Week 7 Flashcards
Wat zijn betalactam antibiotica? Hoe werken ze?
- meest gebruikte antibiotica, hebben beta-lactam ring(kruisallergie!)
- werkingsmechanisme: remt groei celwand -> bind aan transpeptidase en voorkomt zo crosslinking suikers in peptidoglycaanlaag
Groepen - penicillinen: penilline, flucloxacilline(methicilline gevoelige S aureus), amoxicilline en Augmentin(amoxicilline met clavulaanzuur dat betalactamase remt)
- Cefalosporinen: ceftriaxon is 3e generatie(ander spectrum)
- Carbapenems: meropenem -> breed inzetbaar in zkh
Welke mechanismen hebben bacteriën voor resistentie tegen betalactam antibiotica?
- binnengaan blokkeren
- wegpompen antibioticum
- betalactamase productie: inactiveert antibioticum
- aangrijpingspunt transpeptidase veranderen
Hoe ontstaat bacteriële resistentie?
Intrinsieke resistentie= bacterie is van zichzelf al resistent
Verkregen
- mutatie en selectie oiv antibiotica: deel populatie van nature immuun door mutaties, antibiotica selecteert die eruit(dus kies antibiotica met lage mutatiefrequentie of combi met antibiotica met lage mutatiefrequentie)
- overdracht genetisch materiaal via plasmiden(ook tussen verschillende soorten)
Wat is het verschil tussen bactericide en bacteriostatische middelen?
Bactericide middelen doden bacteriën, terwijl bacteriostaitsche middelen de groei remmen.
Wat zijn de farmacokinetiek en -dynamiek bij antibiotica?
Farmacokinetiek= wat lichaam doet met antibiotica, concentratie afhv absorptie, verdeling, klaring en eliminatie
- biologische beschikbaarheid
- verdeling afhv eigenschappen AB(vetoplosbaar, binding) en gastheer(vascularisatie weefsel, barrières, mate ontsteking)
Farmacodynamiek= wat antibioticum op bacterie doet
- MIC en MBC
Wat zijn de MIC en MBC?
- MIC= minimaal remmende concentratie ⇒ laagste concentratie waarbij zichtbaar bacteriegroei voorkomen(heldere buis)
- Meten mbv verdunningsreeks antibiotica
Obv MIC zeggen of bacterie gevoelig is voor bepaald antibioticum
- Meten mbv verdunningsreeks antibiotica
- MBC= minimaal bactericide concentratie ⇒ laagste concentratie waarbij alle bacteriën gedood(geen groei op agarplaat)
Wat is congenitale rubella?
Zeldzaam
Symptomen
- moeder: asymptomatisch, algehele malaise, huiduitslag
- kind: spontane abortus of doodgeboorte, congenitaal Rubella syndroom, later trias oogafwijking, hartafwijkingen en doofheid
Diagnostiek: urine en keeluitstrijkje kweek/PCR, vruchtwaterpunctie, antistoffen
Preventie: vaccinatie
Geen therapie, therapeutische abortus
Wat is congenitaal cytomegalovirus(herpes virus)?
- veel mensen hebben (latente) infectie
- kinderen 90% asymptomatisch, deel alsnog schade, als symptomatisch helft blijvende schade en 5% overlijd
- symptomen: neurologische schade(gehoor), hepatosplenomegalie, trombocytopenie
- diagnostiek: moeder serologie(aviditeit IgG belangrijk), foetus PCR vruchtwater
- therapie: (val)ganciclovir
Wat is congenitale herpes simplex infectie?
- 60-75% zwangeren hebben antistoffen tegen HSV
- perinetaal(genitaal) of postnatale(koortslip, alleen direct contact) transmissie, mn bij primo infectie
- symptomen: huid-, mond- en ooginfectie, slap en suf kind
- diagnostiek: kweek/PCR
- behandeling: als primo infectie keizersnede, kind opgenomen en meteen aciclovir; als antistoffen vaginale bevalling, diagnostiek kind
Wat is congenitale syfilis/Lues?
- transmissie via placenta, grootste kans bij primair en secundair stadium
- symptomen: intra-uteriene vruchtdood, groeiachterstand, vroeggeboorte, hydrops foetalis; 2/3 neonaten asymptomatisch, vroege(aspecifieke) en late symptomen
- diagnostiek: (non)treponemale testen voor antistoffen
- preventie: gebruik condooms, screening en behandeling met penicilline
Wat is congenitale hepatitis B infectie?
- screening in 1e trimester: HBsAg postieif bij dragerschap, zonder interventie grote kans op verticale transmissie(mn als HBeAg positief)
- bij moeder actieve of chronische HBV infectie
- 4% kinderen heeft symptomen, 0,4% krijgt fulminante hepatitis rond 4mnd, meestal dragerschap
- preventie: vaccinatie
- behandeling: toediening immunoglobulinen
Wat zijn auto-inflammatoire ziekten?
- defect in aangeboren(innate) immuunsysteem
- koorts, huiduitslag, gewrichtsklachten en verhoogde acute fasen eiwitten(CRP, BSE) zonder infectie
- aangeboren of verworven
Wat is familiaire Mediterrane koorts?
- aangeboren erfelijke auto-inflammatoire ziekte
- mutatie in MEFV-gen, codeert voor pyrine(onderdeel inflammasoom)
- behandeling: colchine werkt in 90%, anti-IL1 therapie
- dodelijk zonder behandeling
Wat is Schnitzler syndroom?
- monoklonale plasmacellen(IgM paraproteïne) icm autoinflammatie
- MYD88 zorgt bij hogere concentratie voor aanmaak plasmacellen en inflammasoom activatie
- behandeling: injecties met Anakinra(anti-IL1b)
Wat is een interferonopathie?
Groep autoinflammatoire ziekten waarbij zonder aanwezigheid virusinfectie interferon gemaakt, bv bij SLE
Wat is infammasoompathie?
- inflammasoom blijft aan staan
- pro vormen direct in IL-1b omgezet en IL-18 -> auto-inflammatie
- pyroptose: cel ontploft waardoor alle IL-1b in een keer vrij
- periodieke koorts: voorloper moet gemaakt worden door aanleding(bv neusverkoudheid), ook IL-1RA gemaakt die ontstekingsreactie weer remt
- behandeling door remmen IL-1b
Welke factoren spelen een rol bij de keuze van antibiotica?
- MIC en MBC
- bactericide of -statisch middel: bactericide bij slecht bereikbaar weefsel of ernstige infectie, bacteriostatisch middel bij mildere infecties(immuunsysteem kan zelf opruimen)
- weefselpenetratie en concentratie op plaats infectie: nitrofuratoine komt alleen in blaas(dus niet bij sepsis geven)
- killing snelheid: liever gentamicine bij urosepsis omdat hogere killingsnelheid dan cefuroxim -> zsm minder bacteriën in bloed + breder spectrum(sommige urosepsis verwekkers zijn cefuroxim resistent)
Welke kinderen verwijs je wel/niet door naar de SEH?
Wel:
- beenpijn: verdenking menigitis
- kind <1jr oud met diarree: hoog risico dehydratie
Niet: kinderen met verdenking virale infectie/BLWI(alert, lage koorts, KNO klachten)
Wat is een urineweginfectie(UWI)?
- lage UWI: meestal cystitis(blaas), soms urethritis
Klachten: dysurie(pijnlijk/branderig gevoel bij plassen), pollakisurie(kleine beetjes plassen), toegenomen mictiefrequentie, hematurie, pijn in rug/onderbuik
Let op: geen nieuwe/veranderde vaginale afscheiding -> teken SOA - hoge UWI: ook nieren, met weefselinvasie
Tekenen: koorts, rillingen, algehele malaise, flank- of perineumpijn en acute verwardheid/delier - indeling obv geslacht, weefselinvasie, zwanger en risico gecompliceerd beloop -> andere behandeling
Wat is de pathogenese van UWI’s?
- meest voorkomende verwekkers: E. coli, Klebsiella spp. en Proteus spp.
- bacteriën via urethra naar blaas(vrouwen kortere urethra), hechten vast met pili en fimbriae
- hematogeen zeldzaam: nierabcessen
- residuvorming: obstructie, neurogene blaasfunctiestoornis, te geringe mictiefunctie, niet volledig ledigen blaas, zwangerschap
- andere risicofactoren: atrofie, stenen, anatomische afwijking, verblijfskatheter, verminderde weerstand, genetische factoren
Hoe werkt diagnostiek bij een UWI?
- dipstick: nitriet en leuko’s positief is verdacht
- automated urinary screening in ziekenhuis/na positieve dipstick(urinesediment): cel- en bacterietelling
- dipslide: urine in potje met agar, direct geïncubeerd en huisarts leest af, als positief naar lab
- kweek met gevoeligheidsbepaling in bepaalde gevallen
Let op: nitriet fout negatief bij korte verblijfsduur, geen nitraatreductase, niet bij urinekatheter, leuko’s aspecifiek
Hoe werkt de behandeling van een UWI?
- ongecompliceerde UWI gezonde vrouw: binnen week genezen zonder antibiotica, anders alsnog
- antibiotica: nitrafurantoine 5dg(werkt lokaal, alleen cystitis, langer bij risicogroep, ook profylactisch), andere bij weefselinvasie
- urosepsis: iv antibiotica systemisch
Doorverwijzen: weefselinvasie bij zwanger/geen reactie antibiotica <48h of vermoeden sepsis - kind: <3mnd met koorts, erg ziek/braken, geen verbetering met antibiotica <48h
Wat is syfilis/Lues?
- infectie met Treponema pallidum
Stadia - primair: chancre(ulcus), wel al systemisch
- secundair(systemische verspreiding -> besmetttelijk!): rash, koorts en neurologische symptomen
- latent: deel gaat over tot tertiair stadium na enkele jaren
- tertiair(soort auto-immuun infectie organen): gumma, ziekte bot/hart/zenuwen
- behandeling: pencilline
Diagnostiek - screening met trepomale test(ook positief bij chronische infectie): IgG, immunblot ter confirmatie
- activiteit: VLDR/RPR(non-treponemale test), daalt sterk bij succesvolle therapie
- donkerveld microscopie/PCR ulcus
Welke SOA testen doe je bij patienten met klachten?
- hoogrisico groep(MSM, sekswerkers en klanten, wisselende seksuele contacten of partner uit 1 v/d groepen): chlamydia, gonorroe, syfilis, HIV en HBV
- chlamydia
- vaginale klachten: chlamydia, gonorroe en Trichomonas
- urethritis man: chalmydia en gonorroe
- persisterende klacthem: Trichomonas, M genitalium
Zonder klachten geen LO en testen nodig
Wat is Chlamydia?
- infectie met Chlamydia trachomatis
- 3 biovars: veoorzaken trachoom, urogenitale infecties en lymphogranuloma veneureus
- elementary body is infectieus, in cel reticulate body
- complicaties: ascenderende infecties, extra-uteriene graviditeit, infertiliteit, bij neonaten conjunctivitis en pneumonitis
- diagnostiek via PCR
- behandeling: azitromycine
Wat is gonorroe?
- infectie met Neisseria gonorrhoeae(niet alle Neisseriae zijn patohgeen, ook meningitidis)
Verschijnselen - urethritis en cervicitis
- opstijgende infecties
- proctitis en pharyngitis
- opthalmia neonatorum
- gedissermineerde infectie
- septische artritis
- diagnostiek via PCR, evt kweek en gevoeligheidsbepaling
- behandleing: azitromycine, ciprofloxacine
Wat zijn seksueel overdraagbare aandoeningen(SOA’s)?
- voornamelijk overdracht via seksueel geslacht
- parasieten: trichomonas
- bacteriën: chlamydia, gonorrhoe, syfilis
- virussen: HSV, HPV, HBV, HCV, HIV
Hoe test je voor HIV?
Testen op bloed
- combi test: HIV antistoffen + p24 bepaling
- immunoblot ter bevestiging
- let op: in window fase is alleen p24 aantoonbaar, antistoffen nog niet
Wat zijn endocriene auto-immuunziekten? Welke immuuncellen spelen een rol en wat is het mechanisme?
= hormoonproducerend oragaan is doelwit orgaanspecifieke auto-immuunreactie
- autoreactieve Thelper-cellen: productie cytokines die macrofagen activeren
- autoreactieve plasmacellen: productie auto-antistoffen
- autoreactie cytotoxische T-cellen: directe aanval doelwittcel
Hoe zijn kinderen anders dan volwassenen op de SEH?
- aspecifiekere presentatie
- komen met een probleem, niet de diagnose
- beoordeling is momentopname
- andere normaalwaarden voor vitale parameters
- kinderen kunnen niet altijd zeggen wat er mis is
Wat zijn congenitale infecties?
= infecties die plaatsvinden bij foetus in utero, overdacht van moeder op kind via placenta
Complicaties
- prematuriteit
- intra-uteriene vruchtdood
- intra-uteriene groeiretardatie
- congenitale afwijkingen
Verwekkers: TORCHes
- toxoplasmose
- overige: syfilis, HIV, parvovirus B19, HBV
- rubella
- cytomegalovirus
- HSV
Wat is congenitale parovovirus B19?
- Symptomen: vaak asymptomatisch, koorts, fijnvlekkerig vlindervormig exantheem beginnend in gezicht, appelwangen, gewrichtsklachten; korte incubatietijd
- Overdracht aerogeen, via kinderen
- tropisme voor reticulocyten → kan ernstige anaplastische anemie veroorzaken
- Behandeling: intra-uteriene transfusie
- Diagnostiek: echo en flowmetrie a cerebri media
- Risico is 1e en 2e trimester, na 20wk maternale antistoffen over placenta
- Diagnostiek: serologie(IgG en IgM), soms overwegen geen diagnostiek
- 30% kans op verticale transmissie
- 50% kans op hydrops foetalis(ernstig oedeem agv hartfalen door hypoxie)
- 30% kans op intra-uteriene vruchtdood
- Bij levend geboren kinderen geen congenitale afwijkingen
- Preventie niet mogelijk, bij klachten meteen naar huisarts(vroege diagnose)
Wat is emperische therapie? Welke factoren spelen een rol bij de keuze?
Behandeling infectie zonder dat gevoeligheidsbepaling en kweekuitslag bekend zijn
- kosten
- focus infectie
- meest voorkomende verwekkers
- (relatieve) CI’s? -> nierfunctie, allergie, interacties, bijwerking
- ‘oude’ kweekuitslag?
- beste toedieningsweg en dosering(liefst oraal, als ernstig ziek IV): afhv nier- en leverfunctie, beschikbaarheid formulering, killingsnelheid, farmacologische factoren, gewicht
Waarom wil je een combinatie van antibiotica gebruiken?
- verbreden spectrum bij empirische therapie
- synergie(antagonisme kan ook!)
- Voorkomen resistentie selectie
