Week 4 Flashcards
(62 cards)
In welke week van de embryogenese wordt de neurale buis gevormd?
4e week
Wat betekent proliferatie in de hersenaanleg?
Vermeerdering van de neuronale stamcellen
Wat betekent neurogenese in de hersenaanleg?
De aanmaak van neuronen. Dit vindt uitsluitend gedurende de zwangerschap (4-24 weken) plaats. De neurogenese is verschillend in de verschillende hersengebieden. Tegelijkertijd met de neurogenese vindt neuronale migratie plaats, waarbij de neuronen migreren naar de juiste locatie in de hersenen.
Wat is de gliogenese in de hersenontwikkeling?
Gliogenese is de ontwikkeling van steuncellen van het CZS. Deze ontwikkeling vindt plaats vanaf ongeveer 20 weken zwangerschapsduur tot een leeftijd van één jaar.
Hoe verloopt de vroege ontwikkeling van het centraal zenuwstelsel (CZS)?
De neurale buis vormt zich in de vierde week van de embryogenese en vormt uiteindelijk het CZS. Dit gebeurt nadat een deel van het ectoderm zich differentieert tot neuro-ectoderm, ook wel de neurale plaat genoemd. Deze plaat begint zich in de vierde week te vouwen, vormt de neurale groeve en vervolgens de neurale buis.
In het gebied van de neurale buis, dichtbij de notochord, wordt gesproken van de floorplate. Dit is een belangrijk organiserend gebied. De plek waar de buis overgaat in het ectoderm is de neurale lijst. Uit dit gebied zal later het perifere zenuwstelsel ontstaan. Na het sluiten van de neurale buis differentieert de neurale lijst tot dorsale ganglia.
Waar ontstaat het centrale zenuwstelsel uit en waar het perifere zenuwstelsel?
Centrale zenuwstelsel: Neurale buis
Perifere zenuwstelsel: Neurale lijst
In welke 3 fasen van ontwikkeling van het centrale zenuwstelsel kun je dit grofweg indelen?
- Vorming van de neurale buis
- Cranio-caudale en dorso-ventrale patroonvorming
- Neurogenese en migratie
Hoe verloopt de cranio-caudale patroonvorming in de hersenen?
De neurale buis wordt al vroeg in het cranio-caudale vlak onderverdeeld. Aan het eind van week 4 onderscheiden we drie blazen: Prosencephalon, mesencephalon en rhombencephalon. Na week 6 worden dit vijf blazen, die later overeenkomen met het ventriculaire systeem van het brein. Deze vijf blazen zijn:
- Telencephalon: Wordt cortex en basale frontale cortex
- Diencephalon: Wordt hypothalamus en thalamus
- Mesencephalon: Wordt middenhersenen en aquaduct
- Metencephalon: Wordt pons en cerebellum
- Myelencephalon: Wordt het verlengde merg met motorische en sensibele kernen
Hoe verloopt de dorso-ventrale patroonvorming in de hersenen?
In het dorsoventrale vlak zitten de roofplate (dorsaal), floorplate (ventraal), de alar plate en de basal plate. De basal plate ligt ventraal en is motorisch, de alar plate ligt dorsaal en is sensibel. Celdeling ten behoeve van de neurogenese vindt plaats rond het lumen van de neurale buis. Dit is een sterk georganiseerd proces. In het myencephalon is ventraal motorisch en dorsaal sensibel. Echter, doordat de celgroepen gaan migreren blijft dit onderscheid niet zo duidelijk. Dit geldt ook voor de andere hersenblazen.
Wat voor rol spelen signaalmoleculen in de dorso-ventrale patroonvorming van de hersenen?
Signaalmoleculen zijn erg belangrijk in de dorso-ventrale patroonvorming. Het notochord speelt hierbij een belangrijke rol. Het signaaleiwit Sonic hedgehog (Shh) uit het notochord en de bodemplaat induceert ventralisatie van het ruggenmerg. Hierdoor ontstaan ventraal motorische neuronen. Dit is bewezen door het inbrengen van een extra notochord, wat leidt tot vorming van motorische neuronen. De rooflplate maakt bone morphogenetic proteins (BMP) wat zorgt voor de ontiwkkeling van sensorische zenuwcellen. Afhankelijk van de gradiënt van BMP en Shh worden dus motorische of sensorische neuronen gevormd.
Wat is er aan de hand bij holoprosencephalie?
Dit is een voorbeeld van een ziektebeeld waarbij er een verstoring is van de dorso-ventrale patroonvorming. Hierbij ontwikkelt het prosencephalon niet door tot het telencephalon. Een gevolg hiervan is dat er ook geen goede ontwikkeling plaatsvindt van de ogen. Dit kan leiden tot cyclopisme (aanwezigheid van één oog). Een holoprosencephalie wordt in 25% van de gevallen veroorzaakt door mutaties in het Shh-pathway.
Hoe verloopt de anterieure-posterieure patroonvorming in de hersenen?
In de neurale buis ontstaat anterieure-posterieure patroonvorming door omgevingssignalen. Anterieur maakt het endoderm Wnt-remmers, terwijl posterieur paraxiaal mesoderm juist Wnt maakt. Hierdoor is er in het voorbrein en middenbrein met name Otx2 activatie en in het hindbrain (caudaal) met name Gbx2 activatie. Bij Wnt-onderdrukking loopt de concentratie Otx2 op en bij Wnt-signalering stijgt de Gbx2-concentratie. De informatie van signaalmoleculen wordt ‘vertaald’ in expressieniveaus van specifieke transcriptiefactoren.
Wat worden uiteindelijk de symmetrische delingen in de neurogenese en wat de asymmetrische delingen?
Symmetrische delingen: Meer stamcellen
Asymmetrische delingen: Postmitotische neuronen (neurogenese)
Wat betekent radiale migratie?
Bij de ontwikkeling van de hersenschors is er migratie van de ventriculaire zijde naar de buitenzijde van het brein. Neuronen die als eerst ontstaan vormen de binnenste lagen en neuronen die later ontstaan vormen de buitenste lagen, dit heet radiale migratie.
Wat is er aan de hand bij lissencephalie?
Dit is een corticaal migratie defect. Hierbij is het bruin binnestebuiten ontwikkelt vergeleken met normaal. De cortex zit binnen in het brein. Ook zijn er geen gyri: Er wordt ook wel gesproken van gladde hersenen. Dit leidt tot een grove verstandelijke beperking , epilepsie en een korte levensverwachting. Dit beeld kan toegeschreven worden aan genen en motoreiwitten die verantwoordelijk zijn voor de migratie van neuronen. Eén van de oorzaken is een mutatie in het LIS1-gen. De radiale migratie is verstoord en daardoor ontwikkelt de hersenschors niet goed. De behandeling bestaat uit het onderdrukken van epilepsie en het zo aangenaam mogelijk maken van het leven.
Wat zijn redenen waarom ledemaatafwijkingen zo veel voorkomen?
- De ontwikkeling van ledematen is complex
- Er zijn veel eigenschappen aan ledematen waar iets fout kan gaan (veel signalen en pathways)
- Ledematen zijn in utero niet nodig om te overleven. Een niet goed aangelegd hart is bijvoorbeeld lethaal voor de foetus.
Welke 3 assen zijn in de embryologie belangrijk voor de ontwikkeling van de ledematen?
- Proximaal naar distaal (apical ectodermal range, AER)
- Anterieur naar posterieur (zone of polarizing activity, ZPA)
- Ventraal naar dorsaal (Wnt)
Wat is er aan de hand bij een polydactylie?
Bij polydactylie is er een extra duim (radiaal/pre-axiaal), pink (ulnair/post-axiaal, komt het meest voor) of tussen de vingers (centraal, komt het minst voor). Ook kan er een meervoud van tenen aanwezig zijn. De polydactylie van de pink komt veel voor bij het negroïde ras en is familiair. De behandeling van een radiale polydactylie bestaat uit het verwijderen van de extra duim en het reconstrueren van de duim die blijft zitten. Als deze reconstructie wordt overgeslagen, ontstaat een zigzag deformiteit.
Wat is er aan de hand bij een hypoplastische duim?
We onderscheiden verschillende typen hypoplastische duimen. Type I en II worden vaak pas laat herkend, doordat er geen functionele stoornissen zijn, maar de duim enkel snel vermoeid is. Bij minder uitgesproken hypoplastische duimen (type 2-3A) wordt als behandeling oppositieplastiek van de pezen uitgevoerd. Pollicisatie wordt uitgevoerd als de duim heel erg hypoplastisch is (type IV) of als de duim afwezig is (type V). Hierbij wordt van de wijsvinger een duim gemaakt.
Wat is er aan de hand bij een macrodactylie?
Een macrodactylie is een overgroei van de vingers. Dit wordt vaak veroorzaakt door een probleem in de PI3K-pathway. Het CLOVES-syndroom is een samengesteld ziektebeeld met overgroei van de ledematen, lymfatische malformaties en hypertrofie van de spieren in de hand.
Wat is er aan de hand bij syndactylie?
Hierbij zitten er vingers aan elkaar vast
Wat is er aan de hand bij een clinodactylie?
Een clinodactylie behoort tot de meest voorkomende congenitale aandoeningen, het is een ‘kromstand’ van een vinger in de radio-ulnaire richting. Klassiek is het een radiale deviatie van de pink. Het komt vaak familiair voor en is meestal onschuldig. De meeste kinderen hebben er niet heel veel last van en dan kan het ook zo gelaten worden. Het is belangrijk dat deze vinger niet gespalkt wordt. Eventueel kan men corrigeren doormiddel van een osteotomie, dit is vaak cosmetisch.
Wat is de voorkeursleeftijd voor het opereren van afwijkingen aan de ledematen?
Tussen 1,5 en 2 jaar en daarna weer na 4 jaar
Welke verschillende vormen van syndroom van Down bestaan er?
Het ontstaat door een trisomie 21 en heeft verschillende vormen:
- Niet-erfelijke vorm (94% van de gevallen door een nondisjunctie bij de meiose en het risico neemt toe met de leeftijd van de moeder)
- Erfelijke vorm door een translocatie (5%)
- Mozaïcisme (1%)
