Week 8 Flashcards
Hoe lang kost het ontstaan van kanker door roken?
20 jaar
Waardoor ontstaat kanker door roken?
Carcinogenen, er zijn er meer dan 4000, 55 is carcinogeniteit en 20 induceren longkanker in een diermodel
Waar vraag je naar bij rook anamnese en wat zijn de risico’s op longkanker?
Pack-years en duur:
Risico = duur^4,5
Risico = aantal sigaretten^1
Wat is het relatieve risico en wat is het verband? + RR actieve/passieve roker
Het risico van de blootgestelde tegenover de niet-blootgestelde op het ontwikkelen van longkanker
Hoe hoger het risico, hoe sterker het verband
RR actief >20, RR passief=1,2
Wat voor interventies zijn er bij roken?
Het verwijderen van individuele blootstelling en in de maatschappij:
Primair is het niet beginnen met roken en secundair stoppen is altijd beter dan doorgaan met roken
Wat zijn slagingskansen voor stoppen met roken?
Cold turkey = 7,3%
Doktersadvies = 10,2%
Nicotinemiddelen = 7-14%
Medicatie i.c.m. counseling = tot 33%
Hoeveel mensen met longkanker roken niet en wat voor type kanker is het?
10% van de patiënten rookt niet, vooral Aziatische vrouwen met adenocarcinoom
Wat is de 5-jaars overleving van longkanker?
15%
Hoeveel procent van de patiënten heeft al uitzaaiing bij diagnose?
> 80%
Wat is dysplasie?
Een vormafwijking van cellen
Waarmee kan je dysplasie herkennen?
Morfologisch beeld, biopten en flowcytometrie
Waar kijk je naar met cytogenetica en moleculaire diagnostiek (NGS) en waar wordt het voor gebruikt?
Het genoom en moleculaire mutaties en VAF = Variant allel frequentie
Het wordt gebruikt voor prognose en behandeling
Wat is MDS?
Myelodysplastisch syndroom is een klonale aandoening die ontstaat door genetische afwijkingen in hematopoietische cellen
Wat zijn kenmerken van MDS?
ineffectieve hematopoiese (cytopenie) en neiging leukemische evolutie
Het komt vooral voor bij ouderen door mutaties en genetische afwijkingen
Wat zijn de meest voorkomende mutaties bij MDS en waarbij zijn ze betrokken?
SF3B1, TET2, SFRS2 en ASXL1
Die zijn betrokken bij splicing, epigenetische regulatie (=afschrijven gen), transcriptie, receptoren/kinases en DNA repair
Hoe werk MDS op cellulair niveau?
Veel genen hebben een CG eiland in de promotor, die worden gemethyleerd, wat leidt tot minder afschrijving
Bij MDS is er hypermethylatie, wat leidt tot TP53 silencing,
Minder tumorsuppessorgen en meer mutaties = meer kans op kanker
Wat is de klinische presentatie van MDS?
Asymptomatisch op symptomatisch:
Vermoeidheid/kortademigheid door anemie,
Terugkerende infecties door neutropenie,
Bloedingsnijgingen door trombocytopenie
Waardoor wordt de prognose bepaald bij MDS?
Cytogenetica, hoeveelheid blasten, Hb, plaatjes en neutrofielen met IPSS-R (kan mutatiespecifiek persoonlijke advies geven)
Wat zijn vormen van behandeling bij MDS?
Supportive care, immunosuppressieve therapie, intensieve chemotherapie, ziektemodulerende middelen (5-azacitidine) en allogene stamceltransplantatie
Wat is azacyticine?
Azacyticine is een cyticine homoloog dat niet kan worden gemethyleerd
Wat zijn gevolgen van beenmergdepressie en waardoor ontstaat het?
Anemie, leucopenie en trombopenie
Beenmergdepressie kan komen door chemo
Wat zijn klachten van anemie?
Moeheid, bleek zien, pijn op de borst, kortademigheid, hartkloppingen, klachten van hartfalen, duizeligheid
Wat zijn gevolgen van leucopenie?
Verminderde weerstand = verhoogde kans op infecties
Wat zijn gevolgen van trombopenie?
Verhoogde bloedingsneiging = blauwe plekken, bloedneus, tandvleesbloedingen, hevige menstruaties, puntbloedinkjes
Wat zijn vormen van supportive care voor anemie, leucopenie en trombopenie?
Anemie: ijzer, foliumzuur, B12, EPO, bloedtransfusie
Leucopenie: granulocytentransfusie (korte levensduur en afweer, dus liever niet), antibiotica en beperken infectierisico, G-CSF, SDD-profylaxe
Trombopenie: trombocytentransfusie, TPO
Waar is de indicatie voor transfusies afhankelijk van?
Leeftijd, acuut/chronisch en klachten(!)
Wat zijn anamnestische gegevens voor bloedtransfusies?
Eerdere transfusies, zwangerschap en antistoffen
Wat zijn lab bepalingen voor transfusies?
ABO-/Rhesus bloedgroep, screening irregulaire antistoffen