Week 3 Flashcards
De externe rechtspositie van gedetineerden
Vormen van re-integratieverlof en knelpunten
●
Kortdurend re-integratieverlof: Dit verlof is bedoeld voor activiteiten die in het detentie- en re-integratieplan (D&R-plan) zijn vastgelegd en die niet binnen de muren van de inrichting kunnen worden verricht. Voorbeelden hiervan zijn:
○
Het verkrijgen van een identiteitsbewijs.
○
Het voeren van een sollicitatiegesprek.
○
Het tekenen van een huurcontract.
●
Langdurig re-integratieverlof: Dit verlof is bedoeld voor activiteiten die in het D&R-plan zijn vastgelegd en die gericht zijn op een geleidelijke terugkeer in de samenleving. Voorbeelden hiervan zijn:
○
Een weekend met het gezin doorbrengen.
○
Een opleiding volgen.
○
Buiten de inrichting werken.
●
Re-integratieverlof voor extramurale arbeid: Dit verlof is bedoeld voor gedetineerden die in een beperkt beveiligde afdeling (voorheen (Z)BBI) verblijven en buiten de inrichting werken
Knelpunten:
●
Re-integratieverlof voor extramurale arbeid: Dit verlof is bedoeld voor gedetineerden die in een beperkt beveiligde afdeling (voorheen (Z)BBI) verblijven en buiten de inrichting werken.
Knelpunten:
●
Tijdigheid van beslissingen: De persoonsgerichte benadering van het nieuwe verlofstelsel kan leiden tot vertragingen bij de beslissing op verlofaanvragen.
●
Beoordeling van gedrag: Het is onduidelijk hoe verbetering van gedrag tijdens detentie moet worden gewaardeerd en hoe dit meeweegt in de beslissing tot verlofverlening.
●
Criteria voor verlofverlening: Het ontbreekt aan heldere criteria voor de verschillende vormen van re-integratieverlof, met name de vraag wanneer activiteiten ‘niet binnen de muren van de inrichting kunnen worden verricht’.
●
Invloed van slachtofferbelangen: De nadruk op slachtofferbelangen en de inspanningen van de gedetineerde om de schade te vergoeden, kan de mogelijkheden om verlof te verlenen beperken.
●
Onzekerheid over verlofverlening: De beoordeling van gedrag, slachtofferbelangen en risico’s creëren onzekerheid voor de gedetineerde over de kans op verlofverlening.
Hoe werkt de huidige VI-regeling?
Op dit moment wordt VI van rechtswege verleend, tenzij het Openbaar Ministerie (OM) uitstel of afstel vordert en de rechter hierover beslist. De rechter kan bijzondere voorwaarden stellen aan de VI.
Ratio achter de VI-regeling:
De VI is bedoeld om:
●
Gedetineerden voor te bereiden op hun terugkeer in de samenleving.
●
Recidive te verminderen.
Wijzigingen VI-stelsel en ratio
Wijzigingen:
De minister heeft de volgende wijzigingen voorgesteld:
●
VI niet langer van rechtswege: Het OM beslist of een gedetineerde in aanmerking komt voor VI, met advies van DJI, reclassering en eventueel het lokaal parket. De rechter kan de beslissing van het OM toetsen.
●
Maximale VI-periode van twee jaar: Dit geldt voor alle gevangenisstraffen, ongeacht de duur.
●
Adviescollege in zware en complexe zaken: Dit college, bestaande uit een lid van het OM en externe deskundigen, adviseert het OM over de toekenning van VI en eventuele voorwaarden.
Ratio achter de wijzigingen:
De minister beoogt met de wijzigingen:
●
De persoonsgerichte aanpak te versterken, waarbij meer nadruk ligt op de eigen verantwoordelijkheid van de gedetineerde en zijn gedrag.
●
Meer recht te doen aan het rechtvaardigheidsgevoel van slachtoffers, nabestaanden en de samenleving.
●
De geloofwaardigheid van het strafrechtelijk stelsel te vergroten.
Kritische reflectie op voor- en nadelen
Voordelen:
●
Versterking verantwoordelijkheid gedetineerden: De nadruk op gedrag en eigen verantwoordelijkheid kan gedetineerden stimuleren om aan hun re-integratie te werken.
●
Meer aandacht voor rechtvaardigheidsgevoel slachtoffers: De wijzigingen kunnen leiden tot meer rekening houden met de belangen van slachtoffers en hun gevoel van rechtvaardigheid.
●
Verbeterde aansluiting detentiefasering en VI: De persoonsgerichte aanpak wordt consistenter doorgevoerd in de detentie en de VI, wat de overgang kan vergemakkelijken.
Nadelen:
●
Risico op calculerend gedrag: De beperking van de VI-periode kan leiden tot calculerend gedrag bij gedetineerden, die ervoor kiezen hun straf volledig uit te zitten om toezicht en voorwaarden te vermijden.
●
Minder goede voorbereiding op terugkeer: Een kortere VI-periode kan leiden tot minder tijd voor begeleiding en re-integratieactiviteiten, wat de kans op recidive kan vergroten.
●
Verminderde rechtspositie gedetineerden: De verschuiving van beslissingsbevoegdheid van de rechter naar het OM en de nadruk op slachtofferbelangen en risico’s kunnen de rechtspositie van gedetineerden verzwakken.
