Week 2 Flashcards
Welke functies worden bekeken bij psychiatrisch onderzoek?
- algemene indruk
- bewustzijn
- waarnemingen
- denk vorm
- denk inhoud
- stemming
- affect
- psychomotoriek
- gedrag en motivatie
Wat betekend psychische functies?
Psychische functies = complexe interacties tussen het individu en diens omgeving:
- het zich bewust worden van informatie uit de omgeving en deze waarderen, wegen en toetsen aan eerder ervingen –> automatische spierbewegingen + tot op de omgeving gerichte handelingen
Uit welke functies bestaat de trias psychica?
- cognitieve functies: gedachten
- affectieve functies: gevoel
- conatieve functies: gedrag
Wat valt onder cognitieve functies?
- informatie waarnemen
- informatie opnemen
- vasthouden
- begrijpen
- ordenen
ect
Wat valt onder affectieve functies?
- stemming
- emoties
- vegetatieve verschijnselen
ect
Wat valt onder conatieve functies?
- motoriek
- motivatie
- impulsen
- gedrag
Welke punten omvat een psychiatrische diagnose allemaal?
- classificatie van syndroom volgens DSM-5
- betekenis die de symptomen hebben voor de patient
- fase van ontwikkeling, ernst, complicaties, uitbreiden van ziektebeeld
- predisponerende, laxerende, onderhoudende somatische, psychische en sociale etiopathogenetische factoren
- functioneel beperkingen
- factoren die van invloed zijn op het beloop en de behandeling
Welke 3 aspecten van bewustzijn zijn er?
- attentie-niveau
- inhoud
- reflectie op eigen zijn
Wat is het kenmerk, voorwaarden en storing passend bij attentie-niveau van bewustzijn?
Kenmerk: vlotte en adequate reacties op prikkels van buiten
Voorwaarden: intact zintuigen, hersenstam
Storing: verlaagd of verhoogd zijn
Wat is het kenmerken, voorwaarde en storing passend bij inhoud van bewustzijn?
Kenmerk: ervaring van het zelf en de omgeving
Voorwaarden: intact zintuigen, grote hersenen
Storing: onjuiste afgrenzing van het eigen ik ten opzicht van de omgeving
Wat is het kenmerk, voorwaarden en storing passend bij reflectie op het eigen zijn van bewustzijn?
Kenmerk: de mogelijkheid om te reflecteren over het eigen zijn
Voorwaarden: vermogen tot abstraheren en redenen
Storing: vaan onopgemerkt
Welke 3 vragen moet je beantwoorden bij het beoordelen van een persoon met verlaagd bewustzijn/bewustzijnsverlies?
- bewustzijnsniveau?
- lokalisatie?
- vermoedelijk oorzaak?
Welk neurologisch onderzoek wordt uitgevoerd bij een bewusteloze patient?
- glasgow coma-score: EMV
- pupilreacties
- cornea reflex
- oogbolmotoriek
- algemeen onderzoek
- meningeale prikkeling
- fundoscopie
Wat zijn kenmerken van een vegetatieve toestand?
- pt heeft ogen open maar voert geen opdrachten uit
- geen contact
- heeft waak/slaap ritme
- reactie op licht en geluid
- slikreflex, grijpreflex
- E4 M5 V1
Wat zijn kenmerken van akinetic mutism?
- is geen coma
- rigiditeit
- geen spontane bewegingen
- maken alerte indruk (oogbewegingen)
- geen spraak
- laesie: hydrocephalus, laag frontale bloeding
Wat zijn kenmerken van locked in syndrome?
- is geen coma
- typische coma score: E1 of E4, M1, V1 of Vt
- tetraparse
- aleen verticale oogbewegingen
- patient is alert
- psychische/emotionele belasting
Wat zijn kenmerken van minimally couscious state?
- Lijkt op vegetatieve toestand maar er zijn aanwijzingen voor awereness:
- simpele commando’s werden uitgevoerd of ja/nee respons geven
- adequate woorden geuit
- relevant gedrag: huilen/lachen, reactie op spraak van andere, objecten pakken en juist vasthouden, visual fixatie of tracking
Wat zijn de criteria voor een delirium?
- stoornis in het bewustzijn en de aandacht
- ontwikkelt zich in korte tijd, fluctueert
- verandering in cognitieve functies
- niet beter verklaard door neurocognitieve stoornis (dementie) of coma
- aanwijzing voor somatische (lichamelijke) oorzaak
Waarom is het belangrijk om een delirium te herkennen?
delirium is een teken van falende cerebrale reserve –> alarmsignaal voor:
- verhoogde kans op complicaties
- slechtere cognitieve en functionele prognose
- onafhankelijke voorspellen van mortaliteit
Epidemiologie van delirium:
- incidentie
* algemene populatie
* algemeen ziekenhuis
* hartchirurgie
* IC
- incidentie
- algemene populatie: >2%
- algemeen ziekenhuis: 5-32%
- hartchirurgie: 20-52%
- IC: 29-83% –> vooral bij beademde patiënten
Met welke gevolgen wordt een delier geassocieerd?
- verhoogde medische complicaties
- verhoogde morbiditeit
- verhoogde mortaliteit:
- 6-37% tijdens opname
- 14-25% in 6 maanden
Wat betekend het delirium model?
kwetsbaarheid domein (predisponerende factoren) staan in verband met luxeren domein (precipiterende factoren)
Noem een paar precipiterende factoren (laxerende factoren) van een delirium
sterk –> zwak
- grote operatie
- IC noodzakelijk
- Meerdere psycholoog-actieve medicijnen
- slaap deprivatie
- 1 slaap tablet
Noem een paar predisponerende (kwetsbare factoren) van een delirium
Hoog –> laag
- ernstige dementie
- ernstige ziekte
- multi-sensore tekorten
- gezonde oudere
Welke domeinen van aandacht zijn er?
Aandacht:
- te richten
- vast te houden
- te verplaatsen
Wat is het belangrijkste probleem bij een delier + wat is er afwijkend bij een delier hierin?
Kern van delier: bewustzijnsstoornis = verminderd besef van zichzelf en de omgeving
Problemen bij delier:
- renaciteit verlaagd = aandacht vasthouden verlaagd
- verhoogde afleidbaarheid
- viriliteit verlaagd = verminderde waakzaamheid
Welke andere symptomen kunnen voorkomen bij een delirium behalve bewustzijnsstoornis?
- geheugenstoornis
- stoornis van de executieve functies en taal
- stoornis van intellectuele functies: oordels- en kritiekstoornissen en realiteitsbesef verlaagd
- waarnemingsstoornis: vaak (complex) visueel
- denkstoornissen (gefragmenteerd denken)
- emotionele stoornissen
- neurologische symptomen
- slaap-waak stoornissen
- psychomotore ontregelen
- wahnstimmung/waanstemming: gevoel van naderend onheil
Welke factoren ondersteunen de waarschijnlijkheid van een delirium?
- ziekte patient > 40 jaar met verwardheid/blanco psychiatrische voorgeschiedenis
- patent kijkt niet bij je binnenkomst
- patient valt in slaap tijdens een gesprek
- patient met visuele hallucinaties in de nacht
Welke 3 motorische subtypes van een delirium zijn er?
- hyperactief-hyperalert –> kleine groep maar vaakst bij stervende pt
- gemend –> grooste groep
- hypoactief-hypoalert –> grootste groep
Wat kunnen acute oorzaken zijn van een delirium?
WHHHHIMPs:
- wernicke’s encephalopathy or withdrawal
- hypoxemia
- hypertensie encephalopathy
- hypoglycemia
- hypoperfusion
- intracranial bleeding
- meningitis or encephalitis
- poisons or medication
- seizures
Welke medicatie kan een delirium geven?
- opiaten
- sedativa
- corticosteroïden
- immunosuppresiva
- anticholindergica
- veel longmedicatie
- veel cytostatica
- veel psychofarmaca/drugs
Waaruit bestaat een behandeling van een delirium?
- behandel onderliggende somatische oorzaken
- niet-farmacologische behandeling
- psycho-educatie naasten
- medicamenteuze behandeling
- psychohygiënische maatregelen
Waar moet op gelet worden bij medicamenteuze behandeling van een delirium?
- Bij parkinson en Lewy body dementie: geen 1e generatie antipsychotica
- benzodiazepines geef effectiviteit bij delirium in algemeen:
- risico op langere duur van delirium
- benzodiazepines effectief bij:
- alcoholonthoudingsdelirum
- onttrekking delirium
- agitatie halopediol + benzo’s
Waaruit bestaat de psychohygiënisch maatregelen bij de behandeling van een delirium?
- cognitieve ondersteuning
- dehydratie/drinken verbeteren
- slaap verbeteren
- immobilisatie
- visus/gehoor beperking
- voeding verbeteren
Waar moet je altijd op letten bij een delirium?
Veiligheid van de patient: voorkomen van letsel bij een wilsonbekwamen patient:
- vraag hulp bij familie en bekende
- zo nodig, vrijheidsbeperkende interventie
Welke types + subtypes van geheugen zijn er?
- Decleratief:
* episodisch geheugen
* werkgeheugen (feiten) - Niet-decleratief: niet-bewust opgebouwd:
- procedueel:
- priming
- associatief geheugen:
- skeletspier
- emotioneel
In welk hersengebied zit het decleratief geheugen?
hippocampus en temporaal kwab
In welk hersengebied zit het procedueel geheugen?
- striatum
In welk hersengebied zit priming?
Neocortex
In welk hersengebied zit het associatief geheugen van skeletspieren?
cerebellum
In welk hersengebied zit het associatief geheugen van emoties?
amygdala
Wat betekend andrograde amnesie?
Andrograde amnesie = geen nieuwe herinneringen meer kunnen maken
Welke 5 vormen van geheugen zijn er?
- immidiate geheugen
- werk geheugen
- intermediate geheugen
- lange termijn geheugen
- remote geheugen
Hoe lang + welke plek in hersen zitten de vormen van geheugen:
1. immidiate geheugen
2. werk geheugen
3. intermediate geheugen
4. lange termijn geheugen
5. remote geheugen
- immidiate geheugen: seconde –> pre-frontale cortex
- werk geheugen: seconde - minuten –> pre-frontale cortex
- intermediate geheugen: minuten - uren –> hippocampus
- lange termijn geheugen: dagen –> hippocampus
- remote geheugen: weken - maanden - jaren –> cortex
Hoe ga je van het aquositie geheugen (=immidiate en werk geheugen) naar intermidiate geheugen?
encoding: cellulair proces dat optreed = eiwit modificatie
Hoe ga je van lange termijn geheugen naar remote geheugen?
Consaditatie
Hoe ga je van intermidiate geheugen naar remote geheugen?
eiwitsynthese
Slaap belangrijk voor!!
Welke punten kunnen helpen bij het opbouwen van geheugen?
- aandacht hebben
- interesse hebben
- emotionele gebeurtenis
Welke receptoren liggen in het post-synaptisch membraan die betrokken zijn bij geheugen?
AMPA-receptor: Na de cel IN
NMDA-receptor: Ca de cel IN
Hoe verloopt het cellulaire proces van geheugen?
Calcium instroom zorgt voor eiwit: CAMK-2 –> van kort durend calcium signaal kan het omgezet worden in langdurig effect
* CAMK-2 doet auto-fosforylatie: zichzelf fosforyleren –> blijft het langer actief = EIWITMODIFICATIE
Actief CAMK-2 zorgt voor meer AMPA-receptren op membraan worden gezet = EIWITSYNTHESE
Wat gebeurt er als er na de 1e keer dat er een geheugen signaal is geweest hetzelfde signaal binnen komt?
zelfde signaal activeert meerderde AMPA-receptoren –> meer Na de cel in –> zelfde signaal sterker
Wat is het begrip voor het versterken van synaptische contact?
versterken van synaptische contact = lange termijn potentiatie
Wat voor soort diagnose is dementie?
syndroomdiagnose met uitgangspunten:
- cognitieve stoornissen in meerdere domeinen
- met interferentie in het dagelijks functioneren
Wat is de incidentie van dementie?
- stijging vanaf 75 jaar
- ⅓ van mensen van >85 jaar hebben alzheimer
Welke subtypes van dementie zijn er?
- ziekte van Alzheimer
- Vasculaire dementie
- gemengde dementie
- fronton-temporale dementie
- lewy body dementie
- parkinson dementie
- depressie geïnduceerde dementie
- alcoholdementie
- overige dementie
Hoe verloopt de analyse van dementie + waar naar gekeken bij elk onderzoek?
- neuropsychologisch onderzoek (NPO) –> ernst cognitieve stoornis vans toe stellen + corticaal of subcorticaal + differentiatie tussen subtypes
- Lab + beeldvorming –> vooral voor uitsluiting behandelbare oorzaken
- Liqour –> uitsluiten infectieuze oorzaken en ondersteunen specifieke diagnose
Wat zijn de cognitieve domeinen?
- aandacht en concentratie
- uitvoerende functies
- abstraherend vermogen
- sociale cognitie
- taalfunctie
- korte en lange termijn geheugen
- visueel-ruimtelijke en -constructieve functies
- mentale verwerkingssnelheid
- praxis
- gnosis
Wat zijn kenmerken van corticale dementie?
Stoornis in corticale domeinen:
- frontaal:
* gedrag
* sociale cognitie
* executieve functies
- temporaal:
- geheugen
- oriëntatie
Welke subtypes dementie vallen onder corticale dementie?
- ziekte van Alzheimer
- Fronton-temporale dementie
Wat zijn kenmerken van subcorticale dementie?
Aangedaan:
- werktempo
- aandacht
- concentratie
- traagheid
- executieve functies
Welke subtypes dementie vallen onder subcorticale dementie?
- vasculaire dementie
- hydrocephalus
- parkinson dementie
Welk subtype dementie is een mengbeeld van corticale en subcoroticale dementie?
Dementie met Lewy body
Waar zit de neurodegeneratie bij Alzheimer?
- hippocampus, temporaal (MTA)
- parientaal: vaker bij earlyonset, PCA
Waar zit de neurodegeneratie bij vasculaire dementie?
witte stof laesies: WHM
Waar zit de neurodeneratie bij lewy body dementie, parkinson en huntington?
basale kernen
Waar zit de neurodegeneratie bij fronton-temporale dementie?
- frontaal
- temporaal
Waar zit de neurodegeneratie bij Creutzfeldt Jakob?
alle schorsgebieden
Hoe gaat de diagnostiek van ziekte van Alzheimer?
2-staps diagnostisch proces:
1. dementie syndroom: uitval in 2 cognitieve domeinen, interveren met degelijks leven
- ziekte van Alzheimer specifiek:
* sluipend begin, geleidelijk progressief- progressief uitval geheugen, taal, visueel-ruimtelijke functies, praxis, uitvoerende functies
* geen systemische of andere hersenaandoeningen
- progressief uitval geheugen, taal, visueel-ruimtelijke functies, praxis, uitvoerende functies
Welk afwijkingen kan je op beeldvorming zien bij Alzheimer?
MRI: atrofie mediotemporaal-hippocampus (MTA)
PET/SPECT:
- hypmetabolisme/hypoperfusie temporoparientaal
- positieve corticale PiB binding: amyloid tracer
Welke afwijkingen kunnen gezien worden bij liquor onderzoek bij Alzheimer?
- verhoogd fosfo-tau
- verlaagd beta-amyloid
Wat is de behandeling van Alzheimer?
- GEEN etiologische therapie
- therapie op neurotransmitters:
- choline-esterase remmers
- memantine
- antipsychotica bij gedragsverandering
- evaluatie borgbelasting ouders, ketenzorg
- dagbehandeling, opname verpleeghuis
Welke 2 soorten Fronton-temporale dementie (FTD) zijn er?
- gedragsvariant
- taalvariant: primair progressieve afasie
Welke criteria zijn er voor Fronto-temporaal dementie - gedragsvariant?
- sluipend, langzaam progressief
- vroeg verval van sociaal gedrag; decorum verlies, tactloos
- vroeg veranderd gedrag: apathie, zwerven, ontremend
- spraakstoornis: niet-vloeiende spraak of gestoord begrip
- vroeg ontstaan van emotionele vervlakking
- vroeg verlies van ziekte inzicht
Welke ondersteunde criteria zijn er voor Fronto-temporaal dementie - gedragsvariant?
- gedrag: obsessief-compulsief, hyperoraliteit, verhoogde afleidbaarheid
- spraak: echolalie, parafasieen, stereotiep, perseveraties
- neurologisch: extra-piramidale stoornis, incontinentie
Welke dingen kunnen uit neuropsychologisch onderzoek (NPO) komen bij fronton-temporale dementie?
- executieve en taalstoornis
- normaal geheugen
- normaal visueel ruimtelijke vaardigheden
Welke 3 subtypes vallen onder primaire progressieve afasie (FTD-taalvariant)?
- semantische dementie (SD)
- progressive niet-vloeide afasie (PNFA)
- logopene progressieve afasie (LPA)
Welke kenmerken passen bij semantische dementie?
- benoemstoornissen
- gestoord woord- en objectbegrip
- vloeide spraak
- MRI: anterieur temporale atrofie
Welke kenmerken passen bij progressieve niet-vloeiende afasie (PNFA)?
- hakkelende spraak: spraakapraxie
- agrammatisme
- gespaard beroep
- MRI: posterieur fronton-insulair atrofie
Welke kenmerken passen bij logopene progressieve afasie (LPA)?
- nazeggen gestoord: samengestelde woorden, zinnen
- woordvindstoornissen
- fonologische parafasieën
Diagnose punten bij vasculaire dementie?
- dementie
- focale uitvalsverschijnselen + vasculaire afwijkingen op MRI/CT
- tijdsrelatie tussen 1 en 2 = direct of <3 md
Wat zijn hoofdsymptomen bij lewy body dementie?
- fluctuaties cognitie, aandacht en alertheid
- recidiverende visuele hallucinaties
- spontaan parkinsonisme
Wat zijn ondersteunende symptomen bij lewy body dementie?
- frequent vallen
- syncope
- tijdelijke bewustzijnsverlies
- hallucinaties: niet visueel
- verminderde perfusie occipiaal beiderzijds
Wat zijn suggestieve symptomen bij lewy body dementie?
- REM slaap gedragsstoornis
- ernstige neuroleptische overgevoeligheid
- lage dopamine-yuptake op DaT scan
Wat is de behandeling van lewy body dementie?
- Cognitief:
- choline-esterase remmers: vaak goed effect
- memantine
- vermijdt klassieke antipsychotica: vooral haloperidol
- vermijd antidepressiva en anticholinergica - niet-motore symptomen:
- REM-slaag gedragsstoornis: rivotril, melatonine
- parkinsonisme: Levodopa, geen dopamine agonisten - niet medicamenteus
Op welke plekken in de hersen kunnen lewy bodies gevonden worden bij lewy body dementie?
- schors
- substantia nigra
Wat betekend agnosie?
Agnosie = stoornis is herkennen van informatie die via de (onaangedane) zintuigen binnenkomt
- kan alle zintuigen betrekken: meest voorkomend visueel
Welke 2 vormen van visuele agnosie zijn er + uitleg?
- simultaanagnosie = als meerdere voorwerken bij elkaar komen kan je de losse voorwerpen niet meer herkennen
- prosopagnosie = gezichten niet herkennen
Welke 2 vormen van tactiele agnosie zijn er + uitleg?
- astereognisie = onvermogen voorwerpen te herkennen
- agrafesthesie = onvermogen cijfers op huid te herkennen
Wat betekend apraxie?
Apraxie = onvermogen om een complexe of aangeleerde handeling uit te voeren die niet het gevolg is van een: parsen, sensibele stoorni, ataxie of begripsstoornis
–> handeling ie je wilt doen lukt niet, terwijl je losse bewegingen wel kan uitvoeren
Wat is kinetische apraxie?
Kinetische apraxie = verstoring van fijne hand- en vingermotoriek door het niet kunnen koppelen of isoleren van afzonderlijke bewegingen
- betekenisloze handfiguren kunnen niet worden nagedaan
Wat is ideomotore apraxie?
Ideomotore apraxie = verstoorde activatie en uitvoering van een bewegingsschema, zoals voordoen hoe tanden te poetsen
- weet wel wat te doen, maar niet hoe
Wat is ideotoire apraxie?
Ideotroire aparaxie = onvermogen complexe sequenties van handeling uit te voeren met gebruik van een voorwerp, terwijl elke afzonderlijke bewegingen wel lukt
- weet niet wat te doen met een voorwerp
Wat is kleding apraxie?
Kleding apraxie = onvermogen om kleding aan te trekken
Wat is de functie van de associatie cortex?
zorgt voor: complex gedrag kan uitvoeren:
- perceptie
- aandacht
- planning
- geheugen
- controle
–> leidt tot: (zelf)bewustzijn, intelligentie en vrije wil
Welke hersenstructuren vallen onder de associatie cortex?
- temporaal kwab
- frontaal kwab
- parientaal kwab
Wat is de functie van de temporaal kwab?
- herkennen Wat dingen zijn = objectherkenning
Welke structuur is betrokken bij herkennen van gezichten + waar in hersenen zit het?
Fusiforme gyrus
- vooral rechts in hersenen
Bij welke structuren ligt de temporaal kwab dichtbij?
- hippocampus: geheuen
- amygdala: emoties
Wat is de functie van de frontaal kwab?
Hoogste complexe hersenfuncties:
- onderdrukken spontaan gedrag
- planning
- persoonlijkheid
- beslissingen
Wat is de functie van de parientaal kwab?
herkenning van WAAR = aandacht
Waar in de hersenen zit aandacht vooral gelokaliseerd?
Aandacht is geliberaliseerd:
vooral rechts in hersenen
Bloeding rechter kant hersenen: ernstig neglect
Bloeding linker kant hersenen: minder ernstig neglect
Wat betekend utility?
Utility = het maximaliseren van het nut van gedrag
Door welke punten kan utility variëren?
- kans op beloning
- waarde van beloning
Hoe leidt utility tot aandacht?
utility ontstaat doordat cel onverwachte belaging detecteert –> dopamine vrij in basale ganglia –> leidt tot aandacht
