Week 12

Question 1

Wat is empirisch bewijs?

Answer 1

Proefondervindelijk gebaseerd op eigen ervaring = waarneembaar, herhaalbaar, meetbaat

Question 2

Hoe verloopt een wetenschappelijk proces tot publicatie?

Answer 2

1. Zinvolle vraag/belangrijk probleem
2. Informatie verzamelen
3. Hypothese/vraagstelling
4. Testen
5. Accepteren/afwijzen/wijzigen
6. Publiceren

Question 3

Wat zijn de 3 demonen van de wetenschap?

Answer 3

De dataduivel = data is slecht gearchiveerd
Het replicatieprobleem = studieresultaten moeten door andere studie gecheckt worden
De verificatiekramp = te hard proberen het gewenste resultaat te krijgen

Question 4

Wat is belangrijk bij het verzamelen van data en wat voor fouten komen vaak voor?

Answer 4

Dat het compleet, nauwkeurig (meetprotocollen, observer), reproduceerbaar en valide is
Toevallige (onnauwkeurigheid), systematische (fout in meetinstrument) en differentiële systematische (fout in de ene groep, maar niet in de andere groep) meetfouten moeten worden beperkt/vermeden

Question 5

Welke 2 numerieke/kwantitatieve variabelen gebruiken we?

Answer 5

Discreet = gehele getallen (aantal dagen ziek)
Continu = reële getallen (lengte, gewicht)

Question 6

Welke 2 categorische variabelen gebruiken we?

Answer 6

Nominaal = geen ordening (geslacht, klacht)
Ordinaal = wel rangorde (ernst/stage ziekte)

Question 7

Hoe bereken je de SD?

Answer 7

Alle afwijkingen in kwadraat, som, delen door n-1

Question 7

Wat is inferentiële stastiek?

Answer 7

Wat je over de populatie kunt zeggen m.b.v. een steekproef

Question 8

Hoe worden de numerieke en categorische variabelen geanalyseerd?

Answer 8

Numerieke continue uitkomstvariabele = verschillen tussen behandelingen met t-test, correctie risicofactoren met lineaire regressie-analyse
Categorische uitkomstvariabele (dichotoom/ja of nee) = vergelijken tussen 2 groepen met chi-kwadraat toets, correctie risicofactoren met logistische regressie-analyse

Question 9

Wat zijn de basisprincipes van statistische toetsing?

Answer 9

I. Formuleer nulhypthese H0
II. Verzamel gegevens
III. Bereken de toetsingsgrootheid
IV. Beoordeel de waarde van de toetsingsgrootheid = P-waarde
V. P-waarde > 0,05 is H0 behouden, P-waarde < 0,05 is H0 verwerpen (zie ook CI)
VI. Bij RR is H0 = 1, dus CI mag geen 1 bevatten om te verwerpen

Question 10

Wat is een type I toetsingsfout?

Answer 10

H0 wordt verworpen = iets werkt wel, maar eigenlijk is H0 goed = werkt niet

Question 11

Wat is een type II toetsingsfout?

Answer 11

H0 wordt behouden = iets werkt niet, maar eigenlijk is H0 fout = werkt wel

Question 12

Wat is de top 3 prostaataandoeningen?

Answer 12

Benigne prostaat hyperplasie/BPH, prostatitis, prostaatcarcinoom

Question 13

Hoe wordt prostaatcarcinoom ontdekt?

Answer 13

Prostaatcarcinoom wordt ontdekt voor screening, toeval/mictieklachten en 10% door klachten

Question 14

Hoe wordt het risico op prostaatcarcinoom berekend?

Answer 14

Prostaatmeting/wijzer, etniciteit, familieanamnese, comorbiditeit, wensen

Question 15

Welke AO doen we bij prostaatcarcinoom?

Answer 15

PSA/prostaat-specifiek antigeen, DRE/RT/rectaal toucher, TRUS/transrectal US, daarna MRI en biopt indicaties

Question 16

Welke graderingen gebruiken we bij prostaatcarcinoom?

Answer 16

TNM en Gleason:
Eerste getal is meest voorkomende groeipatroon, tweede getal is wat ook voorkomt, maar minder

Question 17

Wat zijn prognostische factoren bij prostaatkanker over meta’s?

Answer 17

GPT:
Graad met gleason score en ISUP (4+3)
PSA (>20)
T-stadium, T2, T3 of T4 (T3 of hoger)

Question 18

Wat voor beeldvorming wordt gebruikt bij prostaatcarcinoom?

Answer 18

Botscan, CT thorax/abdomen en MRI, nu vooral PSMA PET CT

Question 19

Wat is preventie bij prostaatcarcinoom?

Answer 19

Roken, veel eten, weinig sporten, castratie en prostaatanalyse op lange termijn

Question 20

Wat is lastig aan de behandeling van prostaatkanker?

Answer 20

Uitstel geeft stress, maar behandeling geeft klachten (erectiele dysfunctie, stressincontinentie, urgeklachten, fistels, mortaliteit)

Question 21

Wat zijn vormen van uitstel van behandeling bij prostaatkanker?

Answer 21

Watchful waiting is uitstel van palliatie
Active surveillance is uitstel van curatie tot progressie

Question 22

Wat zijn curatieve behandelopties voor prostaatkanker?

Answer 22

Uitwendige bestraling met goudmarkers of MRI, LDR/HDR brachy (jodium of iridium)
Operatie was open, toen lapatoscopisch en nu met robot
Salvage behandeling is RT, cryotherapie of operatie
Oligometastasebehandeling is poging van uitstel hormoontherapie

Question 23

Wat zijn palliatieve behandelopties?

Answer 23

ADT = androgeen deprivatie therapie of LHRH a/antagonist = chemische castratie
Operatieve castratie

Question 23

Wat is het gevolg van testosteron remming bij prostaatkanker?

Answer 23

Uitschakelen testosteron remt de tumor, maar heeft bijwerkingen: moeheid, opvliegers, BMI omhoog osteoporose, seksdrive omlaag

Question 24

Waar denk je aan bij hematurie en hoge leeftijd?

Answer 24

Bij micro-/macroscopische hematurie i.c.m. hoge leeftijd moet je denken aan blaascarcinoom

Question 25

Wat is microcytaire en macro anemie?

Answer 25

2x3 ery’s per gezichtsveld en rode urine

Question 26

Wat is je DD bij hematurie?

Answer 26

Glomerulaire nierziekten, interstitiële nierziekten, urologisch, vasculair, overig

Question 27

Wat zijn risicofactoren voor blaascarcinoom?

Answer 27

VG = bestraling kleine bekken, UWI, verblijfskatheter
Medicatie = fenacetine, immuunsuppressie, cyclofosfamide, schistosomiasis
Intoxicatie = rooktoxines in bloed worden gezuiverd door de nier en blijven uren in de blaas = veel blootstelling
Familie/sociale anamnese = aromatische amines, schilder, rubberindustrie, mijnwerker

Question 28

Wat is AO en beeldvorming bij blaascarcinoom?

Answer 28

AO: Kreatinine, ureum, GFR, //hb, sediment, morfologie ery’s, kweek
Beeldvorming: echo, urethrocystoscopie, CT-urinewegen, op indicatie ook X-BOZ, X-RPG (retrograad pyelogram), MRI, X-RUG (retrograad urethrogram)

Question 29

Wat zijn behandelmogelijkheden bij blaascarcinoom?

Answer 29

Niet-invasief: chemo, immuno, eenmalig postoperatief chemo en onderhoudsbehandeling
Spierinvasief: cystectomie met urinedeviatie, chemo, radiatie

Question 30

Wat is TUR?

Answer 30

Transuretrale resectie/TUR/blaasbiopt,
Operateur let op aantal en grootte tumoren, radicaliteit, bimanueel toucher en doet eenmalige spoeling,
Patholoog doet histologie, histologie, graderin/T-stadium, ca in situ, detrusor aanwezig en spierinvasie

Question 31

Wat zijn vormen van cystectomie?

Answer 31

Cystectomie (urinedeviaties) met brickerse deviatie is ileus als nieuwe blaas, indiana pauch is caecum en colon ascendens als blaas en ileus als urineblaas (klep van Bauhin ertussen), orthotope neoblaas

Question 32

Wat is een neoblaas? + indicaties

Answer 32

Een neoblaas is een stuk van het terminale ileum wat vastgemaakt wordt op de urethra zodat een patiënt urine kan lozen
Indicaties: blaashals en urethra tumorvrij, gemotiveerde patiënt, <75j, goede nierfunctie, vermogen tot zelf-katherisatie, geen radiotherapie in bekken gehad hebben

Question 33

Wat is neoadjuvante behandeling bij blaaskanker en wat is belangrijk?

Answer 33

Neoadjuvante behandeling bij patiënten met 1 lymfeklieruitzaaiing = overlevingswinst 6%
* Cisplatin 3/4 kuren, goede nierfunctie, CV status, gehoor en geen polyneuropathie

Question 34

Wat is de behandeling bij blaaskanker voor niet operabele patiënt?

Answer 34

Radiotherapie werkt niet heel goed, maar chemo-radio is beter
Intertitiële RT/bradytherapie bij solide tumor <5cm, T2N0M0, geen CIS en tumor niet op blaashals/trigonum

Question 35

Op welke niveau’s kan je onderzoek verrichten?

Answer 35

DNA (mutaties), RNA (gen expressie), eiwit (productie), metaboliet (enzym activiteit), morfologie en cellulair gedrag (pathologie en imaging)

Question 36

Wat is een veel voorkomende afwijking in het karyogram bij prostaatkanker?

Answer 36

Het fusie-gen TMPRSS2-ERG, in 50% van de xenografts
ERG wordt gekoppeld aan de TMPRSS2-promotor die wordt geactiveerd door androgenen

Question 37

Wat is de behandeling voor het fusie-gen TMPRSS2-ERG?

Answer 37

Behandeling is androgeendepletie/blokkade receptor = anti-androgenen
5-alfa-reductaseremmers verminderen omzetting naar testosteron
Dihydrotestosteron/DTH is een sterker androgeen

Question 38

Wat is heterogeniteit, hoe zit het bij prostaatkanker, primaire tumor en meta’s?

Answer 38

Heterogeniteit is het verschillen in DNA van cellen:
Er is bij prostaatkanker grote interpatient heterogeniteit
In de primaire tumor is veel intra-heterogeniteit en bij metastases is er klonale hetertogeniteit

Question 39

Waarmee/welke modellen kan je onderzoek doen?

Answer 39

Mens: klinische studies en biobanking (liquid biopsies, FFPE, frozen-/levende biobank)
Proefdieren: spontaan (natuurlijke wijze), geïnduceerd (hormooninductie, carcinogene stoffen, aan-/uitzetten van oncogenen), getransplanteerd (xenografts bij naakte muizen)
In vitro: een stukje tumor kan met orgaanculturen een geïmmortaliseerde cel zijn en gebruikt worden voor onderzoek, i.t.t. normaal weefsel/primaire culturen, die dood gaan als er geen telomeer aan toegevoegd wordt
In silico: computermodellen voor ontwerp van medicijnen of voorspellen van gedrag van eiwitten en tumorcellen
Ex-vivo: primair tumorweefsel wordt gekweekt, wel patiëntmateriaal nodig
Organ-on-chip systemen: paar 1000 cellen worden gebruikt een orgaan na te bouwen voor onderzoek

Question 40

Wat zijn voor en nadelen van proefdier onderzoek?

Answer 40

+ Fysiologische omgeving, puur menselijk tumormateriaal, oneindige bron tumorweefsel, toepasbaar op muizen
- Vers materiaal niet altijd te verkrijgen, muis-achtergrond, geen immuunsysteem, ethische aspecten

Question 41

Wat zijn voor en nadelen van in vitro onderzoek?

Answer 41

+ Makkelijk te gebruiken en manipuleren, puur menselijk tumormateriaal, oneindige bron tumorweefsel, organ-on-chip systemen
- Vers materiaal niet altijd te verkrijgen, verlies heterogeniteit, niet-fysiologisch

Question 42

Wat zijn 2D cellijnen?

Answer 42

Bij 2D-cellijnen wordt tumorweefsel in plastic gekweekt om groeiontwikkelingen en resistentie te onderzoeken

Question 43

Wat zijn 3D cellijnen?

Answer 43

Bij 3D-cellijnen worden organoid kweken gebruikt voor onderzoek met xenografts, het is voor complexere modellen met specifiekere intenties

Question 44

Waarvan is PSA afhankelijk?

Answer 44

Verhoogd PSA is afhankelijk van druk op het prostaat (niet perse kanker) en het prostaatvolume

Question 45

Wat is het gevolg van hoog PSA?

Answer 45

Een biopt bij 12% PSA, sowieso bij 20%
Een biopt kan transperinaal en transrectaal worden afgenomen m.b.v. MRI
De meest voorkomende bijwerking van een biopt is pijn, UWI en hematurie

Question 46

Wat zijn bijwerkingen van radicale prostectomie? + oplossing

Answer 46

Aandrang voor defecatie en blaasfunctiestoornissen
Eerste stap om dit te verhelpen is bekkenbodemoefeningen, last resort is kunstsfincter

Question 47

Waar staat bij TNM de c, p en R voor?

Answer 47

TNM stadiëring met een c ervoor staat voor clinical, p is voor pathologisch, ook komt er een R bij, R1 staat voor positieve snijranden, R0 staat voor snijvlakken vrij van tumor

Question 48

Wat zijn bijwerkingen van prostectomie?

Answer 48

Beschadiging zenuwen kan leiden tot erectiele disfunctie
Behandeling hiervoor is dagelijks low dose viagra om bloedcirculatie te behouden

Question 49

Wat zijn behandelopties bij uitgezaaid protaatcarcinoom?

Answer 49

Castratie:
LHRH agonist remt LH productie in de hersenen
Testis verwijderen stopt testosteron productie in de testis
Antiandrogenen remmen de werking van testosteron in de testes