week 4 Flashcards
op welke manieren is het zenuwstelsel op te splitsen?
centraal: hersenen (hersenzenuwen) en ruggenmerg
perifeer: zenuwen naar dermatoom/myotoom (perifere ganglia, receptoren, perifere delen van spinale zenuwen en hersenzenuwen)
hoe werkt de embryologie van de hersenen?
begint met neurale buis –> celwanden van neurale buis verdikken en verdraaien –> vorming ventrikelsysteem hersenen –> vanuit wanden van neurale buis groeien hersenen
wat zijn de onderdelen van de hersenen?
- telencephalon: cerebrum en subcorticale kernen
- diencephalon: (hypo)thalamus
- mesencephalon: middenhersenen
- metencephalon: cerebellum
- myelencephalon: medulla oblongata
waaruit vormt de hersenstam?
middenhersenen, pons, medulla
hoe is de oriëntatie in het centrale zenuwstelsel opgebouwd?
voorkant: rostraal (normaal anterior)
bovenkant naar achterkant: dorsaal
vanaf ruggenmerg normale naamgeving
hoe worden de gebieden in de hersenen gevormd?
door gyrus en sulcus
verschillende sulci:
- sulcus centralis
- sulcus lateralis
welke gebieden omvat de hersenen?
- frontalis
- pariëtalis
- occipitalis
- temporalis
(5. cerebellum)
hoe worden hersenhelften genoemd en hoe zijn ze verbonden?
hemisferen. ze zijn verbonden via axonen en via de hersenbalk (corpus callosum)
welke soorten subcorticale kernen zijn er?
basale ganglia (sensorisch/motorisch systeem)
amygdala (limbisch systeem)
hippocampus (cognitieve systeem)
hoe ziet de input –> output er uit van de verschillende systemen en welke systemen zijn er?
- sensorisch systeem: input –> thalamus –> primaire schors …
- motorisch systeem: … –> primaire motorische schors –> ruggenmerg –> skeletspieren
- cognitieve systeem: planning, selectie
- limbisch systeem: emoties, pijn
waar zijn neuronen te vinden?
centraal:
- grijze stof: cellichamen en dendrieten
- witte stof: axonen
- spinale zenuwen
perifeer: perifere zenuwen naar dermatoom
wat is een ander woord voor glia?
steuncel
hoe werken neuronen?
ze zetten chemische signalen om naar elektrische signalen en weer terug naar chemische
het is een integratie van prikkels, waarbij ze zelf moeten beslissen of ze ze wel of niet door willen geven.
waaruit is een neuron opgebouwd?
- dendrieten (celuitloper)
- soma (cellichaam)
- axon heuvel
- axon (met myelineschede)
- pre-synaptisch einde (transmitter in vesiculi)
- synaps
hoe worden neuronen geclassificeerd?
projectie: lange afstand of lokaal
dendritische structuur: pyramidevorm of stervorm
aantal uitsteeksels: uni-/bipolair of multipolair
verbindingen tussen cellen kunnen zowel divergent, focussed of convergent zijn.
wat onderscheidt gliacellen van neuronen?
ze hebben geen axon en geen actiepotentialen. ze hebben wel elektrische activiteit, dus ook elektrische mogelijkheden
welke typen gliacellen zijn in ons lichaam te vinden?
centraal:
- oligodendrocyten (maken myeline)
- astrocyten (maken bloed-hersenbarrière)
- microglia (zorgen voor fagocytose)
- ependymcellen (maken hersenvloeistof)
perifeer:
- satelliet cellen
- schwann cellen (zorgen voor myelineschede)
wat is de belangrijkste vorm van actief ionentransport?
Natrium-Kalium pomp: 3 natrium ionen er uit, 2 kalium ionen er in. dit verbruikt ATP want het is een actief proces.
wat is de membraanpotentiaal in rust?
ongeveer -70 mV. vooral kaliumkanalen staan dan open.
hoe werkt een actiepotentiaal?
bij een actiepotentiaal begint het potentiaal negatief. synaptische polarisaties zorgen voor depolarisatie in de cel vanaf drempelwaarde. natrium stroomt naar binnen en zorgtvoor snelle depolarisatie. kaliumkanalen gaan open en er is sprake van repolarisatie.
welke krachten hebben een invloed op de bewegingen van ionen in vloeistof?
- chemische: diffusie gaat van hoge naar lage concentratie
- elektrische: + wordt aangetrokken door -
wat is de nernst vergelijking?
Ek is de evenwichtspotentiaal voor K+. dit is de potentiaal waarbij de netto K+-stroom 0 is. met behulp van de nernstvergelijking kan de evenwichtspotentiaal van ieder geleidbaar ion berekend worden via de verhouding van de extra- en intracellulaire concentratie.
wat kan je berekenen met de goldman vergelijking?
Vm. de membraanpotentiaal bevindt zich altijd tussen Ek en Ena. hoe groter de permeabiliteit voor een ion, des te dichter ligt de membraanpotentiaal bij dit ion. in rust Pk > Pna. daarom ligt Vm dichtbij Ek.
hoe uit de spanningsafhankelijkheid zich bij natrium- en kaliumkanalen?
ze openen bij depolarisatie en sluiten bij repolarisatie. natriumkanalen openen sneller dan kaliumkanalen en natriumkanalen sluiten vanzelf.
op welke manier uit de positieve en negatieve feedback zich in een actiepotentiaal?
de depolarisatie is zo snel door positieve feedback
er ontstaat repolarisatie door negatieve feedback
wat is de refractaire periode?
een periode van verminderde prikkelbaarheid vlak na een actiepotentiaal, waardoor een 2e stimulus niet leidt tot een actiepotentiaal
welke soorten synapsen zijn er?
- elektrisch: 2 cellen liggen dichtbij elkaar en vormen dezelfde kanalen –> kanalen gaan precies tegenover elkaar liggen en vormen doorgang. ionen kunnen vrij bewegen. bv gap junctions
- chemisch: door prikkel opening calciumkanalen –> verhoging intramembraneuze calciumconcentratie –> opening vesicles –> post-synaptische polarisatie
waarin zijn neurotransmitters in te delen?
klassiek:
- acetylcholine
- aminozuren
- biogene aminen
niet klassiek: o.a. neuropeptiden, endorfine, etc…..
wat zijn voorbeelden van aminozuren als neurotransmitter?
- glutamaat
- aspartaat
- GABA
- glycine
wat zijn voorbeelden van biogene aminen als neurotransmitters?
- catecholamines: adrenaline, dopamine, noradrenaline
- serotonine
- histamine
op wat voor soorten vesicles zitten de verschillende soorten neurotransmitters?
klassiek: clear vesicles
niet klassiek: dense-core vesicles
welke soorten effecten kunnen neurotransmitters geven?
- IPSP: verlaagt de kans op actiepotentiaal
- EPSP: verhoogt de kans op actiepotentiaal
hoe ziet de pupilreflex eruit?
oog –> thalamus –> hersenstam –> sympatisch ganglion –> m. constructor pupillae
wat bevindt zich in het centrale kanaal van het ruggenmerg?
liquor, het is namelijk een deel van het ventrikelsysteem
welke 2 radix zijn te vinden in het ruggenmerg?
dorsaal: dorsale hoorn (sensorsich)
ventraal: ventrale hoorn (motorisch)
welke onderdelen worden aangestuurd door de verschillende rami?
dorsale ramus: achterzijde nek, rug, achterzijde bekken
ventrale ramus: voorzijde nek en buik, gehele armen en benen
hoeveel segmenten zijn er?
8 cervicale, 12 thoracale, 5 lumbale en 5 sacrale
wat doet een plexus?
een plexus zorgt voor herschikking van spinale zenuwen: zenuwen naar ledemaat. hierna gaan de zenuwen naar dermatomen
welke segmenten sturen de arm aan en welke segmenten het been?
C4-T1: arm (plexus brachialis)
L3-S1: been (plexus femoris)
welke systemen bestaan er in de somato-sensibiliteit?
vitaal: pijn, temperatuur –> 1e synaps dorsale hoorn –> x –> anterolaterale baan
gnostisch: trilling, positie, aanraking –> dorsale kolom –> 1e synaps hersenstam –> …
waar bestaat een motorunit uit?
een motoneuron en de geïnnerveerde spiervezels
wat zijn de afferenten van een motorunit en waar zorgen ze voor?
primaire afferenten uit spinaal ganglion –> monosynaptische reflex
interneuronen –> polysynaptische reflex
cortico-spinale banen –> piramidebaan
hoe ziet de route van de motoneuronen er uit?
- cortex
- middenhersenen
- pons
- medulla
- cervicale ruggenmerg
welke extra-piramidale systemen kennen we?
- cerebellum: zorgt ervoor dat de motoneuronen op de juiste manier gecoördineerd worden
- basale ganglia: bepaalt of een beweging nog doorgaat of niet
welke stoornissen zijn er in de extra-piramidale systemen?
in basale ganglia:
1. parkinson: opstartproblemen, tremor
2. huntington: stopproblemen
in cerebellum:
1. ataxie: problemen met gecoördineerde bewegingen
wat voor reflex is de kniepeesreflex?
- proprioceptieve reflex
- myostatische reflex
- spiereigen monosynaptische reflex
hoe werkt de kniepeesreflex?
spierspoelen registreren rekking m. quadriceps femoris –> verhoogde activiteit Ia afferente vezels –> activatie alfa-motorische neuronen die quadriceps innerveren –> contractie quadriceps –> remming alfa-motorische neuronen m. semitendinosus
wat zijn de kenmerken van spierspoeltjes?
- bevatten rekkingsgevoelige zenuweindigingen
- bevatten dwarsgestreepte intrafusale spiervezels
- afferente innervatie via Ia en II spiervezels
- efferente innervatie via gamma-motorische neuronen
- fungeren als lengtesensoren
waarvoor dient de innervatie van de spierspoeltjes door gamma-motorische neuronen?
hierdoor verandert het meetbereik van de spierspoeltjes
welke innervatie vindt plaats bij willekeurige bewegingen?
alfa- en gamma- co-innervatie
wat zijn de kenmerken van golgi-peeslichaampjes?
- in de pees
- bevatten samengedrukte zenuwvezels
- afferenten zijn Ib vezels
- remmen a-motorische neuronen van eigen spier
- exciteren motorische neuronen van antagonisten
- fungeren als krachtsensoren
- feedbackmechanisme dat kracht constant kan houden
wat is het doel van signaaltransductie?
cel-cel communicatie
wat zijn de algemene principes van de signaaltransductie?
- communicatie tussen verschillende cellen, leidt tot homeostase
- moleculaire mechanismen die zorgen voor communicatie tussen celmembraan en intracellulaire eindpunten
- moleculaire mechanismen brengen cellulaire veranderingen te weeg
welke manieren zijn er voor cel-cel communicatie?
zenuwstelsel: netwerk van cellen met uitlopers die contact maken
endocrien: hormonen via bloedsomloop - contact via receptoren
wat is signaaltransductie?
signalerende cel –> ligand –> receptor –> intracellulaire eiwitten –> effect
- communicatie meestal via chemische signalen
- signalen kunnen fysiologische, pathofysiologische of farmacologische betekenis hebben
- signaaltransductie vindt grotendeels plaats in de cel
welke typen liganden zijn er?
- ionen: calcium
- aminozuur: adrenaline
- peptide: CRH
- eiwit: ACTH
- suiker: glucose
- cholesterol: steroïdhormonen
- lipide: vitamine A
welke 2 soorten receptoren kennen we?
- kernreceptoren: liganden zijn lipofiel en passeert celmembraan - directe beïnvloeding van transcriptie
- membraanreceptoren: liganden zijn met name hydrofiel: beïnvloeding transcriptie via second-messenger effect
wat is het verschil tussen specificiteit en affiniteit?
specificiteit: receptor herkent alleen eigen ligand
affiiniteit: receptor bindt ligand bij zeer lage concentraties
