YMAGWEDD POSITIF Flashcards
1
Q
Tybiaeth 1 cydnabod ewyllys rhydd beth mae’r tybiaeth yn dweud?
A
- awgrymu fod gan bobl yr ewyllys rhydd i ddatblygu eu cryfderau unigrwy a bod ganddynt reolaeth dros eu llesiant eu hunain
- mae hyn yn olygu fod hapusrwydd yn hygyrch (accessible) i bob un ohonom, gan ein bod yn rheoli ein bywydau ein hunain
- mae tystiolaeth fod cred mewn ewyllys rhydd a rheolaeth bersonol yn gysylltiedig a llesiant goddrychol mwy e.e. Ymchwil myers a diener (1995)
2
Q
Tybiaeth 1 cydnabod ewyllys rhydd enghraifft seicolegol
A
- therapi ymwybyddiaeth ofalgar (mindfulness), lle anogir unigolion i ddod yn fwy ymwybydol o’u teimladau a’u hemosiynau eu hunain
- dangos fod rol ewyllys rhydd bellach wedi derbyn cydnabyddiaeth
- unigolion yn gallu ymarfer eu hewyllys rydd i fod yn fwy ymwybodol o’r presennol a defnyddio hyn i gynyddu eu lefelau hapusrwydd
3
Q
Tybiaeth 2 dilysrwydd daioni a rhagoriaeth beth mae’r tybiaeth yn dweud?
A
- ymagwedd bositif yn awgrymu fod seicoleg wedi canolbwyntio gormod ar agweddau negyddol ar bersonoliaeth fel straen ac iselder
- drwy ganolbwyntio ar nodweddion positif ac ar hunan-welliant, gallwn weld ymddygiad dynol mewn ffordd llawer mwy cadarnhaol
- Christopher Peterson (2006) = “y dybiaeth fwyaf sylfaenol y mae seicoleg bositif yn ei annog yw bod daioni a rhagoriaeth dynol yr un mor ddilys a chlefyd, anhwylder a gofid”
4
Q
Tybiaeth 2 dilysrwydd daioni a rhagoriaeth enghraifft seicolegol
A
- Martin Seligman (2002)
- damcaniaeth yn awgrymu bod 24 o gryfderau cymeriad, gan gynnwys chilfrydedd, tegwch a gonestrwydd
- mae gan bob unigolyn yr holl gryferau hyn mewn gwahanol raddau ac yn olygu fod hapusrwydd yr ymagwedd, dylid eu hannog i’w meithrin a’u datblygu er mwyn gwella eu llesiant
5
Q
Tybiaeth 3 canolbwyntio ar fywyd dda - y bywyd dymunol yn ol seligman
A
- weithgareddau sy’n wneud iddo ni deimlo’n dda (dylem sawru (saviour) rhain oherwydd mae nhw’n werthfawr)
6
Q
Tybiaeth 3 canolbwyntio ar fywyd dda - y bywyd da yn ol seligman
A
- weithgareddau sy’n tynnu sylw at ein cryfderau e.e. Os yw un o’ch gryfderau yn caredigrwydd = y weithgaredd fydd helpu pobl mewn rhyw ffordd
7
Q
Tybiaeth 3 canolbwyntio ar fywyd dda - y bywyd ystyrlon yn ol seligman
A
- cyflwr o foddhad cawn ar ol defnyddio ein cryfderau am rywbeth mwy mawr e.e. Helpu’r amgylchedd
8
Q
Tybiaeth 3 canolbwyntio ar fywyd dda - enghraifft seicolegol (Csikszentmihalyi 1996)
A
- gellir gweld un enghraifft o’r ‘bywyd da’ yn y cysyniad ymagwedd bositif allweddol o ‘lif’, a datblygwyd gan Mihaly Csikszentmihalyi)
- mae hyn yn golygu cyrraedd y cyflwr o gymryd rhan llawn mewn gweithgaredd
- dyma’r eiliad pan ‘mae amser yn hedfan’ ac ‘mae pob gweithred, symudiad a meddwl yn dilyn yn anochel o’r un blaenorol’
- maent gwahanol weithgareddau’n arwain at gyflwr llif ar gyfer gwahanol bobl
- mae angen i’r gweithgaredd fod yn ddigon heriol i wneud i ni feddwl ond nid mor anodd fel ei fod yn achosi strawn
- mae cymryd rhan mewn gweithgareddau sy’n ein helpu i gyflawni cyflwr llif yn un enghraifft o’r ‘bywyd dda’
9
Q
Ffurfio perthnasoedd - tybiaeth canolbwyntio ar fywyd dda
A
- creaduriaid cymdeithasol yw pobl, wedi’u rhaglenni i ddod o hyd i berthnasoedd
- nododd Christopher Peterson (2008) y gellir crynhoi seicoleg positif yn yr ymadrodd ‘mae pobl eraill o bwys’ h.y. Meithrin perthnasoedd ag eraill yn helpu i’n wneud yn hapus
- gall ffurfio perthynas bositif ag eraill wella ein llesiant goddrychol a’n helpu i gyflawni’r ‘bywyd da’
- un elfen o’r ‘bywyd da’ yw cymryd rhan mewn gweithgareddau sydd yn mynd a’n bryd ac yr ydym yn gallu ymgolli ynddynt, gan ein helpu i gyrraedd cyflwr llif - gallai hyn cynnwys gweithgareddau gydai’n ffrindiau megis chwaraeon
10
Q
Therapi meddylgarwch - cysylltiad at tybiaeth cydnabod ewyllys rhydd
A
- elfen ganolog wrth ymarfer meddylgarwch yw fod yn ymwybodol o’ch teimladau personol, ac mae hynny’n golygu rheoli’ch sylw
- mae meddylgarwch, felly, yn cryfhau hunanrheoleiddio ac yn annog pobl i fagu rheolaeth dros eu meddyliau
- mae’r therapi hyn, sy’n seiliedig ar ewyllys rhydd, yn unol i’r ymagwedd bositif am fod cymryd rheolaeth dros ein teimladau ni’n ganolog i gynyddu’r boddhad a gawn ni o’n bywyd
11
Q
Therapi meddylgarwch - magu rheolaeth dros feddyliau
A
- fel rheol, fydd ein meddyliau’n ganolbwyntio’n gormod ar y gorffennol, neu’n rhy brysur yn poeni am y dyfodol
- mae meddylgarwch yn ein haddysgu ni i fod yn ymwybodol o’r presennol, a phob teimlad ac emosiwn sy’n dod gyda hi
- nod canolbwyntio ar y presennol yw trio ffeindio rheswm fwy am ein teimladau negyddol, gan sicrhau fod ni wedyn yn gallu rheoli nhw yn lle poeni amdano nhw
12
Q
Therapi meddylgarwch - myfyrio ac anadlu’n feddylgar
A
- bydd myfyrio o dan gyfarwydd yn golygu cael cleientiaid i eistedd yn gyfforddus, cadw eu meingefn yn syth a gofyn iddo nhw gyfeirio’i sylw tuag at eu anadlu
- yna, annog y cleientiaid i roi sylw i synwyriadau eu corff ac i’w meddyliau a’u hemosiynau
- mae hynny ynddo’i hun yn atal meddyliau negyddool a di-fudd rhag ymyrryd
13
Q
Therapi meddylgarwch - arferion anffurfiol meddylgarwch
A
- ar ol dysgu meddylgarwch, gallwn ni wedyn eu ymarfer dros ein bywyd i gyd e.e. Trwy gyrru, glanhau, cael cawod ayyb
- mae ymarfer meddylgarwch yn annibynnol yn golygu hoelio’ch sylw i gyd at un dasg yn unig
- gall arferion anffurfiol o’r fath gael eu plethu i’n bywydau beunyddiol i roi egwyl i ni rhag ein prosesau meddwl arferol
14
Q
Gerthuso Therapi meddylgarwch - effeithiolrwydd - Kuyken et al (2013)
A
- cymharodd Kuyken et al (2013) blant mewn ysgolion uwchradd a gymerodd rhan yn y rhaglen ymwybyddiaeth ofalgar mewn ysgolion a’r rhai a gymerodd rhan yn y cwricwlwm ysgol arferol
- dangosodd y plant a oedd yn rhan o’r rhaglen ymwybyddiaeth ofalgar lai o straen, mwy o lesiant a llai o symptomau o iselder o’u cymharu a’r grwp rheoli
15
Q
Gerthuso Therapi meddylgarwch - effeithiolrwydd - Williams et al (2014)
A
- cymharodd Williams et al (2014) therapi MBCT (therapi gwybyddol sy’n seiliedig ar ymwybyddiaeth ofalgar) a thriniaethau eraill mewn pobl a oedd wedi dioddef o iselder yn flaenorol
- cawsant eu dyrannu ar hap i grwp amod, gan edrych arnynt eto ymhen blwyddyn
- darparodd MBCT amddiffyniad rhag ail bwl o iselder mewn pobl a hanes o drawma plentyndod, ond nid oedd yn dangos unrhyw fanteision sylweddol mewn cyfranogwyr eraill
16
Q
Gerthuso Therapi meddylgarwch - ystyriaethau moesegol
A
- fel therapi, ychydig o sgil-effeithiau sydd ganddi, (yn enwedig o gymharu a therapiau biolegol fel seicolawdriniaeth a chyffuriau)
- mae ganddi hefyd agwedd gadarnhaol iawn tuag at lesiant unigol
- mae’m hyrwyddo ewyllys rhydd, ac yn grymuso pobl i wneud newidiadau yn eu bywydau eu hunain
17
Q
Gerthuso Therapi meddylgarwch - ar gael yn eang
A
- mae mathau o ymwybyddiaeth ofalgar yn hygyrch i baeb
- mae nifer o apiau, gwefannau a chyrsiau’n rhedeg lle gellir addysgu hanfodion y broses i bobl, a chynnig cyfleoedd i ymarfer y dechnegau
18
Q
Tystiolaeth Clasurol Myers a Diener (1995) - Methodoleg a dulliau gweithredu
A
- adolygiad llenyddiaeth (adolygiad o’r ymchwil ar hapusrwydd oedd yn barod yn bodoli) ac felly nad oes unrhyw methodoleg neu dulliau gweithredu
19
Q
Tystiolaeth Clasurol Myers a Diener (1995) - canfyddiadau cymhariaethau rhwng oed a hapusrwydd
A
- nad oedd unrhyw gwahaniaethau werth son amdano
- datgelodd arolwg o tua 170,000 o 16 wlad gwahanol (Inglehart 1990) ac nid oes unrhyw cyfnod mewn bywyd yn sylweddol hapusach nac anhapusach na’r lleill
- nid yw cyfraddau iselder, hunanladdiad, nac ysgariad chwaith yn cynyddu yn ystod blynyddoedd ‘argyfwng canol oes’ tybiedig y 40au cynnar, er bod pobl yn wynebu cyfnodau o argyfwng, nid ydynt yn digwydd yn ystod unrhyw oedren rhagweladwy
20
Q
Tystiolaeth Clasurol Myers a Diener (1995) - canfyddiadauu cymhariaethau rhwng rhyw a hapusrwydd
A
- dim gwahaniaeth yn gyffredinol
- mae merched ddwywaith fwy tebygol na ddynion o ddioddef iselder a gorbryder
- mae dynion bum gwaith yn fwy tebygol na merched o ddioddef alcoholiaeth ac anhwylder personoliaeth gwrthgymdeithasol (Robins a Reiger 1991)
- mewn adroddiadau am hapusrwydd, mae’r canlyniad yyn weddol gyfartal rhwng merched a dynion
21
Q
Tystiolaeth Clasurol Myers a Diener (1995) - canfyddiadau cymhariaethau rhwng diwylliant ac hapusrwydd
A
- canfuwyd gwahaniaethau mawr
- mae amrywiaeth i’w weld ymhlith hapusrwydd cenhedloedd, hyd yn oed pan reolir gwahaniaethau mewn incwm.
- e.e. Ym Mhoritwgal mae tua 10% o’r bobl yn dweud eu bod yn hapus iawn, ac mae tua 40% o bobl yr iseldiroedd yn dweud yr un peth
22
Q
Tystiolaeth Clasurol Myers a Diener (1995) - canfyddiadau cymhariaethau rhwng incwm a hapusrwydd
A
- roedd cydberthyniadau cadarnhaol cymderol (moderate positive correlations)
- dywedodd 75% o americanwyr a oedd ar fin dechrau coleg bod ‘bod yn llewyrchus iawn yn ariannol’ yn nod ‘pwysig iawn’ mewn bywyd, ac yn aml roedd hyn yn bwysicaach na ‘magu teulu’ a ‘helpu eraill sydd mewn traffert’ (Austin et al 1987)
- llawer o oedolion hefyd yn credu fydd mwy o incwm yn wneud iddo nhw’n hapusach (Trumpel 1976)
23
Q
Tystiolaeth Clasurol Myers a Diener (1995) - canfyddiadau - pwy yn union yw’r pobl hapus?
A
- nodweddion pobl hapus: hunan-barch, ymdeimlad o rheolaeth personol, optimistiaeth ac allblygedd
- perthnasoedd pobl hapus: pobl sydd gyda mwy o ffrinidiau yn hapusach
- mae pobl sydd yn fodlon yn eu gwaith hefyd yn fwy bodlon gyda’u bywyd (damcaniaeth llif (Csikszentmihalyi 1996)) lle mae amser yn hedfan ac mae gan unigolion golwg anymwybodol o’u hamgylchfyd
- mae pobl grefyddol yn adrodd lefelau uwch o hapusrwydd
24
Q
Tystiolaeth Clasurol Myers a Diener (1995) - casgliadau - rhaid i ddamcaniaeth hapusrwydd dilys gydnabod pwysigrwydd addasu
A
- dros gyfnod o amser, mae’r ymateb i ddigwyddiadau arwyddocaol yn pylu
- e.e. Cynnydd tymor byr yyn eu hapusrwydd a gaiff pobl sy’n ennill y loteri
- ar y llaw arall, adfer eu gobath a’u hapusrwydd wnaiff pobl sy’n wynebu trawma seicolegol, fel y rhai a oroesodd brofiadau dychrynllyd mewn gwersylloedd crynhoi (concentration camps)
- gwelodd astudiaeth hydredol a wnaed yn diweddar mae digwyddiadau’r tri mis diwethaf yn unig sy’n dylanwadu ar LlG (lles goddrychol h.y. Pa mor hapus mae pobl yn teimlo fod nhw yn)
25
Q
Tystiolaeth Clasurol Myers a Diener (1995) - casgliadau - Golwg diwylliannol ar y byd
A
- bydd agwedddau diwylliannol yn rhagdueddu pobl i ddehongli digwyddiadau bywyd mewn ffyrdd gwahanol
- yn ol rhai diwylliannau, mae’r byd yn lle caredig y mae modd ei reoli, tra bo diwylliannau eraill yn rhoi pwys ar emosiynau negyddol fel gorbryder, dicter, ac euogrwydd
26
Q
Tystiolaeth Clasurol Myers a Diener (1995) - casgliadau - gwerthoedd a nodau
A
- mae gan pobl sydd a lefelau uwch o LlG nodau fel uchelgais a phethau y mae nhw’n ceisio cyflawni
- dyw’r holl ffactorau eraill, fel arian neu deallusrwydd, ond o bwys os ydyn nhw’n berthnasol i’ch nodau (all the other factors, like money or intelligence, only matter if they are relevant to your goals)
- mae hynny’n egluro pam y mae arian yn bwysicach mewn gwlad dlawd, mae’n berthnasol i’ch nodau
- mewn cymdeithas cyfoethocach, mae arian yn llai pwysig am nad dyna’r prif ffactor wrth cyrraedd eich nodau
27
Q
Tystiolaeth Clasurol Myers a Diener (1995) - casgliadau - y dyfodol
A
- er nad oes modd rhagweld hapusrwydd person ar sail oedran, rhywedd, neu gyfoeth, mae’n ymddangos fod gysylltiad rhyngddo a diwylliant
- mae gan pobl sy’n hapus rai nodweddion penodol, mae tuedd iddyn nhw’n berthnasol i’ch fod a perthnasoedd agos ,maen nhw’n mwynhau eu gwaith, ac mae nhw’n grefyddol
- pwysigrwydd deall hynny yw y gall seicolegwyr helpu i adeiladu byd sy’n gwella lles pobl
28
Q
Gwerthuso tystiolaeth clasurol Myers a Diener (1995) - goblygiadau cymdeithasol
A
- sensitif yn gymdeithasol = canfyddiadau yn tynnu sylw at wahaniaethau rhwng grwpiau yn cymdeithas e.e. Y ffaith fod pobl crefyddol yn adrodd lefelau uwch o foddhad
- manteision i gymdeithas = gallu defnyddio i ddeall yn well sut i adeiladu byd sy’n gwella llesiant pobl
29
Q
Gwerthuso tystiolaeth clasurol Myers a Diener (1995) - Materion moesegol
A
- perygl o straem, gorbryder, cywliydd neu poen = bosib fod y cwestiynau am llesiant y cyfranogwyr wedi achosi pryder
- risg i statws, werthoedd, credoau, perthnasoedd, neu preifatrwydd y cyfranogwyr wedi achosi = gofyn cwesitnyau personol fel llesiant, crefydd, eu statws perthynas = wneud i’r cyfranogwyr yn anghyfforddus
30
Q
Gwerthuso tystiolaeth clasurol Myers a Diener (1995) - gwerthuso methodoleg a gwetihdrefn
A
- defnyddio data hunan-adrodd = gofyn i unigolion adrodd am eu llesiant goddrychol = materion yn ymwneud a dilysrwydd yn eu hymatebion fel dymunoldeb cymdeithasol a nodweddion galw
- roedd llawer o’r astudiaethau a defntddiwyd yn gydberthynol e.e. Y rhai a edrychodd ar y perthynas rhwng incwm a llesiant = dim yn profi achosiant = ffactorau arall yn gysylltiedig
- tuedd diwylliannol = canolbwyntio ar ddiwylliannau gorllewinol = mae’n bosib fod yr ymchwilydd yn dangos tuedd wrth ddewis yr astudiaethau a dehongli’r canlyniadau
31
Q
Gwerthuso’r ymagwedd positif ewyllys rhydd - cryfder
A
- ymagwedd yn awgrymu fod gan bobl yr ewyllys rhydd i ddatblygu eu cryfderau unigryw
- gellir gweld hyn yn therapi e.e. Ymwybyddiaeth ofalgar, lle anogir unigolion i ddod yn fwy ymwybodol o’u hunain a’u teimladau
- cryfder = wneud i bobl teimlo eu bod wedi’u grymuso
- fodd bynnag, Held (2002) = rhoi gormod o gyfrifoldeb ar unigolion yn gallu wneud pethau’n waeth yn y pen draw
32
Q
Gwerthuso’r ymagwedd positif cyfaniaeth - cryfder AC gwendid
A
- Lyubomirksy et al (2005) = geneteg yn ffactor pwysig yn ein lefelau ni o hapusrwydd
- Myers a Diener (1997) = canfuwyd tytstiolaeth ar gyfer rol ffactorau lefel uwch fel perthnasoedd, ffydd, a nodweddion personoliaeth
- Mantais = cynnig esboniad mwy cyflawn o gysyniadau cymhleth fel llesiant
- anfantais = mae’n ei wneud yn anodd canfod achosion a triniaethau yn ogystal a chynnal ymchwil
33
Q
Gwerthuso’r ymagwedd positif wedi’i cymhwyso’n llwyddiannus - cryfder
A
- llawer yn defnyddio meddylgarwch anffurfiol e.e. Ap Headspace
- defnyddir therapiau mwy ffurfiol fel MBCT (therapi gwybyddol yn seiliedig ar ymwybyddiaeth ofalgar) mewn lleoliadau gofal iechyd
- ymyriadau seicoleg positif yn dechrau cael ei defnyddio yn ysgol a’r gweithle
- cryfder = wedi fod o fudd i gymdeithas (iechyd, addysg, gweithle), hefyd yn cefnogi tybiaethau’r ymagwedd
34
Q
Gwerthuso’r ymagwedd positif idiograffeg AC nomothetig - cryfder
A
- therapi ymwybyddiaeth ofalgar = iddiograffig oherwydd mae unigolion yn cael ei annog i ffurfio ar feddyliau eu hun
- ymchwil Myers a Diener (1997) datblygu damcaniaeth ‘Pwy sy’n hapus?’ = gallu cymhwyso i bawb (nomothetig)
- cryfder = cydnabod rol gwahaniaeth mewn unigolion, defnyddiol i bawb
35
Q
Gwerthuso’r ymagwedd positif natur AC magwraeth - cryfder
A
- natur = Lyubomirsky et al (2005) = awgrymu fod 50% o’r amrywiad mewn hapusrwydd yn delio o eneteg
- magwraeth = Myers a Diener (1997) = rol perthnasoedd yn bwysig o ran cynyddu ymdeimlad pobl o lesiant goddrychol
- cryfder = cynnig esboniad mwy cyflawn o ymddygiad = defnyddiol wrth archwilio cysyniadau cymhleth fel llesiant
36
Q
Gwerthuso’r ymagwedd positif gwyddonol - cryfder
A
- Seligman et al (2005) = wedi HAPDYRRANU cyfranogwyr i 5 ymarfer gwahanol gyda’r nod o wella llesiant, ac wedi cwblhau fersiwn RHEOLI placebo ac mesur y effaith hyn ar hapusrwydd
- cryfder = defnyddio dulliau gwyddonol = ychwanegu hygrededd ac yn ategu cysyniadau allweddol yr ymagwedd = hefyd yn cael mwy o arian a cael eu derbyn yn ehangach mewn cymdeithas
