YMAGWEDD POSITIF

Question 1

Tybiaeth 1 cydnabod ewyllys rhydd beth mae’r tybiaeth yn dweud?

Answer 1

• awgrymu fod gan bobl yr ewyllys rhydd i ddatblygu eu cryfderau unigrwy a bod ganddynt reolaeth dros eu llesiant eu hunain
• mae hyn yn olygu fod hapusrwydd yn hygyrch (accessible) i bob un ohonom, gan ein bod yn rheoli ein bywydau ein hunain
• mae tystiolaeth fod cred mewn ewyllys rhydd a rheolaeth bersonol yn gysylltiedig a llesiant goddrychol mwy e.e. Ymchwil myers a diener (1995)

Question 2

Tybiaeth 1 cydnabod ewyllys rhydd enghraifft seicolegol

Answer 2

• therapi ymwybyddiaeth ofalgar (mindfulness), lle anogir unigolion i ddod yn fwy ymwybydol o’u teimladau a’u hemosiynau eu hunain
• dangos fod rol ewyllys rhydd bellach wedi derbyn cydnabyddiaeth
• unigolion yn gallu ymarfer eu hewyllys rydd i fod yn fwy ymwybodol o’r presennol a defnyddio hyn i gynyddu eu lefelau hapusrwydd

Question 3

Tybiaeth 2 dilysrwydd daioni a rhagoriaeth beth mae’r tybiaeth yn dweud?

Answer 3

• ymagwedd bositif yn awgrymu fod seicoleg wedi canolbwyntio gormod ar agweddau negyddol ar bersonoliaeth fel straen ac iselder
• drwy ganolbwyntio ar nodweddion positif ac ar hunan-welliant, gallwn weld ymddygiad dynol mewn ffordd llawer mwy cadarnhaol
• Christopher Peterson (2006) = “y dybiaeth fwyaf sylfaenol y mae seicoleg bositif yn ei annog yw bod daioni a rhagoriaeth dynol yr un mor ddilys a chlefyd, anhwylder a gofid”

Question 4

Tybiaeth 2 dilysrwydd daioni a rhagoriaeth enghraifft seicolegol

Answer 4

• Martin Seligman (2002)
• damcaniaeth yn awgrymu bod 24 o gryfderau cymeriad, gan gynnwys chilfrydedd, tegwch a gonestrwydd
• mae gan bob unigolyn yr holl gryferau hyn mewn gwahanol raddau ac yn olygu fod hapusrwydd yr ymagwedd, dylid eu hannog i’w meithrin a’u datblygu er mwyn gwella eu llesiant

Question 5

Tybiaeth 3 canolbwyntio ar fywyd dda - y bywyd dymunol yn ol seligman

Answer 5

• weithgareddau sy’n wneud iddo ni deimlo’n dda (dylem sawru (saviour) rhain oherwydd mae nhw’n werthfawr)

Question 6

Tybiaeth 3 canolbwyntio ar fywyd dda - y bywyd da yn ol seligman

Answer 6

• weithgareddau sy’n tynnu sylw at ein cryfderau e.e. Os yw un o’ch gryfderau yn caredigrwydd = y weithgaredd fydd helpu pobl mewn rhyw ffordd

Question 7

Tybiaeth 3 canolbwyntio ar fywyd dda - y bywyd ystyrlon yn ol seligman

Answer 7

• cyflwr o foddhad cawn ar ol defnyddio ein cryfderau am rywbeth mwy mawr e.e. Helpu’r amgylchedd

Question 8

Tybiaeth 3 canolbwyntio ar fywyd dda - enghraifft seicolegol (Csikszentmihalyi 1996)

Answer 8

• gellir gweld un enghraifft o’r ‘bywyd da’ yn y cysyniad ymagwedd bositif allweddol o ‘lif’, a datblygwyd gan Mihaly Csikszentmihalyi)
• mae hyn yn golygu cyrraedd y cyflwr o gymryd rhan llawn mewn gweithgaredd
• dyma’r eiliad pan ‘mae amser yn hedfan’ ac ‘mae pob gweithred, symudiad a meddwl yn dilyn yn anochel o’r un blaenorol’
• maent gwahanol weithgareddau’n arwain at gyflwr llif ar gyfer gwahanol bobl
• mae angen i’r gweithgaredd fod yn ddigon heriol i wneud i ni feddwl ond nid mor anodd fel ei fod yn achosi strawn
• mae cymryd rhan mewn gweithgareddau sy’n ein helpu i gyflawni cyflwr llif yn un enghraifft o’r ‘bywyd dda’

Question 9

Ffurfio perthnasoedd - tybiaeth canolbwyntio ar fywyd dda

Answer 9

• creaduriaid cymdeithasol yw pobl, wedi’u rhaglenni i ddod o hyd i berthnasoedd
• nododd Christopher Peterson (2008) y gellir crynhoi seicoleg positif yn yr ymadrodd ‘mae pobl eraill o bwys’ h.y. Meithrin perthnasoedd ag eraill yn helpu i’n wneud yn hapus
• gall ffurfio perthynas bositif ag eraill wella ein llesiant goddrychol a’n helpu i gyflawni’r ‘bywyd da’
• un elfen o’r ‘bywyd da’ yw cymryd rhan mewn gweithgareddau sydd yn mynd a’n bryd ac yr ydym yn gallu ymgolli ynddynt, gan ein helpu i gyrraedd cyflwr llif - gallai hyn cynnwys gweithgareddau gydai’n ffrindiau megis chwaraeon

Question 10

Therapi meddylgarwch - cysylltiad at tybiaeth cydnabod ewyllys rhydd

Answer 10

• elfen ganolog wrth ymarfer meddylgarwch yw fod yn ymwybodol o’ch teimladau personol, ac mae hynny’n golygu rheoli’ch sylw
• mae meddylgarwch, felly, yn cryfhau hunanrheoleiddio ac yn annog pobl i fagu rheolaeth dros eu meddyliau
• mae’r therapi hyn, sy’n seiliedig ar ewyllys rhydd, yn unol i’r ymagwedd bositif am fod cymryd rheolaeth dros ein teimladau ni’n ganolog i gynyddu’r boddhad a gawn ni o’n bywyd

Question 11

Therapi meddylgarwch - magu rheolaeth dros feddyliau

Answer 11

• fel rheol, fydd ein meddyliau’n ganolbwyntio’n gormod ar y gorffennol, neu’n rhy brysur yn poeni am y dyfodol
• mae meddylgarwch yn ein haddysgu ni i fod yn ymwybodol o’r presennol, a phob teimlad ac emosiwn sy’n dod gyda hi
• nod canolbwyntio ar y presennol yw trio ffeindio rheswm fwy am ein teimladau negyddol, gan sicrhau fod ni wedyn yn gallu rheoli nhw yn lle poeni amdano nhw

Question 12

Therapi meddylgarwch - myfyrio ac anadlu’n feddylgar

Answer 12

• bydd myfyrio o dan gyfarwydd yn golygu cael cleientiaid i eistedd yn gyfforddus, cadw eu meingefn yn syth a gofyn iddo nhw gyfeirio’i sylw tuag at eu anadlu
• yna, annog y cleientiaid i roi sylw i synwyriadau eu corff ac i’w meddyliau a’u hemosiynau
• mae hynny ynddo’i hun yn atal meddyliau negyddool a di-fudd rhag ymyrryd

Question 13

Therapi meddylgarwch - arferion anffurfiol meddylgarwch

Answer 13

• ar ol dysgu meddylgarwch, gallwn ni wedyn eu ymarfer dros ein bywyd i gyd e.e. Trwy gyrru, glanhau, cael cawod ayyb
• mae ymarfer meddylgarwch yn annibynnol yn golygu hoelio’ch sylw i gyd at un dasg yn unig
• gall arferion anffurfiol o’r fath gael eu plethu i’n bywydau beunyddiol i roi egwyl i ni rhag ein prosesau meddwl arferol

Question 14

Gerthuso Therapi meddylgarwch - effeithiolrwydd - Kuyken et al (2013)

Answer 14

• cymharodd Kuyken et al (2013) blant mewn ysgolion uwchradd a gymerodd rhan yn y rhaglen ymwybyddiaeth ofalgar mewn ysgolion a’r rhai a gymerodd rhan yn y cwricwlwm ysgol arferol
• dangosodd y plant a oedd yn rhan o’r rhaglen ymwybyddiaeth ofalgar lai o straen, mwy o lesiant a llai o symptomau o iselder o’u cymharu a’r grwp rheoli

Question 15

Gerthuso Therapi meddylgarwch - effeithiolrwydd - Williams et al (2014)

Answer 15

• cymharodd Williams et al (2014) therapi MBCT (therapi gwybyddol sy’n seiliedig ar ymwybyddiaeth ofalgar) a thriniaethau eraill mewn pobl a oedd wedi dioddef o iselder yn flaenorol
• cawsant eu dyrannu ar hap i grwp amod, gan edrych arnynt eto ymhen blwyddyn
• darparodd MBCT amddiffyniad rhag ail bwl o iselder mewn pobl a hanes o drawma plentyndod, ond nid oedd yn dangos unrhyw fanteision sylweddol mewn cyfranogwyr eraill

Question 16

Gerthuso Therapi meddylgarwch - ystyriaethau moesegol

Answer 16

• fel therapi, ychydig o sgil-effeithiau sydd ganddi, (yn enwedig o gymharu a therapiau biolegol fel seicolawdriniaeth a chyffuriau)
• mae ganddi hefyd agwedd gadarnhaol iawn tuag at lesiant unigol
• mae’m hyrwyddo ewyllys rhydd, ac yn grymuso pobl i wneud newidiadau yn eu bywydau eu hunain

Question 17

Gerthuso Therapi meddylgarwch - ar gael yn eang

Answer 17

• mae mathau o ymwybyddiaeth ofalgar yn hygyrch i baeb
• mae nifer o apiau, gwefannau a chyrsiau’n rhedeg lle gellir addysgu hanfodion y broses i bobl, a chynnig cyfleoedd i ymarfer y dechnegau

Question 18

Tystiolaeth Clasurol Myers a Diener (1995) - Methodoleg a dulliau gweithredu

Answer 18

• adolygiad llenyddiaeth (adolygiad o’r ymchwil ar hapusrwydd oedd yn barod yn bodoli) ac felly nad oes unrhyw methodoleg neu dulliau gweithredu

Question 19

Tystiolaeth Clasurol Myers a Diener (1995) - canfyddiadau cymhariaethau rhwng oed a hapusrwydd

Answer 19

• nad oedd unrhyw gwahaniaethau werth son amdano
• datgelodd arolwg o tua 170,000 o 16 wlad gwahanol (Inglehart 1990) ac nid oes unrhyw cyfnod mewn bywyd yn sylweddol hapusach nac anhapusach na’r lleill
• nid yw cyfraddau iselder, hunanladdiad, nac ysgariad chwaith yn cynyddu yn ystod blynyddoedd ‘argyfwng canol oes’ tybiedig y 40au cynnar, er bod pobl yn wynebu cyfnodau o argyfwng, nid ydynt yn digwydd yn ystod unrhyw oedren rhagweladwy

Question 20

Tystiolaeth Clasurol Myers a Diener (1995) - canfyddiadauu cymhariaethau rhwng rhyw a hapusrwydd

Answer 20

• dim gwahaniaeth yn gyffredinol
• mae merched ddwywaith fwy tebygol na ddynion o ddioddef iselder a gorbryder
• mae dynion bum gwaith yn fwy tebygol na merched o ddioddef alcoholiaeth ac anhwylder personoliaeth gwrthgymdeithasol (Robins a Reiger 1991)
• mewn adroddiadau am hapusrwydd, mae’r canlyniad yyn weddol gyfartal rhwng merched a dynion

Question 21

Tystiolaeth Clasurol Myers a Diener (1995) - canfyddiadau cymhariaethau rhwng diwylliant ac hapusrwydd

Answer 21

• canfuwyd gwahaniaethau mawr
• mae amrywiaeth i’w weld ymhlith hapusrwydd cenhedloedd, hyd yn oed pan reolir gwahaniaethau mewn incwm.
• e.e. Ym Mhoritwgal mae tua 10% o’r bobl yn dweud eu bod yn hapus iawn, ac mae tua 40% o bobl yr iseldiroedd yn dweud yr un peth

Question 22

Tystiolaeth Clasurol Myers a Diener (1995) - canfyddiadau cymhariaethau rhwng incwm a hapusrwydd

Answer 22

• roedd cydberthyniadau cadarnhaol cymderol (moderate positive correlations)
• dywedodd 75% o americanwyr a oedd ar fin dechrau coleg bod ‘bod yn llewyrchus iawn yn ariannol’ yn nod ‘pwysig iawn’ mewn bywyd, ac yn aml roedd hyn yn bwysicaach na ‘magu teulu’ a ‘helpu eraill sydd mewn traffert’ (Austin et al 1987)
• llawer o oedolion hefyd yn credu fydd mwy o incwm yn wneud iddo nhw’n hapusach (Trumpel 1976)

Question 23

Tystiolaeth Clasurol Myers a Diener (1995) - canfyddiadau - pwy yn union yw’r pobl hapus?

Answer 23

• nodweddion pobl hapus: hunan-barch, ymdeimlad o rheolaeth personol, optimistiaeth ac allblygedd
• perthnasoedd pobl hapus: pobl sydd gyda mwy o ffrinidiau yn hapusach
• mae pobl sydd yn fodlon yn eu gwaith hefyd yn fwy bodlon gyda’u bywyd (damcaniaeth llif (Csikszentmihalyi 1996)) lle mae amser yn hedfan ac mae gan unigolion golwg anymwybodol o’u hamgylchfyd
• mae pobl grefyddol yn adrodd lefelau uwch o hapusrwydd

Question 24

Tystiolaeth Clasurol Myers a Diener (1995) - casgliadau - rhaid i ddamcaniaeth hapusrwydd dilys gydnabod pwysigrwydd addasu

Answer 24

• dros gyfnod o amser, mae’r ymateb i ddigwyddiadau arwyddocaol yn pylu
• e.e. Cynnydd tymor byr yyn eu hapusrwydd a gaiff pobl sy’n ennill y loteri
• ar y llaw arall, adfer eu gobath a’u hapusrwydd wnaiff pobl sy’n wynebu trawma seicolegol, fel y rhai a oroesodd brofiadau dychrynllyd mewn gwersylloedd crynhoi (concentration camps)
• gwelodd astudiaeth hydredol a wnaed yn diweddar mae digwyddiadau’r tri mis diwethaf yn unig sy’n dylanwadu ar LlG (lles goddrychol h.y. Pa mor hapus mae pobl yn teimlo fod nhw yn)

Question 25

Tystiolaeth Clasurol Myers a Diener (1995) - casgliadau - Golwg diwylliannol ar y byd

Answer 25

• bydd agwedddau diwylliannol yn rhagdueddu pobl i ddehongli digwyddiadau bywyd mewn ffyrdd gwahanol
• yn ol rhai diwylliannau, mae’r byd yn lle caredig y mae modd ei reoli, tra bo diwylliannau eraill yn rhoi pwys ar emosiynau negyddol fel gorbryder, dicter, ac euogrwydd

Question 26

Tystiolaeth Clasurol Myers a Diener (1995) - casgliadau - gwerthoedd a nodau

Answer 26

• mae gan pobl sydd a lefelau uwch o LlG nodau fel uchelgais a phethau y mae nhw’n ceisio cyflawni
• dyw’r holl ffactorau eraill, fel arian neu deallusrwydd, ond o bwys os ydyn nhw’n berthnasol i’ch nodau (all the other factors, like money or intelligence, only matter if they are relevant to your goals)
• mae hynny’n egluro pam y mae arian yn bwysicach mewn gwlad dlawd, mae’n berthnasol i’ch nodau
• mewn cymdeithas cyfoethocach, mae arian yn llai pwysig am nad dyna’r prif ffactor wrth cyrraedd eich nodau

Question 27

Tystiolaeth Clasurol Myers a Diener (1995) - casgliadau - y dyfodol

Answer 27

• er nad oes modd rhagweld hapusrwydd person ar sail oedran, rhywedd, neu gyfoeth, mae’n ymddangos fod gysylltiad rhyngddo a diwylliant
• mae gan pobl sy’n hapus rai nodweddion penodol, mae tuedd iddyn nhw’n berthnasol i’ch fod a perthnasoedd agos ,maen nhw’n mwynhau eu gwaith, ac mae nhw’n grefyddol
• pwysigrwydd deall hynny yw y gall seicolegwyr helpu i adeiladu byd sy’n gwella lles pobl

Question 28

Gwerthuso tystiolaeth clasurol Myers a Diener (1995) - goblygiadau cymdeithasol

Answer 28

• sensitif yn gymdeithasol = canfyddiadau yn tynnu sylw at wahaniaethau rhwng grwpiau yn cymdeithas e.e. Y ffaith fod pobl crefyddol yn adrodd lefelau uwch o foddhad
• manteision i gymdeithas = gallu defnyddio i ddeall yn well sut i adeiladu byd sy’n gwella llesiant pobl

Question 29

Gwerthuso tystiolaeth clasurol Myers a Diener (1995) - Materion moesegol

Answer 29

• perygl o straem, gorbryder, cywliydd neu poen = bosib fod y cwestiynau am llesiant y cyfranogwyr wedi achosi pryder
• risg i statws, werthoedd, credoau, perthnasoedd, neu preifatrwydd y cyfranogwyr wedi achosi = gofyn cwesitnyau personol fel llesiant, crefydd, eu statws perthynas = wneud i’r cyfranogwyr yn anghyfforddus

Question 30

Gwerthuso tystiolaeth clasurol Myers a Diener (1995) - gwerthuso methodoleg a gwetihdrefn

Answer 30

• defnyddio data hunan-adrodd = gofyn i unigolion adrodd am eu llesiant goddrychol = materion yn ymwneud a dilysrwydd yn eu hymatebion fel dymunoldeb cymdeithasol a nodweddion galw
• roedd llawer o’r astudiaethau a defntddiwyd yn gydberthynol e.e. Y rhai a edrychodd ar y perthynas rhwng incwm a llesiant = dim yn profi achosiant = ffactorau arall yn gysylltiedig
• tuedd diwylliannol = canolbwyntio ar ddiwylliannau gorllewinol = mae’n bosib fod yr ymchwilydd yn dangos tuedd wrth ddewis yr astudiaethau a dehongli’r canlyniadau