week 6

Question 1

welke verschillende enkele modaliteiten onderscheiden we bij de behandeling van kanker?

Answer 1

• preventieve behandeling –> nog beperkt
• curatieve behandeling –> genezing/behandeling
• palliatieve behandeling –> verlichten van klachten

Question 2

welke combinaties van behandelingen hebben we bij de behandeling van kanker?

Answer 2

• adjuvant: eerst operatie, daarna therapie
• neoadjuvant: eerst therapie, daarna operatie
• inductie: behandeling waarna operatie pas mogelijk is
• palliatief

Question 3

wat betekent operabiliteit?

Answer 3

geeft iets aan over de patiënt: is hij of zij in staat geopereerd te kunnen worden?

Question 4

wat betekent resectabiliteit?

Answer 4

geeft iets aan over de tumor: is de tumor in opzet curatief er uit te krijgen of niet?

Question 5

op welke verschillende manieren zijn curatieve behandelingen mogelijk?

Answer 5

• middels chemo/hormonale/immunotherapie
• middels bestraling
• combinaties van diverse afzonderlijke modaliteiten
• concominant –> naast elkaar gegeven
• sequentieel –> na elkaar gegeven

Question 6

wat is het verschil tussen een inductiebehandeling en een neoadjuvante behandeling?

Answer 6

inductie is zo veel als mogelijk tot de maximale respons, waarbij de operatie geen zekerheid is (afhankelijk van repons)

neoadjuvant is een vaststaand aantal kuren waarbij respons niet nodig is omdat operatie per definitie volgt.

Question 7

welke soorten straling zijn er?

Answer 7

• alfa –> heliumkern
• beta –> elektronen
• gamma –> fotonen
• protonen

Question 8

wat is het werkingsmechanisme van een lineaire versneller?

Answer 8

in een magnetisch veld laat je spanning ontstaan. elektroden lopen van de kathode naar de anode, waarbij ze tegen een plaatje aan stoten. hieruit komen fotonen vrij, die in staat zijn bij een goede richting op het weefsel te vallen en daar ionisatie te maken.

Question 9

hoe drukken we straling uit?

Answer 9

in Gray (J/kg)

Question 10

wat gebeurt er met DNA als er geioniseerde moleculen op losgelaten worden?

Answer 10

ontstaan van dubbelstrengsbreuken –> celdood

Question 11

wat doet straling op moleculair niveau?

Answer 11

2 paden:
- direct: radiatie –> DNA schade –> celdood
- indirect (komt vaker voor): radiatie –> vorming vrije radicalen (in lichaam vaak hydroxyradicalen) –> DNA schade –> celdood

Question 12

wat is LET?

Answer 12

lineair energy transfer: de dichtheid van energieafgifte langs het spoor van een ioniserend deeltje (hoog bij protonen/neutronen, laag bij fotonen). bij gelijke energie-overdracht is een hoge LET effectiever dan een lage LET (wordt wel klinisch toegepast)

Question 13

waarom bestralen we gefractioneerd in plaats van in een keer?

Answer 13

zodat normale cellen de kans krijgen om te herstellen, maar tumorcellen niet.

Question 14

wat is hypofractioneren?

Answer 14

fracties gebruiken groter dan 2 Gy

Question 15

wat is hyperfractioneren?

Answer 15

fracties gebruiken kleiner dan 2 Gy

Question 16

wat straling op tumorniveau doet is een complex samenspel van meerdere factoren. welke factoren?

Answer 16

• DNA repair
• redistributie van celcyclus
• reoxygenatie
• repopulatie
• radiosensitiviteit

Question 17

wat is het probleem van hypoxie bij bestraling?

Answer 17

als tumorcellen zo snel delen dat er aan de binnenkant geen bloedvaatjes zijn ontstaat er een necrotisch centrum (door hypoxie). de cellen aan de rand hiervan zijn relatief resistent tegen bestraling

Question 18

waarin delen we bijwerkingen van radiotherapie in?

Answer 18

• acute bijwerkingen –> tijdens behandeling tot 3 maanden na behandeling: door snelle proliferatie van cellen
• late bijwerkingen –> na 3 maanden na bestraling: door traag delende of niet delende stamcellen

Question 19

wat zijn radiofarmaca?

Answer 19

geneesmiddelen die radioactief gemaakt zijn doordat er een radioactief atoom aan gekoppeld wordt. dit zendt straling uit, wat ofwel te detecteren is, ofwel te gebruiken voor therapie.

Question 20

wat zijn de essentiële eigenschappen voor radiofarmaca?

Answer 20

• selectief voor een specifiek target in het lichaam
• hoge affiniteit voor het target
• weinig opname in andere weefsels
• radioactief label moet affiniteit behouden
• geschikte halveringstijd

Question 21

welke 2 typen radioactiviteit onderscheiden we?

Answer 21

• radioactief verval met deeltjes (met massa) –> alfa of beta straling
• radioactief verval met elektromachnetische straling (zonder massa) –> gamma straling

Question 22

wat is het achterliggende mechanisme van een positronen emissie tomografie (PET)?

Answer 22

gebruikt positronen (anti-elektronen), die vertrekken uit de kern van de radionuclide. dit botst tegen een elektron, waardoor er annihilatie plaatsvindt –> massa wordt omgezet in energie en er ontstaan 2 fotonen die in tegengestelde richting wegvliegen

Question 23

wat is een SPECT?

Answer 23

een 3D opname van een gammacamera, staat voor single photon emission computed tomography

Question 24

welke 2 vormen van botmetastasen onderscheiden we?

Answer 24

• osteolytisch –> bot wordt afgebroken
• osteosclerose –> osteoblasten maken heel veel nieuw bot aan

Question 25

welke botzoekende radiofarmaca hebben we en wat is hun achterliggende mechanisme?

Answer 25

calciumanaloga of bisfosfonaten

ze binden aan hydroxyapatiet (bouwsteen minerale botmatrix), waardoor ze binden aan plekken waar actieve botopbouw of -ombouw is (dus niet lytische botmetastasen).

Question 26

welke 4 vormen van palliatieve therapie zijn mogelijk bij pijnlijke botmetastasen?

Answer 26

• analgetica (pijnstillers)
• systemische (chemo)therapie
• externe radiotherapie
• radionuclidentherapie (pijnstilling of levensverlenging)

Question 27

wat zijn de indicaties van radionuclidentherapie?

Answer 27

• osteoblastische skeletmetastasen
• wisselende lokalisaties van botpijn
• niet reagerend op pijnstillende medicatie
• terugkerende pijn na externe radiotherapie

Question 28

wat zijn contra-indicaties van radionuclidentherapie?

Answer 28

• weinig trombocyten
• weinig leukocyten
• ruggenmergcompressie
• nierfalen
• zwangerschap

Question 29

wat is een FDG-PET/CT?

Answer 29

een PET door middel van fluordeoxyglucose, waardoor te zien is waar suiker gebruikt wordt (wordt ook gebruikt door tumoren)

Question 30

welke instructies krijgen patiënten voor het maken van een FDG-PET?

Answer 30

• 6 uur van tevoren niet eten
• geen work-outs voor de scan (24 uur)
• rust na injectie (uur)

Question 31

wat zijn indicaties voor een FDG-PET?

Answer 31

• stadiëring
• lokalisatie van een onbekende primaire tumor
• evaluatie van therapie/response monitoring
• bij verdenking recidief dit opsporen en re-stadiëren

Question 32

wat zijn uitzonderingen op solide tumoren waarbij de genezing wordt bewerkstelligd door chirurgie?

Answer 32

• testiscarcinoom
• cervixcarcinoom
• larynxcarcinoom/prox. oesophaguscarcinoom
• anuscarcinoom

Question 33

wat zijn de voorwaarden voor curatieve chirurgie?

Answer 33

• kennis over biologisch gedrag van primaire tumor
• radicale resectie van primaire tumor is mogelijk
• meenemen regionale lymfeklieren
• relatief kleine kans op morbiditeit en mortaliteit
• aandacht voor behoud van functie
• aandacht voor behoud van cosmetiek

Question 34

welke afweging wordt er gemaakt bij curatieve chirurgie?

Answer 34

de kans van curatie — de morbiditeit/mortaliteit/functie/cosmetiek

Question 35

waar wordt er naar gekeken bij de klinische stadiëring van de maligniteit?

Answer 35

• orgaan van origine
• histologie en differentiatie
• lokale uitbreiding (T)
• regionale lymfogene uitbreiding (N)
• metastase op afstand

Question 36

wanneer wordt er chirurgie als indicatie gegeven bij palliatieve zorg?

Answer 36

• pijn
• problemen met stoelgang
• braken/mechanische klachten
• stank
• dreigende fracturen
• jeuk
• bloedingen

Question 37

op welke twee manieren kan er een balans gevonden worden tussen tumorcontrole en schade in het gezonde weefsel?

Answer 37

• biologische maatregelen (fractioneren van bestraling, chemoradiatie/bioradiatie)
• fysische maatregelen

Question 38

wat wordt aangegeven op een planning CT?

Answer 38

• gross tumor volume (waar de tumor precies zit)
• clinical target volume (wat je in principe moet bestralen)
• planning target volume (wat bestraald wordt)

Question 39

wat zijn verschilende technieken om te bestralen?

Answer 39

• external beam radiotherapie met fotonen:
• 2D/3D –> niet meer gebruikelijk
• IMRT (intensity modulate radiotherapie)/VMAT (volumetric modulated arc radiotherapie)
• stereotactische radiotherapie
• brachytherapie
• protonen

Question 40

hoe wordt er heden ten dage gepland?

Answer 40

met de computer –> geef aan welke organen waar zitten en hoeveel dosis daar op mag komen, en de computer plant waar en met welke dosis bestraald moet worden

Question 41

wat is het verschil tussen open bundel radiotherapie (2D/3D) en IMRT?

Answer 41

de intensiteit hoeft niet overal even sterk te zijn door de instelling van de schuifjes die de bundel controleren –> tumor hoge dosis, de rest lage dosis

Question 42

wat is stereotactische radiotherapie?

Answer 42

wordt gedaan bij kleinere tumoren. tumor wordt gemarkeerd, zodat de machine precies weet waar de tumor zit en mee kan gaan met het lichaam (bv ademhaling). hoge fractiedosis

Question 43

wat is brachytherapie?

Answer 43

het geven van een hoge tumordosis in een beperkt volume met maximale sparing van de omringende gezonde weefsels. dosis is omgekeerd evenredig met het kwadraat van de afstand

Question 44

bij wat voor tumoren is brachytherapie mogelijk?

Answer 44

• intraluminaal: bronchus, oesophagus
• intracavitair: baarmoederhals, vagina, neusholte
• interstitieel: in zachte weefses (tong, mondbodem)

Question 45

hoe werkt brachytherapie?

Answer 45

er zit een radioactieve bron in een flexitron, waaruit katheterdraden komen. de bronnen kunnen daardoor precies gestuurd worden waar je ze hebben wil

Question 46

wat zijn de voordelen van brachytherapie?

Answer 46

• betere sparing van omringende gezonde weefsels
• hogere dosis direct rondom katheters
• dosis in kortere tijd gegeven

Question 47

wat zijn de nadelen van brachytherapie?

Answer 47

• tumorvolume mag niet te groot zijn
• niet geschikt voor alle tumorlocalisaties
• lokale of algehele verdoving nodig
• opname op verpleegafdeling nodig

Question 48

wat is het mechanisme achter bestraling met protonen?

Answer 48

protonen hebben een bragg peak, waarbij als er goed gericht is een hele hoge dosis in de tumor terecht komt en het omliggende weefsel voor het grootste deel bespaard wordt.

Question 49

welke soorten middelen gebruiken we voor chemotherapie?

Answer 49

• alkylases –> vorming van adducten en remming van transcriptie
• platinumverbindingen –> adduct en crosslink vorming
• topoisomerase remmers (II remmers –> dubbelstrengs breuken, I remmers –> enkelstrengs breuken) –> DNA breuk in S fase

Question 50

op welke weefsels is er mogelijk een laat effect van de cytotoxische middelen?

Answer 50

• hart
• longen
• nieren
• zenuwbanen
• lever

Question 51

wat doen monoclonale antilichamen en tyrosine kinase remmers?

Answer 51

remmen onder andere de angiogenese

-mab = monoclonale antilichaam

-nib = tyrosine kinase remmer

Question 52

welke carcinomen zijn geschikt voor hormonale therapie?

Answer 52

• mammacarcinoom bij vrouwen
• prostaatcarcinoom bij mannen

Question 53

wat is het voordeel van immunotherapie?

Answer 53

als het werkt, dan werkt het vaak heel lang

Question 54

wat is de definitie van palliatieve zorg?

Answer 54

een benadering gericht op het verbeteren van de kwaliteit van leven van de patiënten en hun naasten, die geconfronteerd worden met de problemen van een levensbedreigende ziekte door preventie en vermindering van lijden middels vroegtijdige onderkenning en behandeling van pijn en andere problemen, lichamelijk, psychosociaal en spiritueel

Question 55

wat zijn de specifieke aspecten van palliatieve zorg?

Answer 55

• stadium van ziekte
• kwaliteit van leven
• multidimesionele benadering –> lichamelijk, psychisch, sociaal, spiritueel
• patiënt en naasten
• acceptatie van de dood als normaal proces
• wens van de patiënt
• inclusief rouwbegeleiding

Question 56

wat is de surprise question die wordt gesteld bij palliatieve zorg?

Answer 56

zal het mij verbazen als deze patiënt over een jaar is overleden?

Question 57

welke aspecten spelen een rol in het tijdspad van de palliatieve zorg?

Answer 57

• relatief snelle en plostelinge achteruitgang
• geleidelijke, progressieve achteruitgang met exacerbaties
• reeds lang aanwezige langzame achteruitgang
• medische bevindingen
• gevoel van de patiënt of naasten zelf

Question 58

wat houdt palliatieve zorg in?

Answer 58

• ondersteuning met coping
• inzicht in prognose en ondersteuning van de behandeling
• symptoombestrijding
• besluitvorming
• advance care planning

Question 59

wat is er belangrijk bij advance care planning?

Answer 59

• vastleggen sociale situatie
• wie de vertegenwoordiger is van de patiënt
• anti-tumor therapie moet worden meegenomen
• wilsverklaringen
• besluiten rond reanimatie
• voorkeursplaats van zorg en overlijden

Question 60

wat is een HIPEC?

Answer 60

chemotherapie na afloop van het chirurgisch verwijderen van de tumor, in de hoop overgebleven tumorcellen te doden (in de vorm van een spoeling)