Week 2: HC1-2 ==> screening in klinische praktijk en ethiek screening Flashcards
Aan welke criteria (Wilson & Jungner, WHO) moet screening voldoen om geïmplementeerd te worden door de WBO-commissie?
Belangrijk gezondheidsprobleem
Nuttig:
==> aanvaardbare behandeling
==> minder ziektelast / andere nuttige uitkomst
==> proportioneel (voordelen > nadelen)
Betrouwbaar en valide meetinstrument:
==> wetenschappelijk bewijs
==> zo min invasief als mogelijk
Respect autonomie patiënt
==> recht op niet-weten (en niet deelnemen dus)
==> geïnformeerde weloverwogen vrijwillige eigen keuze
==> niet late-onset voor kinderen / neonaten
Kosteneffectief (en rechtvaardig)
Wat zijn de voor- en nadelen van screening?
Voordelen:
==> vroege detectie –> voorkomen / betere behandeling mogelijk
==> geruststellen
Nadelen:
==> VUS
==> FP / FN –> onnodig vervolg / delay
==> overdiagnostiek / -behandeling
==> angst
Leg de volgende begrippen uit (inclusief formules), ook met betrekking tot de begrippen FP en FN
Specificiteit
Sensitiviteit
Positief voorspellende waarde
Negatief voorspellende waarde
Specificiteit ==> FP!
==> aantal “gezonde” mensen die een negatieve uitslag krijgt
==> TN / TN + FP
==> bij gebrek zijn er dus toch gezonde mensen met positieve uitslag (FP)
Sensitiviteit ==> FN!
==> aantal “zieke” mensen die een positieve uitslag krijgt
==> TP / TP + FN
==> bij gebrek zijn er dus toch zieke mensen met negatieve uitslag (FN)
Positief voorspellende waarde ==> FP!
==> aantal mensen met “positieve uitslag” die ook echt ziek is
==> TP / TP + FP
==> bij gebrek aan PPV zijn er dus toch mensen met positieve uitslag die niet ziek zijn ==> FP
Negatief voorspellende waarde ==> FN!
==> aantal mensen met “negatieve uitslag” die ook echt gezond is
==> TN / TN + FN
==> bij gebrek aan NPV zijn er dus toch mensen met negatieve uitslag die ziek zijn ==> FN
Welke wetten zijn van toepassing als het gaat om screening?
WGBO
BIG
KWZ
WBO
Wat is de definitie van bevolkingsonderzoek?
Screening die door de overheid wordt aangeboden aan (een asymptomatisch deel van) de gehele bevolking (met hoger risico) om een aandoening van bepaalde aard / risico vroeg op te sporen
Wanneer valt een screeningsmethode onder de WBO en is er dus vergunning nodig?
Ioniserende straling
Kanker
Ernstige ziekte waarvoor geen behandeling / preventie
Waarom worden full-body scans, DNA-profielen en MCED niet landelijk uitgevoerd?
Full-body scans & DNA-profilering ==> weinig effectiviteit, veel bijvangst / VUS
MCED ==> gebrek aan bewijs
Welke vormen van screening vallen buiten de WBO?
Over-the-counter tests
Internet tests
Screening in klinische praktijk ==> is voor individuele patiënt
Waarom wordt screening voor Barrett slokdarm niet landelijk ingevoerd?
Gebrek aan bewijs en ethisch niet meer te onderzoeken
Voldoet niet aan criteria screening ==> gebrek bewijs, niet per se betere behandeling in vroeg stadium
Voldoet niet aan definitie screening ==> niet iedereen asymptomatisch
Waarom wordt screening prostaatkanker niet landelijk ingevoerd?
Voordelen ==> minder sterfte prostaatkanker
Nadelen:
==> geen daling in all-cause mortality
==> lage specificiteit ==> veel onnodige biopten
==> veel overbehandeling (erectiestoornissen, incontinentie)
Wat is het doel van de WBO?
Mensen beschermen tegen BVO die gevaar kunnen vormen voor lichamelijke / geestelijke gezondheid
Waartoe is de overheid verplicht?
Het treffen van maatregelen om de volksgezondheid te beschermen
Welke 4 ethische principes zijn voor de overheid van toepassing voor wat betreft volksgezondheid?
Weldoen ==> gezondheid, kwetsbaren, minder ziekte
Niet-schaden ==> met de maatregelen
Autonomie ==> keuze- / bewegingsvrijheid, lichamelijke integriteit
Rechtvaardigheid ==> verdeling schaarse middelen, ongelijkheid in gezondheid
Wat is het verschil tussen de relatie van de overheid mbt tot volksgezondheid en de arts-patiëntrelatie?
Bij de overheid is er sprake van:
==> actieve benadering asymptomatische mensen (zonder hulpvraag)
==> benadering van een groep (niet een individu)
Welke ethische dilemma’s heeft de overheid met betrekking tot volksgezondheid?
Weldoen vs Autonomie (paternalisme)
==> Volksgezondheid vs Vrijheid
==> er zijn naast gezondheid ook nog andere waardes. Je wilt niet dat er healthisme / medicalisering ontstaat
Weldoen vs Niet-schaden (proportionaliteit)
==> Volksgezondheid / geruststelling vs Risico’s / angst
