zaburzenia lękowe Flashcards
Etiologia zaburzeń lękowych - czynniki biologiczne
WPŁYW GENOW
- 2x większe prawdopodobieństwo zaburzeń lękowych u obu bliźniąt 1jajowych, niż u 2jajowych
- 31% krewnych pierwszego stopnia pacjentów z fobiami specyficznymi, również je posiada
ZNACZENIE EWOLUCYJNE LĘKU
- Niektóre z zaburzeń lękowych, szczególnie fobie, mogą mieć związek ze zjawiskami ewolucyjnymi
PROCESY NEUROFIZJOLOGICZNE
* Nieprawidłowości dróg serotoniny i dopaminy w układzie limbicznym
* Niski poziom kwasu GABA, który jest odpowiedzialny za hamowanie pobudzenia fizjologicznego -> szczególna reaktywność w sytuacjach lękowych
* Wzmożona produkcja metabolitów noradrenaliny
* Nadmierne pobudzenie układu autonomicznego, zwłaszcza części współczulnej
* Zatrucie niektórymi substancjami lub ich odstawienie
Teoria psychodynamiczna
Objawy lękowe są przejawem zakłóceń równowagi psychicznej (konflikty psychiczne, strach)
Najważniejszą rolę odgrywają nieuświadomione konflikty wewnętrzne tj.
1. dążenia jednostki a jej możliwości
2. potrzeby a obowiązki
3. pragnienia a normy społeczne
Rodzaj zaburzeń zależy od rodzaju nieuświadomionych impulsów, stadium rozwoju, w którym nastąpił konflikt będący źródłem lęku, intensywności i rodzaju czynnika, dostępnych zasobów i in.
Czynniki psychodynamiczne w zaburzeniach lękowych
- fobia - przeniesienie, symbolizacja
- agorafobia - projekcja, przeniesienie
- OCD - biernosc izolacja
- lęk, napady lęku - regresja
- PTSD - regresja, tłumienie, bierność
Teoria poznawczo-behawioralna
Objawy lekowe to wynik nieprawidłowych wzorców i schematów myślenia
* Na bazie negatywnych wczesnodziecięcych doświadczeń powstają dysfunkcjonalne schematy poznawcze.
* W dalszym życiu ulegają one uogólnieniu i skutkują np. przecenianiem niebezpieczeństwa lub interpretacją nawet neutralnych bodźców jako zagrażające
* Teoria społecznego uczenia się upatruje przyczyn powstawania lęku w utożsamianiu i naśladowaniu zachowań lękowych u rodziców.
Terapia CBT
Jest najczęściej stosowana i ma największą udowodnioną skuteczność
* koncentruje się na zmianie negatywnych schematów myślenia (część poznawcza) oraz dysfunkcyjnych zachowań i reakcji (część behawioralna)
* Terapia ta ma na celu przerwanie błędnego koła oraz typowych zachowań ucieczki i unikania
Często stosowane techniki w CBT to:
- metody relaksacji - jak zmniejszyć lęk i napięcie a także poprawić nad nim kontrolę w sytuacjach stresowych (np.świadomy oddech, jacobson, wizualizacja)
- metody oparte na ekspozycji - kontrolowana i stopniowa konfrontacja z sytuacjami powodującymi lęk. Ich celem jest pomoc w oswojeniu się z lękiem i pozwalają na przyjrzenie się swoim reakcjom i lepszą ich kontrolę
- metody poznawcze - Restrukturyzacja poznawcza (identyfikowanie zniekształceń i fałszywych przekonań oraz korygowanie ich)
Terapia psychodynamiczna
ma na celu zwiększenie wglądu pacjenta na konflikty psychiczne, które nierozwiązane mogą objawiać się lękiem, fobią i innymi reakcjami stresowymi
Stosujemy ją gdy:
- objawy lęku wynikają z nieuświadamianych konfliktów psychicznych
- lęk utrzymuje się mimo przeprowadzonej CBT jak i farmakoterapii
- pojawiają się nowe objawy lęku po ustąpieniu tych pierwotnych (lęk uogólnia się)
Farmakoterapia
- benzodiazepin (szybka ulga, ale ryzyko uzaleznienia)
- Leki przeciwdepresyjne (SSRI, SNRI) - po2-3tyg, ale brak uzaleznienia)
- Beta-blokery np. propranolol – złagodzenie objawów wegetatywnych: kołatania serca, drżenia itp.
model paniki Clarka
- najlepiej wyjaśnia podłoże zaburzeń lękowych
- przyczyną ataków paniki jest błędna interpretacja pewnych bodźców fizjologicznych jako oznak zagrożenia (szybkie bicie serca mylnie interpretowane jako zawał -> wieksza panika)
- ataki paniki mogą być skutecznie leczone poprzez terapię poznawczą, która pomaga osobie lepiej zrozumieć i interpretować objawy fizjologiczne
