Week 4 Flashcards
Wat is het compartimentsyndroom?
Door schade, o.a. tgv trauma, kunnen spieren zwellen en gevangen raken in hun eigen (osteofasciaal) compartiment. Dit kan leiden tot necrose van de betreffende spiergroepen. Onverklaarbare hevige pijn staat voorop.
Bij vroeg ingrijpen kan door operatief ingrijpen irreversibele schade voorkomen worden.
Welke druk moet overschreden worden voordat van een compartimentsyndroom gesproken wordt?
De capillaire perfusiedruk. Weefseldruk> capillaire perfusiedruk (+/- 30 mmHg). Als gevolg raakt de circulatie en functie van de weefsels, m.n. spieren en zenuwen, gecompromitteerd
Waar komt compartimentsyndroom het vaakst voor?
In afnemende frequentie van voorkomen: Onderbeen - Onderarm - Hand - Voet - Bovenbeen - Bovenarm
Wat is de meest voorkomende oorzaak van een compartimentsyndroom?
Fracturen
Hoe ontstaat het compartimentsyndroom?
- Als weefseldruk> perfusiedruk, raakt de perfusie van spieren en zenuwen in het compartiment gecompromitteerd met ischemie als gevolg.
- Skeletspieren reageren door histaminen uit te scheiden die de vasculaire permeabiliteit doen toenemen. Plasma lekt uit de capillairen en de bloedviscositeit neemt toe met relatief ‘sludgen’ van de erythrocyten in de kleine capillairen, waardoor de ischemie verder toeneemt.
- De myocyten lyseren en de extracellulair vrijgekomen myofibrillaire proteïnen vormen osmotisch actieve partikels die water onttrekken aan het arteriële bloed dat het compartiment binnenstroomt, zodat de weefseldruk verder stijgt. De stijgende weefseldruk comprimeert de veneuze en lymfatische afvloed zodat de weefseldruk nog verder stijgt. De verminderde weefselperfusie verergert de spierischemie en dientengevolge het oedeem.
- Gaat door tot volledige tamponade van het compartiment
Wat is de kritische tijd waarna irreversible spierschade (necrotisering) optreedt bij het compartimentsyndroom?
6-10 uur
Noem twee klinische testen die vrijwel bewijzend zijn voor het aanwezig zijn van een compartimentsyndroom
- Passieve rek van de aangedane spieren: het passief strekken van de vingers/tenen leidt tot volumeverandering van de spieren met drukverhoging in het compartiment en dientengevolge toename van de pijnklachten.
- Palpatie van de compartimenten: deze voelen zeer strak gespannen aan en zijn zeer pijnlijk.
Wat zijn de symptomen van compartimentsyndroom in volgorde van vroeg naar laat?
- Extreme pijn, gestoorde 2-puntsdiscriminatie
- Paresthesieen
- Hypesthesie
- Paralyse
- Ontbreken arteriele pulsaties
Welke positie van de hand is uiterst suggestief voor de aanwezigheid van een compartimentsyndroom?
Intrinsic minus positie (flexie PIP en extensie MCP). Niet gecontraheerde positie intrinsieke handspieren
Wat zijn de 4 compartimenten van de onderarm?
- de ‘mobile wad’ van Henry (brachioradialis, extensor carpi radialis brevis en longus).
- de oppervlakkige flexoren (flexor carpi radialis, flexor carpi ulnaris, palmaris longus, flexor digitorum superficialis 2 t/m 5, pronator teres);
- de diepe flexoren (flexor pollicis longus, flexor digitorum profundus 2 t/m 5, pronator quadratus);
- de dorsale extensoren (extensor carpi ulnaris, extensor digitorum communis 2 t/m 5, extensor indicis proprius, extensor digiti minimi, extensor pollicis longus en brevis, abductor pollicis longus)
Hoeveel compartimenten heeft de hand?
10 compartimenten: 3 palmaire interossei, 4 dorsale interossei, adductor pollicis, thenar en hypothenar.
Wat zijn de compartimenten van het onderbeen?
1 het anterieure compartiment voor dorsiflexie van voet en enkel (tibialis anterior, extensor digitorum longus, extensor hallucis longus, peroneus tertius)
2 het laterale compartiment voor plantairflexie en eversie voet (peroneus brevis en longus)
3 het diepe flexor compartiment voor plantairflexie voet en tenen (tibialis posterior, flexor hallucis longus, flexor digitorum longus)
4 het oppervlakkige flexor compartiment voor plantairflexie voet (gastrocnemius, soleus, plantaris)
Welke bloedchemiewaarde is het meest belangrijk bij een compartimentsyndroom?
In volgorde van belangrijkheid: CPK en myoglobine / ureum en kreatinine / kalium / hemoglobine.
Bij welke oorzaken van een compartimentsyndroom moet je met name bedacht zijn op gevaarlijk hoge CPK, myoglobine en kaliumspiegels in het bloed?
Crushletsel en rhabdomyolyde
Wat is de ideale positie van de extremiteit met een compartimentsyndroom?
Op het niveau van het hart
Op welke leeftijd zullen de O-benen van kinderen recht zijn geworden?
Tot de leeftijd van één jaar bestaan er genua vara van plusminus 15 graden. De afwijkende stand wordt nog geaccentueerd door exorotatie van de heupgewrichten en een endotorsie in de onderbenen. Zo rond de leeftijd van anderhalf jaar beginnen de benen rechter te worden. Vanaf de leeftijd van 2 jaar ontwikkelen kinderen genua valga, va 6 jaar rechte benen
Wat is een bekende oorzaak van persisterende genua vara groter dan 2 jaar of excessieve genua vara?
Rachitis, wordt veroorzaakt door een tekort aan actief vitamine D of een ongevoeligheid voor het vitamine D
Welk beeldvormend onderzoek is het minst belastend om met grote waarschijnlijkheid een rachitis aan te tonen?
PA (postero-anterieure) röntgenfoto van de pols. Er is sprake van verbreding van de metafyse van zowel distale radius als distale ulna. Tevens is er zogenaamde ‘cupping’ van deze metafysen met verbreding van de zone van de groeischijven die veroorzaakt wordt door het uitblijven van goede mineralisatie (enchondrale verbening) aan de metafysaire kant van de groeischijf
Wat is de meest waarschijnlijke oorzaak van dit enkelzijdig genu varum?
Ziekte van Blount
Er is een verbeningsstoornis (osteochondrose) van het mediale deel van de proximale tibia resulterend in een varusdeformatie, endorotatie, antecurvatie (de convexiteit ventraal) en in unilaterale gevallen mogelijk verkorting.
De oorzaak is waarschijnlijk multifactorieel. Biomechanische en omgevingsfactoren spelen waarschijnlijk een rol. Eén van de predisponerende factoren is obesitas.
Hoe kan de verschuiving van het rotatietraject ten voordele van de endorotatie het beste verklaard worden?
Door coxa anteverta: de collumfemorishoek in het sagitale vlak is toegenomen
Hoe groot schat je de gemiddelde anteversiehoek van het collum femoris op de leeftijd van 1 jaar?
35-40 graden
Wat zijn mogelijke oorzaken van intoeing gait?
-Coxa anteverta
-Endotorsio tibiae
-Voorvoetadductus
Wat zou een verklaring kunnen zijn voor een persisterende endotorsio tibiae?
buikslapen waarbij de benen opgetrokken liggen onder het lichaam
Benoem de natuurlijke ontwikkeling van de rotatie in de onderbenen
Na het tweede levensjaar ontstaat er een fysiologische exotorsie van proximaal naar distaal in het onderbeen van ongeveer 20 graden. Als deze mate van exotorsie niet bereikt wordt is er sprake van endotorsio tibiae
Wat voor LO kan gedaan worden bij kniebandletsel?
Accident & Emergency
▪ Collateral stress testing (varus/valgus): graad 3 letsel bij speling in strekstand, graad 1 of 2 bij speling in flexie
▪ Lachman: in 20 graden flexie de voorste kruisband testen
In theater (under anaesthesia (with other injury treatment)
▪ Anterior and Posterior drawer test
▪ Posterior sag test
▪ Pivot shift
▪ Dial test
Hoe groot is de kans op artrose na kniebandletsel?
4-6 keer vergroot, bij topsporter met letsel 1/3 kans
Hoe goed werkt behandeling van een ACL scheur?
Conservatieve behandeling bij ACL letsel werkt bij 49%. 63% operatief komt terug op oude niveau. Prof sporters bijna 100% maar niet zo lang
Wat zijn de doelen van ACL reconstructie?
▪ restore anatomy of the native ligament
▪ restore normal insertion site anatomy
▪ restore normal tensioning pattern
▪ restore normal functioning
▪ prevent secondary lesions
Wat voor weefsel wordt gebruikt bij een ACL reconstructie?
Donor weefsel of eigen weefsel. Middelste 1/3e kniepees (bij 95% wordt knielen vervelend), hamstringspees, quadriceps pees. In Nl meeste hamstringpees gebruikt (groeit bij 70% terug)
Hoe vaak is een operatie nodig bij kniebandletsel?
Anterior cruciate ligament injury (50%)
Posterior cruciate ligament injury (20%)
Lateral collateral ligament injury (99%)
Medial collateral ligament injury (5%)
Wat is sportgeneeskunde?
Specialisme dat zich richt op het bevorderen, waarborgen en herstellen van de gezondheid van mensen die (willen gaan) sporten en/of bewegen. Ook richt het zich op het door sport en/of bewegen bevorderen en herstellen van de gezondheid van mensen met chronische aandoeningen. Bij beide facetten wordt uitdrukkelijk rekening gehouden met de specifieke belasting en belastbaarheid
Wat zijn de belangrijkste taken van een sportarts?
- Blessureconsulten
- Preventief Sportmedisch Onderzoek (PSMO)
- Teambegeleiding
Wat zijn blessureconsulten?
- Alle musculoskeletale problematiek in relatie tot sport en/of bewegen voor de (aspirant) sporter
- Sportarts fungeert als horizontaal specialist
- Specifieke expertise: peesblessures en spierblessures
Wat zijn risicofactoren voor een jumper’s knee?
- Enkel dorsaalflexie ↓
- Kracht heupextensoren ↓
- ‘Stijvere landing’
Wat zijn de doelstellingen van preventief sportmedisch onderzoek (PSMO)?
Verschillende doelstellingen
1) Verplicht PSMO voor sportbond of evenement (“keuring”)
2) “Gezondheidscheck”
3) Trainingsadvies
4) Analyse onbegrepen inspanningsgebonden klachten
5) Revalidatie chronisch zieken
Wat is het basis van een PSMO?
- Anamnese en standaard LO
- Longfunctie onderzoek
- Rust ECG
- Eventueel aanvullende testen
- Sportmedische verklaring
Wat is een rust ECG?
- Screening op meest voorkomende cardiovasculaire ziekten
- Onderscheid tussen normaal / abnormaal
- Seattle criteria
Wat is het omslagpunt bij een PSMO met inspanningstest?
Hartslag waarbij lactaat stijgt
Lactaat uit de vinger / oorlel
Meting is invasief: priktest
Ademgasanalyse
Verhouding CO2/O2 opname verandert
Meer stijging CO2 bij omslagpunt
Wat zijn de kenmerken van inspanningsastma?
- Piepende ademhaling en benauwdheid
- Moeite met uitademen
- Tijdens inspanning (vaak al vroeg) of NA
inspanning - Uitlokkende factoren: kou, droge lucht en allergie
Wat zijn de kenmerken van EILO (inspanningsgeinduceerde laryngeale obstructie)?
- Piepende ademhaling en benauwdheid
- Moeite met inademen
- Tijdens inspanning, progressief gedurende inspanning
- Geen uitlokkende factoren
Hoe worden inspanningsastma en EILO gediagnosticeerd?
Inspanningsastma: maximale inspanningstest met longfunctie voor EN na
EILO: maximale inspanningstest evt. met laryngoscopie door KNO-arts
Hoe wordt EILO behandeld?
- Evt. behandeling van gezwollen slijmvliezen
- Ademhalingstechnieken: van mond- naar neusademhaling, buikademhaling
- Aanval leren herkennen en ontspanningsoefeningen inzetten
Hoe wordt inspanningsastma behandeld?
- Astmamedicatie
- Uitlokkende factoren herkennen en vermijden
- Astma aanval leren herkennen en inspanning tijdig stoppen
Wat valt onder teambegeleiding?
- Huisartsgeneeskundige problematiek
- Doping-gerelateerde vraagstukken
- Prestatiebevordering
- Voedingsadviezen
- Communicatie coach-speler-fysio/verzorger
- Communicatie media
Welke spieren zijn te zien in de fossa poplitea?
Proximaal mediaal: mm. semimembranosus en semitendinosus
Proximaal lateraal: m. biceps femoris
Distaal mediaal: m. gastronemius caput mediale
Distaal lateraal: m. gastronemius caput laterale
Wat voor gewricht is de knie?
Knie is een schuifscharniergewricht. 10 graden rotatie, daardoor maakt een van de condylen van de femur verder draaiing om mediale condyl, laterale meniscus gaat iets naar achter
Wanneer gaat de spanning in de kruisbanden omhoog?
flexie: spanning achterste kruisband
extensie: spanning voorste kruisband
Wat zijn de functies van de meniscus?
- Drukopvang/ verdeling
- Congruent maken van het kniegewricht
Wat is de pes anserinus?
Sartorius, gracilis en semitendinosus komen samen, zorgen voor flexie van de knie
Welke structuren lopen door de fossa poplitea?
Meest oppervlakkige structuur in de fossa politea is de n. tibialis, komt van de n. ischiadicus, daaronder v. poplitea, daaronder a. poplitea
Wat zijn de inserties van de m. fibularis/ peroneus?
Longus: basis van het os metatarsale I-> pronatie
Brevis: tuberositas van het os metatarsale V-> dorsaalflexie
Welke chiasma’s zijn er in het onderbeen?
Chiasma crurale: kruising flexor digitorum longus en tibialis posterior
Chiasma plantare: kruising digitorum longus en flexor hallucis longus
Welke compartimenten zijn er in het onderbeen?
- Anticus loge: extensoren, n. fibularis profundus. Letsel zorgt voor klapvoet
- Peroneus loge:, n. fibularis superficialis
- Diepe flexoren loge: flexoren, n. tibialis
- Opp. flexoren loge: triceps surae, enige waar geen zenuw in zit
Wat doen de zenuwen van het onderbeen?
N. saphenous is cutane zenuw been
N. peroneus profundus en superficialis zorgen voor extensie en pronatie
N. tibialis en nn. plantaris medialis en lateralis zorgt voor flexie en supinatie
Welke gewrichten zitten in de voet?
-Art. talo-cruralis: fibula en tibia met talus. Dorsaal en plantairflexie
-Art. subtalare: talus en calacaneus. Varus of valgus stand, geen echte beweging
-Art. midtarsale (art. calcaneo-cuboidea & art. talo-naviculare): pronatie en supinatie
Uit welke bewegingen zijn inversie en eversie samengesteld?
Inversie: plantair flexie, supinatie, varus
Eversie: dorsaal flexie, pronatie, valgus
Welke ligamenten scheuren bij inversie trauma?
Volgorde scheuren bij inversie trauma: lig. talofibulare anterior→ lig. calcaneofibulare→ lig. talofibulare posterior
Welke intrinsieke spieren liggen aan de dorsale zijde van de voet?
1.m. extensor digitorum brevis
2.m. ext. hallucis brevis
Hoeveel spierlagen zitten aan de onderzijde van de voet?
4
Welke structuren gaan door de tarsale tunnel?
Wel bloedvaten (itt carpaal), n. tibialis posterior, 3 pezen (flexor tibialis, flexor digitorum, flexor hallicus). Mediale zijde achter mediale malleolus
Wat is overbelasting?
Na belasting tijdelijk verminderde capaciteit→ herstel→ verbeterde capaciteit. Bij belasting voor einde herstel neemt capaciteit af: overbelasting
Hoe meten we belasting?
- Objectief versus subjectief
- Intern versus extern
Hoe bepalen we risico op overbelasting?
Verandering in acute to chronic workload ratio→ bij te hoge stijging danger zone
Welke factoren zijn belangrijk om overbelasting te voorkomen?
-Educatie
-Belasting management
-Oefentherapie
Wat is de prevalentie van peesblessures?
50-60% van blessures. Piek achillespees 30 dagen voor event
Hoe worden peesblessures gediagnosticeerd?
Tendinopathie = klinische diagnose
1) Lokale pijn in relatie tot belasting
2) Lokale zwelling
3) Palpatiepijn
Wanneer vindt herstel van pezen plaats?
Na training eerst minder en dan meer collageen synthese door tenocyten waardoor pees sterker wordt, daarom niet te snel achter elkaar sporten
Hoe lang blijven achillespees klachten bestaan?
1/3e patienten na jaar nog steeds klachten
Hoe wordt achilles tendinopathie behandeld?
Opbouwende oefentherapie binnen de pijngrenzen. Load management tot 5 NRPS acceptabel
Wat is de thomson test?
Thomson test om achillespeesruptuur aan te tonen: normaal bij knijpen in kuitspieren plantairflexie van de voet, bij ruptuur niet
Wat zijn de kenmerken van acute hamstringblessures?
- Meest frequent in professioneel voetbal
- 5 blessures / team / seizoen
- Recidief hamstringblessures 12-31%
- Vooral in periode van terugkeer naar sport
- Associatie met vermoeidheid door overbelasting
Hoe worden acute hamstringblessures ingedeeld?
- Graad 1: microscheur
- Graad 2: scheur
- Graad 3: scheur helemaal door. 5% acute hamstring blessures. Mn bij gecombineerde buiging heup en strekking knie
Hoe worden acute hamstringblessures graad I-II gediagnosticeerd?
- Acute pijn achterzijde bovenbeen
- Trias van
1. Aanspanpijn hamstrings
2. Rekpijn hamstrings
3. Drukpijn hamstrings
Gemiddeld time to return to sport 1 maand na blessure, veel spreiding (3-8 weken)
Hoe worden acute hamstringblessures graad I-II behandeld
Oefentherapie
* Hoeksteen is een opbouwend revalidatieprogramma
* Relevante additionele oefeningen:
->Rompstabiliteit
->Hamstring krachtoefeningen
->Coördinatie / behendigheid
Hoe wordt een acute hamstringblessure graad III gediagnosticeerd?
- Gecombineerde buiging heup en strekking knie
- Forse pijn en soms een ‘knap’ gevoeld
- Later ook hematoom
- Kracht leveren hamstrings moeizaam
Hoe wordt een acute hamstringblessure graad III behandeld?
Conservatief
* Direct revalideren, complicatierisico laag, ervaren functie en pijn niveau vergelijkbaar met operatie
* Minder kracht
Operatief
* Kracht verbetert meer en tevredenheid hoger ten opzichte van conservatief
* Complicatierisico hoger, pijn en functie vergelijkbaar
Wat zijn de kenmerken van MTSS (mediaal tibiaal stress syndroom)?
- Klinische diagnose
- Huidige inzichten: botoverbelasting
- Eerst microscheurtjes in bot: osteoclasten halen bot weg, duurt even tot osteoblasten het weer opbouwen
- Load management heel belangrijk
- Rustige opbouw
- Hoe hoger de stapfrequentie, hoe lager de kans op MTSS
Waaruit bestaat de syndesmose tibia-fibula?
- Lig. tibiofibulare posterior (achterste syndesmose)
- Lig. tibiofibulare anterior (voorste syndesmoses)
Functie: stabilisatie van de enkelvork
Waaruit bestaat de laterale bandcomplex van de enkel?
- Lig. talofibulare anterior
- Lig. talofibulare posterior
- Lig. calcaneofibulare
Functie
Geeft beperking in: - Inversie
- Anterieure verplaatsing
- Endorotatie
Waaruit bestaat de mediale bandcomplex van de enkel?
- Lig. deltoideum
Functie
Geeft beperking in: - Eversie
- Laterale verplaatsing talus
- Exorotatie
Hoe wordt enkelbandletsel gediagnosticeerd?
Anamnese
* Traumamechanisme, pijn
Lichamelijk onderzoek
* Haematoom, instabiliteit
Testen
* Voorste schuifladetest
* Inversie stress test
* Eversie stress test
Wat is de voorste schuifladetest?
- Lig. talofibulare anterior
- Positief als 4mm uitslag
Wat is de inversie stress test (Talar tilt)?
- Lig. calcaneofibulare
- Positief bij uitslag 5-10 graden
Hoe wordt enkelbandletsel behandeld?
- Afhankelijk van ernst
- Zwelling voorkomen: zwachtelen, koelen (ter pijnstilling)
- Oefenen binnen pijngrens
- Zware belasting vermijden
- Eventueel brace
- Eventueel fysio voor propriocepsis training
- Cave: chronische instabiliteit
Hoe wordt een enkelfractuur gediagnosticeerd?
Anamnese
* Traumamechanisme
* Pijn
Lichamelijk onderzoek
* Beoordeel waarschijnlijkheid fractuur tegenover bandletsel met behulp van Ottawa Ankle Rules
Wat zijn de Ottawa ankle rules?
- Een X-enkel is alleen nodig als: er pijn in malleolaire zone is met pijn bij 6 cm posterior edge of tip of lateral malleolus OF pijn bij 6 cm posterior edge of tip mediale malleolus OF voet onbelastbaar
- Een X-voet is alleen nodig als: er pijn in middenvoet is met pijn bij basis 5e metatarsale of pijn bij os naviculare OF voet onbelelastbaar
Welke foto’s kunnen bij een enkelfractuur gemaakt worden?
AP, Mortise (voet iets geroteerd→ bovenste spronggewricht staat congruent anatomisch), lateraal
Wanneer wordt een foto van de gehele onderbeen gemaakt bij een enkelfractuur?
- Bij verdenking hoge fibulafractuur foto
gehele onderbeen - Cave Maisonneuve fractuur: fibula breekt door, membrana interossea blijft intact, bij torsie scheuring lig. deltoideum of fractuur mediale malleolus→ krachten door membrana en breken op hoge punt de fibula, hematoom mediaal. Knieonderzoek
- Cave fractuur basis MT V: indirect letsel aan basis metatarsale V door tractie peroneuspees bij inversie
Hoe worden enkelfracturen geclassificeerd volgens Weber?
- A: fibula infra-syndesmotisch, syndesmose intact
- B: fibula trans-syndesmotisch
- C: fibula supra-syndesmotisch, syndesmose verscheurd, lig. deltoideum en syndesmose
Hoe worden enkelfracturen geclassificeerd volgens Lauge-Hansen?
- Relatie traumamechanisme met fractuurtype: nauwkeuriger dan Weber
- Stand voet als uitgangspositie: supinatie of pronatie
- Richting inwerkende krachten (talus t.o.v. tibia): abductie, adductie, exorotatie
Hoe wordt een enkelfractuur behandeld?
- Doel: streven naar stabiliteit én naar congruentie
- Exacte anatomische repositie voorkomt vroege artrose
- Cave: 1mm laterale verschuiving geeft 40% afname gewrichtsoppervlak
- Ligamenten even belangrijk voor congruentie als bot!
Welke behandelingstechnieken zijn er voor enkelfracturen?
-Trekschroef
-Neutralisatieplaat
-Stelschroef: syndesmose herstel
-Zuggurtung
-Fixateur externe
Waarom zij kinderfracturen anders dan fracturen op volwassen leeftijd?
Botten zijn elastischer
Het periost is dikker, steviger en actiever
Kinderen hebben groeischijven
Kinderen groeien nog
Fracturen consolideren sneller
Kinderen kunnen andersoortig onderliggend lijden hebben
Welke soorten botgenezing zijn er na een fractuur?
Directe en indirecte botgenezing bij fractuur. Periost gaat direct over tot osteoblastvorming: desmale botvorming. Indirecte botvorming via het hematoom, via tussenstap kraakbeenvorming
Wat is een Torus fractuur?
Bobbeltje in radius of ulna, periost intact, na 10 dagen volledig hersteld, 2 weken gips. Kinderfractuur
Wat is een greenstick fractuur?
Incomplete fractuur, cortex en periost breken aan 1 kant schacht. Antebrachium fractuur: radius en ulna. Kinderfractuur
Wat is een monteggia fractuur?
Ulna breekt of buigt proximaal, radius luxeert distaal
Wat is een toddler’s fractuur?
Kinderen 1- 5 jaar oud
Minimaal trauma
Wil niet lopen
Antalgische loop
Subtiele spiraalfractuur van de tibia (niet altijd op rontgen zichtbaar), op controlefoto na 10 dagen periostale reactie zichtbaar
Wat is remodeling?
Vierde dimensie van de fractuurbehandeling
Laatste en langste fase van fractuurgenezing
Groeischijf en periost zijn verantwoordelijk
Reageren op veranderingen in positie en inwerkende biomechanische krachten
Diafysair volgens wet van Wolff
Wat is de wet van Wolff?
Wet van Wolff: Bij midschacht fractuur in de diafyse is vooral het periost verantwoordelijk voor remodellering. Concave zijde botvorming, convexe zijde (uit elkaar) osteoclast activiteit
Wat is de wet van Hunter-Volkman?
Wet van Hunter-Volkman: Bij opnieuw belasten bot komt er op ene kant groeischijf meer druk dan op de andere kant. Mechanoreceptoren registreren dit waardoor de ene helft van de groeischijf harder gaat groeien, in richting van beweging. Hoe dichterbij de groeischijf, hoe beter
Hoe ontstaan botten?
- In week 5-7 zwangerschap ontstaan ledemaatknoppen die gaan uitgroeien
- Ontstaat primair ossificatiecentrum waaruit de schachten (lange delen van de pijpbeenderen) ontstaan
- Secundaire ossificatiecentra: ontstaan pre of post-nataal aan de uiteinden van botten, scheiding tussen de 2 gaat groeischijf vormen tussen epifyse en metafyse
- Bloedvaten groeien door, als groeischijf verdwijnt gaan de ossale bloedvaten helemaal doorlopen
Wanneer is het skelet volwassen?
Secundaire ossificatiecentra clavicula gaat als laatste vastgroeien aan de diafyse, dan volwassen
Welke groeischijven zijn het actiefst?
Actiefste groeischijven rond de knie (distale femur proximale tibia, zorgen voor 70% van je lengtegroei), bij de arm rond schouder en pols: bij de arm proximale humerus (80%) en distale humerus (20%). Radius distaal 70% en 30% proximaal, ulna ook
Uit welke zones bestaat de groeischijf?
- Zone rustende cellen, altijd aan kant gewricht
- Zone van proliferatie (geldrolvorming)
- Zone van hypertrofie. Chondroblasten gaan dan onder apoptose, geeft ruimte voor bloedvaten om via de zijkant in te groeien, mesenchymale stamcellen gaan met bloed mee en differentieren tot osteoblasten, vormt osteoid
- Zone van gecalcificeerde kraakbeen: osteoid mineraliseert
- Zone van ossificatie
Welke factoren zijn van invloed op remodeling?
Rest-groeipotentieel van betreffende schijf
Mate van dislocatie
Richting van dislocatie
Afstand tot groeischijf
Stabiliteit
Tijd verstreken sinds ongeval
Salter-Harris classificatie
Letsels van de groeischijf:
- Type I en II: breuk op ossificatiegebied (kant van de metafyse, bij 2 breekt ook stukje metafyse)
- Type III: germinatieve (groeiende) laag gebroken, repositie nodig
-Type IV: germinatieve laag + stukje metafyse
- Type V: niet zichtbaar op foto, beschadiging door crush, pas zichtbaar als bot scheef gaat groeien. Kan ook vroegtijdige sluiting van de groeischijf ontstaan
Hoe worden letsels van de groeischijf behandeld?
Bij Salter-Harris type I en II na 7-10 dagen geen repositie meer uitvoeren
Risico op schade kiemlaag
Secundaire osteotomie
Bij S-H type III en IV altijd proberen anatomische reductie uit te voeren
Wat is de Langieskold procedure?
Benige verbinding tussen metafyse en epifyse kan soms weggehaald worden als het minder dan 20% van het opp van de groeischijf is. Va metafyse benaderd, wegvrezen en stukje vetweefsel plaatsen
Hoe kan groei gestuurd worden?
Resectie bar en hemi-epifysiodese
Wat is een triplane fractuur?
Triplane fractuur: in 3 vlakken fractuur, bij transitie kind naar volwassenheid, groeischijf sluit geleidelijk. Met schroeven behandelen, mag door groeischijf heen
Wat is de Gustilo-Andersen classificatie?
Type I: open # met een wond < 1 cm lang en schoon
Type II: open # met wond > 1 cm zonder uitgebreide weke delen schade, flappen of avulsies
Type III: open segment #, open # met uitgebreide weke delen schade of een traumatische amputatie
Welke onderscheid wordt gemaakt binnen Gustilo III?
Type IIIa: met weke delen bedekking van de #. 4% infecties
Type IIIb: met perioststripping en blootliggen van bot. 52% infecties, 16% amputaties
Type IIIc: met arterieel vaatletsel, 42% infecties en amputtaies
