Week 4 endocriene

Question 1

wat zijn hormonen?

Answer 1

hormonen zijn chemische boodschapperstofjes die worden geproduceerd door gespecialiseerde cellen en die aan het bloed afgeven.

Question 2

welke 2 groepen hormonen zijn er?

Answer 2

1. steroidhormonen–> gaan de doelwitcel binnen en vervolgens de celkern en remmen/stimuleren het DNA in/tot de vorming van bepaalde eiwitten;
2. peptide hormonen–> passen op een specifieke membraanreceptor in de celmembraan en na binding reageert de cel, bijvoorbeeld door de membraandoorlaatbaarheid te veranderen of meer of minder stoffen af te geven

Question 3

wat is negatieve terugkoppeling?

Answer 3

negatieve terugkoppeling is een proces waarbij een toename van het resultaat (bijv.stijging van de temperatuur) een remming van het proces veroorzaakt.

Question 4

waaruit bestaat de hypothalamus?

Answer 4

uit zenuwweefsel

Question 5

welke 3 hormonen worden geproduceerd door de hypothalamus?

Answer 5

• twee peptidehormonen: antidiuretisch hormoon en oxytocine. Ze worden via zenuwvezels aan de neurohypofyse afgegeven (zie verder bij neurohypofyse);
• releasing hormonen (RH) die de adenohypofyse stimuleren in de afgifte van hypofysehormonen;
• inhibiting hormonen (IH) die de adenohypofyse remmen in de afgifte van hypofysehormonen.

Question 6

waaruit bestaat de hypofyse?

Answer 6

neurohypofyse en de adenohypofyse

Question 7

wat ontvangt de neurohypofyse?

Answer 7

ADH en oxytocine van de hypothalamus en geeft deze aan het bloed af

Question 8

wat is het doelwitorgaan van ADH?

Answer 8

de nieren

Question 9

wat is de regelkring van ADH?

Answer 9

• osmosensoren in de hypothalamus registeren een te hoge osmotische waarde van het bloed à hypothalamus produceert meer ADH à afgifte aan het bloed via de neurohypofyse à de nieren scheiden minder water uit à osmotische waarde van het bloed daalt àosmosensoren registeren lagere osmotische waarde à de hypothalamus wordt geremd in de afgifte van ADH.

Question 10

wat zijn de werkingen van oxytocine bij de vrouw?

Answer 10

• doet de baarmoederwand samentrekken (weeën) bij de bevalling;
• doet gladde spieren rondom de melkgangen in de borsten samentrekken (melkuitdrijving), dit is het toeschietreflex;
• verstevigt de band tussen moeder en kind of tussen twee geliefden en wordt in dit verband knuffelhormoon genoemd

Question 11

wat is de werking van oxytocine bij de man?

Answer 11

• doet de zaadleiders samentrekken;
• werk als knuffelhormoon.

Question 12

welke hormonen staan onder controle bij de adenohypofyse?

Answer 12

releasing en inhibiting hormonen van de hypothalamus

Question 13

welke 2 hormonen maakt de adenohypofyse?

Answer 13

• glandotrope hormonen, reguleren andere hormoonklieren; de afgifte ervan gebeurt in een regelkring, waarbij het hormoon uit de hormoonklier zorgt voor negatieve terugkoppeling van de adenohypofyse;
• effecthormonen, hebben direct invloed op een bepaalde lichaamsfuncties.

Question 14

welke 5 glandotrope hormonen komen uit de adenohypofyse?

Answer 14

• thyroïdstimulerend hormoon (TSH), zet de schilklier aan tot de vorming van schildklierhormoon (zie verder bij schildklier);
• adrenocorticotroophormoon (ACTH), zet de bijnierschors aan tot vorming van corticosteroïden (zie verder bij bijnierschors);
• follikelstimulerend hormoon (FSH); stimuleert bij de vrouw de ontwikkeling van de follikels in de eierstokken en bij de man de vorming van de zaadcellen in de zaadballen (zie verder H15 Voortplantingsstelsel);
• luteïniserend hormoon (LH) stimuleert bij de vrouw follikelrijping, ovulatie en de ontwikkeling van het gele lichaam uit de lege eifollikel (zie verder H15 Voortplantingsstelsel);
• interstitiëlecelstimulerend hormoon (ICSH), zelfde hormoon als LH maar bij de man anders genoemd, stimuleert de leydigcellen (interstitiële cellen) in de zaadballen tot aanmaak van testosteron (zie verder H15 Voortplantingsstelsel).

Question 15

welke 3 effecthormonen zijn er uit de adenohypofyse?

Answer 15

• Somatotroop hormoon (STH) ofwel groeihormoon (GH), wordt het hele leven gevormd, stimuleert de celdeling en de celgroei in alle weefsels, nodig voor de groei tijdens de kindertijd en voor herstel van weefsels;
• melanocytenstimulerend hormoon (MSH), bevordert de vorming van melanine in de huid;
• prolactine ofwel lactotroop hormoon (LTH), bevordert de ontwikkeling van melkklierweefsel tijdens de zwangerschap en stimuleert de melkproductie tijdens de periode dat de moeder borstvoeding geeft.

Question 16

waar ligt de pijnappelklier en wat produceert het?

Answer 16

ligt in de middenhersenen en produceert melatonine, wat belangrijk is voor een dag- en nachtritme en remt de geslachtsrijping tot de puberteit

Question 17

waar ligt de schildklier en wat produceert het?

Answer 17

vlak onder het schildkraakbeen van het strottenhoofd en het produceert T3, T4 en calcitonine.

Question 18

wat doen de T3 en T4 hormonen?

Answer 18

• stimuleren de celstofwisseling in alle lichaamscellen en bevorderen de celgroei;
• de vorming staat onder invloed van TSH uit de adenohypofyse.

Question 19

hoe werkt de regelkring van concentratie TSH en T3 en T4?

Answer 19

In de regelkring werkt de hogere concentratie T3 en T4 remmend op de vorming van TSH (negatieve terugkoppeling).

Question 20

hoe verlaagt calcitonine de calciumconcentratie in het bloed?

Answer 20

• calciumopname in de botten te stimuleren;
• terugresorptie van calcium uit de voorurine te verminderen;
• calciumresorptie in de dunne darm te remmen.

Question 21

waarvan is calcitonine een antagonist?

Answer 21

het parathormoon uit de bijschildklieren

Question 22

wat produceren de bijschildklieren?

Answer 22

Ze produceren het parathormoon dat de calciumconcentratie in het bloed verhoogt door:

Question 23

wat stimuleert het parathormoon in de bijschildklieren?

Answer 23

• calciumafgifte van de botten naar het bloed te stimuleren;
• terugresorptie van calcium uit de voorurine te stimuleren;
• calciumresorptie in de dunne darm te stimuleren.

Question 24

welke 2 cellen bevatten de eilandjes van Langerhans?

Answer 24

alfa en beta cellen

Question 25

door welke soort cellen worden glucagon en insuline gemaakt en wat is de werking ervan?

Answer 25

• glucagon, door alfa cellen. verhoogt de bloedsuikerspiegel door omzetting van glycogeen in glucose stimuleren.
• insuline, door beta cellen. verlaagt de bloedsuikerspiegel door de omzetting van glucose in glycogeen te stimuleren;
  stimuleert glucose-opname in lichaamscellen.

Question 26

wat zijn glucagon en insuline van elkaar?

Answer 26

antagonisten

Question 27

de bijnierschors produceert 3 schorshormonen welke zijn dat?

Answer 27

1. Mineralocorticoïden
2. Glucocorticoïden
3. geslachtshormonen

Question 28

wat doen Mineralocorticoïden?

Answer 28

Mineralocorticoïden, reguleren natrium- en kaliumgehalte van het bloed door:
* terugresorptie van natrium in de nier te bevorderen (natriumretentie);
* excretie van kalium in de nier te bevorderen (kaliumdepletie).

Question 29

wat doen Glucocorticoïden?

Answer 29

Glucocobeïnvloeden de glucosehuishouding en spelen een rol bij de afweer van het lichaam door:
* glucosevorming in de lever te stimuleren;
* opname van glucose door de cellen te remmen, waardoor meer glucose in het bloed blijft (antagonist van insuline);
* eiwitafbraak te stimuleren, waardoor grondstoffen voor glucosevorming vrijkomen;
* ontstekingsreacties en allergische reacties van het lichaam te remmen;
* vorming van antistoffen te remmen.
rticoïden,

Question 30

door welke 2 dingen wordt de bijnierschors aangestuurd?

Answer 30

1. ACTH uit de adenohypofyse
2. angiotensine uit het RAAS systeem

Question 31

wat produceert de bijniermerg?

Answer 31

adrenaline en noradrenaline

Question 32

hoe worden geslachtshormonen aangestuurd?

Answer 32

door de glandotrope hormonen in de adenohypofyse

Question 33

welke hormonen vormen eierstokken?

Answer 33

Oestrogenen:
* stimuleren de groei en ontwikkeling van de primaire en secundaire geslachtskenmerken;
* bevorderen de lengtegroei tijdens de puberteit;
* stimuleren de adenohypofyse tot de vorming van luteïniserend hormoon;
* stimuleren de groei van het endometrium (vanaf de menstruatie tot aan de ovulatie).
Progesteron:
* stimuleert de groei van het endometrium (na de ovulatie);
* houdt het endometrium tijdens de zwangerschap in stand.

Question 34

wat produceert de zaadballen?

Answer 34

Testosteron:
* stimuleert de groei en ontwikkeling van de primaire en secundaire geslachtsorganen;
* bevordert ook de vorming van zaadcellen;
* stimuleert de eiwitaanmaak en de spiergroei op veel plaatsen in het lichaam (anabole werking).

Question 35

welke 9 weefselhormonen zijn er?

Answer 35

• renine, gevormd door de juxtaglomerulaire cellen in de nieren, speelt een rol in het RAAS;
• erytropoëtine, vooral gevormd in de nieren, stimuleert in het rode beenmerg de vorming van rode bloedcellen;
• gastrine, gevormd door de maagwand, stimuleert de productie van maagsap;
• secretine, gevormd door de wand van de twaalfvingerige darm, stimuleert de afgifte van alvleeskliersap en gal (door de lever);
• cholecystokinine, gevormd door de wand van de twaalfvingerige darm, stimuleert afgifte van alvleessap en gal (door de galblaas);
• leptine, gevormd in vetweefsel, veroorzaakt via de hypothalamus een gevoel van verzadiging;
• histamine, gevormd door beschadigde lichaamscellen, bindweefselcellen en bloedcellen, heeft uiteenlopende effecten afhankelijk van de plaats in het lichaam;
• prostaglandines, gevormd door veel typen weefselcellen, hebben uiteenlopende effecten op de nabijgelegen weefselcellen.
• osteocalcine, gevormd in de botten, betrokken bij het reguleren van de botaanmaak, bij de initiatie van de ‘vecht-of-vlucht-reactie’, bij de regulering van de hoeveelheid insuline en bij de kwaliteit van het geheugen.

Question 36

oorzaak DM1?

Answer 36

Bij deze vorm van suikerziekte maakt de pancreas geen insuline meer. Oorzaak van diabetes mellitus type 1 is meestal een auto-immuunproces. Immunoglobulinen tegen de eigen eilandjes van Langerhans zijn vooral in het begin van de ziekte aantoonbaar. Ook na pancreatitis of verwijdering van de pancreas kan diabetes mellitus type 1 ontstaan.

Question 37

symptomen DM1?

Answer 37

Moeheid ontstaat vooral door glucosegebrek in de spieren. Zonder insuline kan glucose uit bloed namelijk amper worden opgenomen in spiercellen. Polyurie (veel plassen) komt doordat de glomeruli bij hoge bloedsuikers zo veel glucose filtreren, dat de proximale tubulus dit iet meer kan reabsorberen. Polydipsie (veel drinken) is goed om de polyurie te compenseren. Jonge mensen met diabetes mellitus krijgen meestal voldoende water binnen om uitdroging te voorkomen.
Vermagering ontstaat omdat glucose de vetcellen niet kan bereiken. Vermagering bij diabetes mellitus type 1 treedt ook op bij goede eetlust. Er is een verhoogde gevoeligheid voor infecties, bijvoorbeeld urineweginfecties of candidainfecties. Slecht zien kan een gevolg zijn van de wisselende glucoseconcentratie rondom de ooglens. De ooglens zwelt dan op of wordt leeggezogen door de veranderende osmotische druk. Amenorroe (stoppen van de menstruatie) en impotentie komen vaak voor bij diabetes, meestal tijdelijk.

Question 38

oorzaak DM2?

Answer 38

Bij deze vorm van suikerziekte maakt de pancreas wel wat insuline, maar het werkt niet voldoende. Het is nog steeds onbekend waardoor de cellen niet goed reageren op insuline. Diabetes mellitus type 2 is duidelijk genetisch, ook spelen vetzucht en ouderdom een rol. Door erfelijke factoren kan de pancreas op leeftijd niet meer genoeg insuline maken om de minder gevoelige spiercellen van glucose te voorzien.

Question 39

symptomen DM2?

Answer 39

Verschijnselen van diabetes mellitus type 2 ontstaan geleidelijk, meestal bij oudere mensen. Dezelfde verschijnselen als bij type 1 treden op, maar milder en zonder vermagering.

Question 40

welke 3 schildklierafwijkingen heb je?

Answer 40

• hyperthyeroidie, overproductie van schildklierhormoon
• hypothyeroidie, trage schildklierproductie
• struma, vergroting van de schildklier

Question 41

wat zijn 3 oorzaken van hyperthyreoidie?

Answer 41

1. ziekte van Graves-Basedow–> berust op auto-immuniteit met schildklierstimulerende antistoffen
2. toxisch multinodulair struma–> struma zijn er meerdere knobbels die te veel T3 en T4 produceren
3. solitaire toxische nodus (toxisch adenoom) –> is er maar één knobbel met overproductie van thyroxine.(T4)

Question 42

symptomen hyperthyreoidie?

Answer 42

Afvallen (veel energie verstookt);
* Veel zweten (hoge warmteproductie);
* Gejaagd denken en gedrag (reacties gaan sneller);
* Tachycardie (snelle prikkelvorming en geleiding);

Question 43

behandeling hyperthyreoidie?

Answer 43

• schildklierremmende medicatie zoals thiamazol.
• thyreoidectomie

Question 44

4 oorzaken hypothyeroidie?

Answer 44

1. congenitale
2. ziekte van Hashimoto
3. na thyreoidectomie
4. Als de afgenomen schildklierwerking komt door uitval van hypofyse of hypothalamus (minder TSHafgifte), spreekt men van secundaire hypothyreoïdie.

Question 45

wat is de ziekte van Hashimoto?

Answer 45

een auto-immuunziekte waarbij antistoffen worden aangemaakt tegen de schildklier

Question 46

symptomen hypothyreoidie?

Answer 46

Door gebrek aan schildklierhormoon, dus vertraagde stofwisseling ontstaan:
* Gewichtsstijging (weinig energie);
* Kouwelijkheid (lage warmteproductie);
* Traag denken en handelen (reacties gaan langzamer);
* Obstipatie (peristaltiek is vertraagd).
 Andere verschijnselen van hypothyreoïdie zijn moeilijken te verklaren:
* Droge huid en haren;
* Lage krakerige stem;
* Myxoedeem (vooral gezicht en tong).

Question 47

welke 2 bijnierafwijkingen zijn er?

Answer 47

1. syndroom van Cushing–> Dit is vaak een gevolg van prednisongebruik, maar kan ook komen door een adenoom in een bijnier.
2. ziekte van Addison–> Omdat hierbij juist onvoldoende cortisol wordt afgegeven, zijn de verschijnselen min of meer tegengesteld aan die bij Cushing.

Question 48

oorzaken syndroom van Cushing?

Answer 48

Het syndroom van Cushing kan komen door gebruik van corticosteroïden, zoals prednison en dexamethason. Doel van deze geneesmiddelen is ontstekingsverschijnselen af te remmen of afstotingsreacties te onderdrukken. Cushing-verschijnselen kunnen ook optreden door een adenoom van de hypofyse, dat te veel ACTH produceert. In dat geval spreekt men van de ziekte van Cushing en zijn beide bijnieren hyperplastisch. Soms maken ook longcarcinomen (te veel) ACTH.

Question 49

symptomen ziekte van Cushing?

Answer 49

• Verschijnselen:
• Hoge bloedglucose (de gluconeogenese wordt gestimuleerd);
• Dunne huid met striae (door geremde eiwitsynthese);
• Neiging tot (maag)bloedingen (door geremde eiwitsynthese);
• Groeivertraging en osteoporose (door geremde eiwitsynthese);
• Stijging bloeddruk (soort aldosteroneffect);
• Hoog Na+ en laag K+ (soort aldosteroneffect);
• Vollemaansgezicht en dikke buik (mannelijke vetverdeling);
• Dunne ledematen (mannelijke vetverdeling); * Overmatige lichaamsbeharing en amenorroe.

Question 50

behandeling syndroom van Cushing?

Answer 50

Wanneer het syndroom van Cushing komt door medicatie, lijkt dosisverlaging voor de hand te liggen. Maar middelen als prednison en dexamethason worden voorgeschreven om ernstige ontstekingsreacties en afstoting van organen af te remmen. Overmatige productie van cortisol kan tijdelijk geremd worden met ketoconazol. Hypofyseadenomen (ziekte van Cushing) worden zo mogelijk transsfenoïdaal verwijderd. Een adenoom van de bijnier wordt behandeld met een eenzijdige adrenalectomie. Gewoonlijk worden er na deze ingreep nog voldoende hormonen geproduceerd door de andere bijnier. Bij een ACTH-producerende longkanker kan de cortisolproductie afgeremd worden met ketoconazol of een adrenalectomie beiderzijds

Question 51

Oorzaken bijnierschorsinsufficiëntie / ziekte van Addison?

Answer 51

Meestal wordt de schors van de bijnieren uitgeschakeld door een auto-immuunontsteking. Maar ook infecties, zoals tuberculose en cytomegalievirus, kunnen de bijnierschors uitschakelen. Bij deze primaire bijnierproblemen spreekt men van ziekte van Addison. Bijnierschorsinsufficiëntie kan ook secundair zijn aan uitval van de hypofyse. Vaak zijn er dan ook verschijnselen van hypothyreoïdie en verminderde afgifte van geslachtshormonen.

Question 52

verschijnselen ziekte van Addison?

Answer 52

Bijnierschorsinsufficiëntie begint vaak sluipend met moeheid en flauwvallen door hypoglycemie en lage bloeddruk. Ook kunnen maag- en darmproblemen met misselijkheid en gewichtsverlies optreden door elektrolytafwijkingen. Deze verschijnselen komen door een tekort aan cortisol en aldosteron.

Question 53

behandeling ziekte van Addison/bijnierschorsinsufficiëntie ?

Answer 53

De therapie bestaat vooral uit suppletie of substitutie van hydrocortison (en fludrocortison). Hydrocortison is een glucocorticoïd, dat cortisol vervangt. Fludrocortison is een mineralcorticoïd dat dezelfde effecten heeft als aldosteron