Week 9 - Deelneming

Question 1

Wat wordt bedoeld met het grondmodel voor strafrechtelijke aansprakelijkheid?

Answer 1

Het plegen van een gedraging waarmee een delictsomschrijving wordt vervuld.

Question 2

Welke deelnemingsvormen kennen we?

Answer 2

• Plegen
• Doen plegen
• Uitlokking
• Medeplegen
• Medeplichtigheid
• Feitelijk leidinggeven en opdrachtgeven

Question 3

Wat houdt ‘doen plegen’ in?

Answer 3

Dit is wanneer iemand teweegbrengt dat een ander een strafbaar feit pleegt. Degene die dit doet is de middellijke dader. Dit komt vrijwel nooit voor.

Question 4

Welke twee algemene voorwaarden gelden voor iedere deelnemingsvorm?

Answer 4

1. Accessoiriteit (er is een strafbaar grondfeit gepleegd)
2. Dubbel opzet (ten aanzien van de deelneming en van het strafbare grondfeit)

Question 5

Welke twee vormen van deelnemen kennen we?

Answer 5

1. Simultane deelnemingsvormen (gelijktijdige betrokkenheid)
2. Consecutieve deelnemingsvormen (voorafgaande betrokkenheid)

Question 6

Wat zijn voorwaarden voor uitlokking?

Answer 6

1. Accessoiriteit
2. Dubbel opzet
3. Psychische omslag bij een ander
4. Genoemde uitlokkingsmiddelen (art. 47 lid 1 sub 2 Sr)
5. Uitgelokte zelf strafbaar (geen harde eis)

Question 7

Wanneer spreekt men van medeplegen?

Answer 7

Wanneer met één of meer anderen een delictsomschrijving vervuld wordt. Er moet sprake zijn van een voldoende nauwe en bewuste samenwerking, welke moet zijn gericht op het vervullen van een delictsomschrijving.

Question 8

In welke gevallen is er sprake van een nauwe en bewuste samenwerking tussen verschillende medeplegers?

Answer 8

1. Er zijn uitvoeringshandelingen aanwezig, waarmee één of meer bestanddelen van de delictsomschrijving van het grondfeit worden vervuld.
2. De rollen van de deelnemers zijn in hoge mate inwisselbaar
3. Er is geen sprake van inwisselbaarheid van rollen, maar de bijdrage van de verdachte wel voldoende zwaar is geweest. Fysieke aanwezigheid is niet vereist.
4. Er niet (tijdig) wordt gedistantieerd van de gedragingen van de ander onder omstandigheden.

Question 9

Kunnen medepleging en uitlokking plaatsvinden ten aanzien van culpoze delicten?

Answer 9

Ja, dit is mogelijk. Er moet in dit geval sprake zijn van opzet ten aanzien van de uitlokking/medepleging, en er moet culpa zijn ten aanzien van het grondfeit

Question 10

Wat zijn de voorwaarden voor medeplichtigheid?

Answer 10

1. Accessoiriteit
2. Dubbel opzet (op het misdrijf en op het bevorderen van het misdrijf)
3. Ondergeschiktheid (ondergeschiktheid aan de pleger)
4. Strafbaar grondfeit is een misdrijf
5. Relevante behulpzaamheid
6. Indien sprake is van consecutieve medeplichtigheid, dient er een in art. 47 lid 1 sub 2 Sr genoemd hulpmiddel te zijn.

Question 11

Deelneming veronderstelt parallel opzet. Wat gebeurt er als er sprake is van uiteenlopend opzet bij uitlokking?

Answer 11

Art. 47 lid 2 Sr
Alleen de handelingen die de uitlokker opzettelijk heeft uitgelokt, benevens hun gevolgen. De kwalificatie van de gedraging van de uitlokker volgt dus zijn eigen opzet.

Question 12

Deelneming veronderstelt parallel opzet. Wat gebeurt er als er sprake is van uiteenlopend opzet bij medeplichtigheid?

Answer 12

Art. 49 lid 4 Sr
Bij het bepalen van de straf komen alleen die handelingen in aanmerking die de medeplichtige opzettelijk heeft gemaakt of bevorderd, benevens hun gevolgen. De kwalificatie van de gedraging van de medeplichtige volgt de opzet van de pleger.

Question 12

HR Wormerveerse brandstichting

Answer 12

Er is sprake van medeplegen wanneer de samenwerking tussen personen zo volledig en nauw is geweest dat het door de inwisselbaarheid van rollen min of meer toevallig was wie uiteindelijk het daadwerkelijke feit gepleegd heeft.

Question 13

HR Containerdiefstal

Answer 13

Wanneer geen inwisselbaarheid van rollen is, kan medeplegen alsnog worden aangenomen in geval dat samenwerking volledig en nauw is geweest. Zelfs de fysieke aanwezigheid is niet vereist ten tijde van het gepleegde feit.

Question 14

HR Levensverzekering

Answer 14

Wil er sprake zijn van medeplichtigheid, dan moet deze wel enige effectiviteit hebben gehad bij het bevorderen van het strafbare feit.

Question 15

HR Medeplegen doodslag

Answer 15

Ook wanneer verdachte niet degene is die daadwerkelijk het feit pleegt, is er sprake van medeplegen wanneer dit blijkt uit concrete omstandigheden van het geval die de voltooiing van het delict hebben mogelijk gemaakt. Denk aan strategisch opstellen en blijven hangen in de rol.

Question 16

HR Rijswijkse stoeptegel

Answer 16

Ook wanneer je stilzwijgend toekijkt en niet zelf bijdraagt aan het strafbare feit, kan je voldoen aan een nauwe en bewuste samenwerking met oog op deelneming, omdat je je niet hebt onttrokken uit die situatie. Het enkele wetenschap dat er een strafbaar feit gaat plaatsvinden en jij distantieert je hier niet van is echter niet voldoende om bewuste en nauwe samenwerking aan te kunnen tonen.

Question 17

HR Uiteenlopend opzet

Answer 17

Ook wanneer verdachte een andere opzet voor ogen had dan degene die het feit heeft gepleegd, kan er van medeplichtigheid worden gesproken wanneer er voldoende verband is met het gronddelict. Dit verband bestaat als misdrijf waarop de opzet van de medeplichtige was gericht onderdeel vormt van het gronddelict.

Question 18

HR Onderscheid medeplegen/medeplichtigheid

Answer 18

Er is sprake van medeplegen in geval van voldoende nauwe en bewuste samenwerking die gericht is op de uitvoering van het strafbare feit en de vervulling van de delictsomschrijving.

Question 19

HR Medeplegen Bankoverval

Answer 19

Wanneer de rechter een overweging maakt om vast te stellen of tussen verdachten een nauwe en bewuste band is geweest, dan dient dit goed gemotiveerd te worden. Dit dient per situatie beoordeeld te worden. Dit kan bijvoorbeeld gedaan worden aan de hand van de onderlinge taakverdeling, of de karakter van de samenwerking.