YMAGWEDD YMDDYGIADOL Flashcards
TYBIAETH 1 Beth ydy tybiaeth 1 (‘tabula rasa’) yn dweud?
-‘tabula rasa’ = lladen am ‘clean slate’
- pobl yn cael ei eni â llechen lan, h.y. Dim fath o farn / meddyliad
- rydyn ni’n datblygu’r gallu i feddwl ac ymddwyn
- rydyn ni’n datblygu emosiynau
- cefnogi’r damcaniaeth magwraeth (magwraeth vs natur)
TYBIAETH 1 - Enghraifft seicolegol ‘’tabula rasa’
(‘BOBO DOLL EXPERIMENT) - 1963
- Oedolyn wedi Arddangos agwedd ymosodol tuag at y Bobo Doll
- Plentyn wedyn wedi copio ymddygiad yr oedolyn hyn gan hefyd ymosod ar y Bobo Doll
- Cefnogi’r damcaniaeth fod plant yn gweld pobl hŷn fel modelau rôl
TYBIAETH 2 Beth ydy tybiaeth 2 yn tybio? (Ymddygiad wedi’i dysgu trwy gyflyru)
- gyflyru = condition, h.y. Wedi cael ei cynllunio ( mae nhw’n dysgu ymddygiad penodol i bobl ar bwrpas)
- 2 math o gyflyru:
1. Cyflyru clasurol
2. Cyflyru gweithredol
TYBIAETH 2 Cyflyru Clasurol
- Dysgu ymddygiad trwy cysylltiadau
- Anifeiliaid a bobl yn gysylltu dau beth â’i gilydd ac yn ymateb yn yr un ffordd i’r dau beth
TYBIAETH 2 GEIRFA ALLWEDDOL CYFLYRU CLASUROL- US
Ysgodiad heb ei gyflyrru
(UNCONDITIONED STIMULUS)
TYBIAETH 2 GEIRFA ALLWEDDOL CYFLYRU CLASUROL - UR
Ymateb heb ei gyflyrru
(Unconditioned response)
TYBIAETH 2 GEIRFA ALLWEDDOL CYFLYRU CLASUROL - NS
Ysgogiad niwtral
(NEUTRAL STIMULUS)
TYBIAETH 2 GEIRFA ALLWEDDOL CYFLYRU CLASUROL - CS
Ysgodiad wedi’i gyflyru
(CONDITIONED STIMULUS)
TYBIAETH 2 GEIRFA ALLWEDDOL CYFLYRU CLASUROL - CR
Ymateb wedi’i gyflyru
(CONDITIONED RESPONSE)
TYBIAETH 2 Enghraifft seicolegol o gyflyru clasurol (Ci Pavlog)
1.
- Ysgogiad heb ei gyflyru = Bwyd
- Ymateb heb ei gyflyru = Glafoerio (drool)
- Ysgogiad Niwtral = Canu Cloch
- Dim ymateb
(Dros amser roedd nhw’n cyflyru’r ci i ymaetb i’r gloch trwy rhoi’r bwyd i’r ci pob tro mae nhw’n canu’r cloch)
3.
- Yn yr pen draw, roedd yr ci wedi wedi cysylltu’r dau beth (bwyd a cloch), ac felly pob tro roedd y gloch yn cael ei canu, mi roedd yr ci yn glafoerio (drool) , hyd yn oed pan nad oedd bwyd yna.
TYBIAETH 2 Cyflyru Gweithredol
- Atgyfnerthu = cynyddu’r tebygolrwydd bydd ymddygiad penodol yn digwydd eto
- Gallu bod yn gadarnhaol neu negyddol
TYBIAETH 2 Cyflyru Gweithredol Cadarnhaol
Ymddygiad positif i derbyn gwobr e.e. Pobl yn ymddwyn yn dda i gael pwynt gwyrdd ar Classcharts
TYBIAETH 2 Cyflyru Gweithredol Negyddol
Ymddygiad positif i osgoi canlyniadau negyddol e.e. Pobl yn ymddwyn yn dda i osgoi cael pwynt coch ar Classcharts.
TYBIAETH 3 Beth ydy tybiaeth 3 yn tybio?
Mae pobl ac anifeiliaid yn dysgu mewn ffyrdd tebyg
TYBIAETH 3 Enghraifft o Gyflyru Gweithredol Cadarnhaol (BOCS SKINNER) - enghraifft o sut mae anifeiliaid a pobl yn dysgu mewn ffyrdd tebyg
- Llygoden fawr wedi cael ei cyflyru mewn “bocs skinner” sy’n cynnwys bwtwm
- Unwaith mae’r llygoden fawr yn gwthio’r bwtwm ar ddamwain, mae bwyd yn cael ei rhoi iddo
- Os mae’r llygoden fawr yn cornel y bocs am enghraifft, nid fydd bwyd yn cael ei rhoi iddo, OND os mae’n symud tuag at y bwtwm, efallai fydd y person yn rhoi bwyd iddo, gan dysgu fod ymddygiad penodol yn arwain at gwobr
- Fel canlyniad, pob tro mae’r llygoden fawr eisiau bwyd, mae’n gwthio’r bwtwm oherwydd mae’n gwybod fod ymddygiad hwnna yn rhoi gwobr
MI ROEDD SKINNER WEDI YMCHWILIO I FEWN I HYN OHERWYDD MAE YMDDYGIAD FEL HYN MEWN ANIFEILIAID YN DEBYG I YMDDYGIAD MEWN POBL DDYNOL
TYBIAETH 3 Enghraifft bodau dynol (WATSON A RAYNOR - ALBERT FACH)
- Defnyddio’r swn swnllyd pob tro roedd y baban yn cyffwrdd ar y llygoden fawr fel ei bod yn cysylltu’r 2 beth â’i gilydd (cyflyru clasurol) gan arwain at albert yn ofni’r llygoden mawr
- Albert wedi cyffredinoli gan ofni unrhyw anifail arall ar ôl hyn
YSTYR CYFFREDINOLI = y duedd i ymateb yn yr un modd i ysgogiadau gwahanol ond tebyg
TYBIAETH 3 Model Affaith Atgyfnerthiad (BYRNE, 1971)
- Rydym yn hoffi pobl sy’n bresennol pan gawn ein hatgyfnerthu
Os mae pobl yn presennol pan fydd atgyfnerthu… - Cadarnhaol yn digwydd = cysylltu’r pobl gyda teimladau positif
- Negyddol yn digwydd = cysylltu’r pobl gyda teimladau negatif
Felly, rydym yn chwilio am berthnasoedd sy’n gysylltiedig ag ysgogiadau atgyfnerthol
TYBIAETH 3 a TYBIAETH 2 - Ymchwiliad Lorenz 1935 (ffurfio perthnasoedd)
- 2 grwp o wyddau (geese) , 1 yn cael ei rhoi gyda’r mam, 1 yn cael ei rhoi mewn dearydd (incubater)
- Pan roedd y grwp dearydd wedi cael ei eni, Lorenz oedd y person cyntaf wnaethon nhw weld, gan arwain at y grwp yna yn argraffnod (imprinting) Lorenz ac felly’n dilyn fe o gwmpas
- Roedd yr yn peth wedi digwydd â’r grwp arall ond gyda’r mam
- Lorenz wedi marcio’r 2 grwp i wahanu nhw, ac wedyn cymysgu pob un o’r gwyddau â’i gilydd, ond roedd y 2 grwp gwahanol yn dilyn pwy bynnag y mae nhw wedi argraffnod. (Nad oedd grwp y dearydd wedi cydnabod y mam)
Mae argraffnod yn diwrthdro (irreversable) ac ffeindiodd Lorenz fod y person mae’r anifail yn argraffnod yn gallu effeithio ar bwy nae nhw’n dewis fel partner yn hwyrach ymlaen mewn bywyd