloed van anderen: toestemming zoeken
angst en bezorgdheid