zaburzenia związane z zażywaniem substancji psychoaktywnych

Question 1

Uwarunkowania genetyczne i
konstytucjonalne

Answer 1

metoda rodowodu
- u bliźniąt jednojajowych wystąpi większe podobieństwo w sposobie używania substancji niż u bliźniąt dwujajowych
- wyższy stopień nasilenia szkodliwego używania
różnych substancji wśród bliźniąt MZ niż DZ co potwierdza hipotezę o genetycznych uwarunkowaniach tych zachowań
- W grupie kobiet poziom zgodności między bliźniętami jest zazwyczaj istotnie wyższy lub niższy niż w grupie mężczyzn.

Badania porównawcze grup osób wysokiego i niskiego ryzyka
- grupa wysokiego ryzyka - dzieci osób
uzależnionych od danych substancji
- W badaniach wyszczególniono trzy obiecujące wskaźniki
 Enzymy odpowiedzialne za metabolizm alkoholu
 Wrażliwość na alkohol
 Elektryczną aktywność mózgu

Question 2

Układ nagrody a uzależnienia

Answer 2

• Substancje psychoaktywne są łatwym, szybkim oraz znacznie intensywniejszym niż naturalnie sposobem pobudzenia układu nagrody
• Kaskada nagradzania– seria reakcji neuroprzekaźników skutkująca zwiększonym wydzielaniem dopaminy i przez to euforią na skutek działania substancji psychoaktywnych

Question 3

uzależnienia wg. psychoanalizy

Answer 3

1. mają swoje źródła w nieuświadomionych tendencjach autodestrukcyjnych związanych z fiksacją w fazie oralnej bądź analnej i stanowią przejaw stłumionego konfliktu między miłością a agresją.
2. wynikają z fiksacji w okresie narcyzmu pierwotnego bądź wtórnego i wiążą się z zaburzeniami rozwoju ego czy poczucia tożsamości.
3. są wynikiem rozwoju neurotycznej struktury osobowości spowodowanej głównie czynnikami społecznymi, a nadużywanie środków psychoaktywnych jest rodzajem ucieczki farmakologicznej - od czegoś lub ku czemuś, co w danych warunkach jest dla jednostki nieosiągalne.

Question 4

uzależnienia wg behawioryzmu

Answer 4

• zażywanie redukuje napięcie
• pozwala osiągnąć ważne cele społeczne/towarzyskie
• nasilenie zachowań związane jest z warunkowaniem

Question 5

uzależnienia wg teorii społecznego uczenia się

Answer 5

• Obserwowanie osób znaczących, które biorą narkotyki, rodzi przekonanie, że przynoszą one więcej pozytywnych niż negatywnych efektów.
• Naśladowanie zachowań osób znaczących wpływa na ocenę własnej atrakcyjności i wartości, co stanowi zachętę do picia/brania.
• Niskie poczucie skuteczności młodzieży w zakresie radzenia sobie z presją społeczną do brania narkotyków powoduje użycie substancji.

Question 6

uzależnienia wg. modelu egzystencjonalnego

Answer 6

1. Używanie środków psychoaktywnych jest spowodowane trudnościami osiągnięcia przez osobę alternatywnych stanów świadomości, łagodzących przeżywane lęki i problemy.
2. Przyjmowanie środków jest formą samoleczenia problemów psychicznych, szczególnie cierpienia fizycznego i psychicznego.

Question 7

Cechy predysponujące do szkodliwego używania alkoholu

Answer 7

 Niska tolerancja frustracji
 Wysoka wrażliwość i nieradzenie sobie z negatywnymi emocjami
 Obniżona motywacja do kontroli swoich zachowań
 Nieadekwatne do sytuacji techniki kontroli i strategie radzenia sobie ze stresem
 Automatyczne reagowanie na impulsy
 Ciągłe poszukiwanie stymulacji, brak tolerancji monotonii i nudy
 Niska koncentracja na przyszłości, orientacja na „tu i teraz”

Question 8

Osobowość a używanie substancji

Answer 8

• Neurotyczność-uczuciowość negatywna
• impulsywność-odhamowanie
• Ekstrawersja-towarzyskość

Question 9

Terapia – cele

Answer 9

 Całkowita abstynencja
 Ograniczenie szkód

Question 10

Terapia – metody

Answer 10

 Terapie indywidualne
 Terapie grupowe
 Interwencje
 Farmakoterapia

Question 11

Terapie indywidualne

Answer 11

 Terapia motywacyjna
 Terapia poznawczo-behawioralna
 Trening samokontroli behawioralnej (BSCT)
 Kontraktowanie zachowań

Question 12

Terapie grupowe

Answer 12

 Programy wsparcia społecznego z treningiem rodziny
 Terapia par i rodzin
 Grupy Samopomocy (AA i inne na nich wzorowane)

Question 13

typy uzależnień wg. Cloningera

Answer 13

Typ 1: Ki M; pojawia się późno (około 25 r2); tendencje do picia okresowego z długimi przerwami; wraz z rozwojem choroby pojawiają się u nich problemy psychiczne i somatyczne; unikanie wzmocnień negatywnych i poszukiwanie nagrody - rzadko rodzice alkoholicy
Typ 2: głównie M przed 25 (ado); systematyczne picie bez dłuższych przerw; charakteryzuje się poszukiwaniem nowości i zapotrzebowania na stymulacje; częściej występują u nich zaburzenia osobowości przed uzależnieniem ale po nim nic się nie pojawia - często ojcowie alkoholicy, niski status społeczny