Zaburzenia krzepnięcia Flashcards
Hemofilia - definicja
Grupa chorób uwarunkowanych genetycznie, należących do wrodzonych osoczowych skaz krwotocznych, związanych z niedoborem lub zmniejszeniem aktywności różnych czynników krzepnięcia:
hemofilia A - czynnik VIII
B - cz. IX
C - cz. XI
Skaza krwotoczna - definicja
Wrodzona lub nabyta skłonność do nadmiernych krwawień spowodowana zaburzeniem hemostazy
Przyczyny:
- ↓ liczby lub upośledzenie funkcji płytek (skaza płytkowa)
- niedobór czynników krzepnięcia (skaza osoczowa)
- nieprawidłowości naczyń krwionośnych (skaza naczyniowa)
Skazy krwotoczne - która płeć częściej?
Mężczyźni
Dziedziczenie hemofilii w zal. od typu
A i B - recesywne sprzęż. z płcią (M»K)
C - AR (M=K)
ok. 30-50% przypadków powstaje spontanicznie, w wyniku mutacji de novo (wywiad rodzinny ujemny)
Epidemiologia hemofilii
Hemofilia A 10/100tys M»K
B 5/100tys M»K
C 1/100tys M=K
Mutacja w hemofilii A i B
mutacje genów czynników krzepnięcia na chromosomie X -> ↓/brak syntezy białka w wątrobie LUB produkcja czynnika krzepnięcia o nieprawidłowej funkcji
3 stopnie ciężkości hemofilii - od czego zależą i jakie są
Zależą od aktywności czynnika VIII lub IX:
- ciężka <1% normy
- umiarkowana 1-5% normy
- łagodna 5-50% normy
Od czego zależą objawy w hemofilii i kiedy się ujawniają?
Zależą od aktywności czynnika krzepnięcia
Ujawniają się zazwyczaj na przełomie 1 i 2 r.ż.
Objawy w ciężkiej postaci hemofilii
SAMOISTNE wylewy do dużych stawów (kolanowych, łokciowych, skokowych), które mogą prowadzić do zniszczenia powierzchni stawowych, zniekształcenia i unieruchomienia stawów oraz wtórnych zaników mięśniowych - tzw. artropatii hemofilowej
Objawy w hemofilii:
- łatwe powstawanie siniaków
- krwiomocz
- krwawienia do mięśni
- krwawienia wewnątrzczaszkowe - często prowadzą do zgonu
- krwawienia z p.pok.
- krwawienia do tylnej ściany gardła lub dna jamy ustnej
- uciążliwe krwawienia po zabiegach operacyjnych/ekstrakcji zębów
Może być bezobjawowa i wykrywa się ją w rutynowych badaniach
Objawy u noworodków które powinny nasunąć podejrzenie hemofilii
- krwiak po pobraniu krwi z żyły
- krwiak po iniekcji domięśniowej (np. podanie wit. K) lub szczepieniu
- krwawienie śródczaszkowe
- krwawienie po nakłuciu stopy do badań przesiewowych
Diagnostyka hemofilii
Bad. przesiewowe:
- wydłużony APTT (czas częściowej tromboplastyny po aktywacji)
- prawidłowe: PT, TT, PLT, czas okluzji, stężenie fibrynogenu
Badania potwierdzające:
- ↓ aktywność koagulacyjna czynnika VIII lub IX w osoczu
- molekularne badanie genetyczne - identyfikacja mutacji sprawczej
Jaki może być APTT w hemofilii?
(czas częściowej tromboplastyny po aktywacji)
- wydłużony
- w granicach normy, przy aktywności cz.VIII lub IX >30% normy
Rozpoznanie hemofilii w oparciu o:
- wyniki badań przesiewowych i potwierdzających
- wywiad rodzinny (gł. ze strony matki)
Wywiad rodzinny w hemofilii
Chory mężczyzna nie przekaże choroby swoim synom (y), za to wszystkie jego córki będą nosicielkami (X)
Chłopcy mogą chorobę “odziedziczyć” jedynie od matki nosicielki/chorej
Zalecenia ogólne w hemofilii
- mieć przy sobie info o chorobie
- unikać wstrzyknięć domięśniowych
- unikać urazów, ale ćwiczyć można
- nie stosować leków zaburzających funkcję płytek (ASA)
- gdy krwawienie do stawu - odciążyć staw, unieruchomić i unieść kończynę
- w ciężkiej hemofilii leczenie profilaktyczne
- leczenie większości krwawień i profilaktykę chorzy mogą po przeszkoleniu prowadzić w domu, a w przypadku poważniejszych krwawień konieczna jest hospitalizacja
Leczenie farmakologiczne hemofilii - czym z wyboru?
Z wyboru: substytucja czynnika krzepnięcia:
- wysokooczyszczone osoczowe preparaty cz.VIII i IX od wielu dawców lub rekombinowane
- podaż i.v., 20-80 j/kg m.c
- wstrzyknięcie i.v 1 j/kg m.c cz. VIII podnosi jego aktywność o 2%, a cz. IX o 1%
- pacjenci powinni mieć zapasy czynnika w domu by jak najszybciej go podać w razie urazu/krwawienia samoistnego
Do jakiego poziomu aktywności czynnika dążymy w leczeniu hemofilii?
Zazwyczaj 20-30% normy
W przygotowaniu do operacji 50-70% i utrzymanie takiego stężenia do zagojenia rany
Leczenie farmakologiczne hemofilii - zapobiegać czy leczyć?
Zapobiegać - leczenie profilaktyczne pomaga zapobiec wystąpieniu powikłań (artropatii czy poważnym krwawieniom)
W PL jest program profilaktyki do 18r.ż. z ciężką hemofilią A i B
Rodzaje profilaktyki:
- pierwotna - dla dzieci ze świeżo rozpoznaną hemofilią, przed wystąpieniem wylewów do stawów
- wtórną - dla dzieci, u których występowały już wylewy do stawów
Kiedy przeprowadzać leczenie profilaktyczne w hemofilii?
Przed zabiegami chirurgicznymi i aktywnością fizyczną mogącą wywołać krwawienie
Uraz/krwawienie w hemofilii - co robić??
Jak najszybciej podać odpowiedni koncentrat czynnika krzepnięcia (najlepiej w ciągu 2h)
Jeżeli jest to krwawienie zagrażające życiu (np. wewnątrzczaszkowe) - leczenie rozpocząć NIEZWŁOCZNIE, jeszcze przed badaniami diagnostycznymi
Leczenie farmakologiczne hemofilii inne niż koncentrat czynnika
Desmopresyna - tylko w łagodnej hemofilii A, jej podanie przejściowo ↑stęż. czynnika VIII (nie podawać w hemofilii B bo nie wpływa na IX)
Kw. traneksamowy - wspomagająco u chorych z krwawieniami z błon śluzowych oraz po ekstrakcji zębów
Świeżo mrożone osocze - do leczenia hemofilii C
Powikłania hemofilii
Atrtopatia hemofilowa - u większości dorosłych z ciężką hemofilią, prowadzi często do inwalidztwa
Powikłania związane z leczeniem:
- zakrzepica
- zak. wirusami zap. wątroby typu B i C (obecnie ryzyko przeniesienia jest minimalne, ale w PL większość dorosłych z hemofilią ma HCV)
- powstanie p/c przeciw cz. VIII lub IX
Powikłanie leczenia hemofilii - powstanie p/c przeciw cz.VIII lub IX
- tzw. krążący antykoagulant
- u ok. 10-15% chorych
- przy ich niskich mianach można podawać wysokie dawki cz. VIII (regularne wstrzyknięcia mogą prowadzić do immunotolerancji)
- przy dużych mianach stosuje się koncentraty aktywnych czynników kompleksu protrombiny albo aktywny czynnik VII
- w hemofilii B przy obecności p/c podanie koncentratu cz. IX może wywołać ciężką reakcję alergiczną
Nabyta hemofilia A (AHA) - definicja
Nabyta skaza krwotoczna osoczowa
Należy do chorób autoimmunologicznych (autop/c przeciwko własnym antygenom = czynnikowi krzepnięcia VIII, zwane też inhibitorem czynnika VIII)
!! to nie jest to co powikłanie wrodzonej hemofilii, tam są allop/c
nabyta hemofilia A - która płeć częściej?
M=K
Przyczyny nabytej hemofilii A:
u 50% - idiopatyczna
Reszta:
- ciąża i okres poporodowy
- ch. nowotworowe
- ch. autoimmunologiczne
- ch. alergiczne
- reakcje po lekach
Objawy nabytej hemofilii A:
Najczęściej objawia się nagle ciężkimi zaburzeniami krzepnięcia w postaci:
- rozległych wylewów pod skórą
- trudnych do opanowania krwawień z ran pooperacyjnych i po ekstrakcji zębów
- krwawień z bł. śluzowych
- krwawień wewnątrzczaszkowych
- krwiaków w przestrzeni zaotrzewnowej lub mięśniach
BARDZO RZADKO są samoistne wylewy krwi do stawów (w przeciwieństwie do wrodzonej)
Rozpoznanie nabytej hemofilii A:
Obraz kliniczny i wywiad
+
Wyniki badań koagulologicznych:
-wydłużony APTT (zwykle 2-3x powyżej normy)
-prawidłowe: PLT, stęż. fibrynogenu, PT, TT
Badania potwierdzające:
- ujemny wynik testu korekcji APTT (pomiar APTT w mieszaninie jednakowych objętości osocza badanego i prawidłowego)
- obniżona aktywność cz. VIII
- odpowiednie miano inhibitora cz. VIII