Week 2 Flashcards
zintuigen
wat is een sensor?
een gespecialiseerde cel die prikkels opvangt en in impulsen omzet
in welke 3 sensoren kunnen prikkels ingedeeld worden? en wat zijn de kenmerken van deze sensoren?
Exterosensoren:
* ontvangen prikkels van de buitenwereld;
* liggen in de zintuigen: neus, tong, huid, oog en oor;
* maken deel uit van de animale sensoriek.
Propriosensoren:
* ontvangen prikkels van het bewegingsapparaat en het evenwichtsorgaan
* liggen in spieren, pezen en gewrichten (motoriek) en in binnenoor (evenwicht)
* maken deel uit van de animale sensoriek.
Interosensoren:
* ontvangen prikkels vanuit de wand van de holle organen.
* liggen onder andere in bloedvaten, mondholte, darmkanaal, longen en urinewegen;
* maken deel uit van de vegetatieve sensoriek.
op basis van de soort prikkel kunnen er ook verschillende soorten zijn welke 5 zijn dit?
- chemosensoren–> nemen chemische prikkels waar zoals reuk en smaakstoffen, koolstofdioxide en osmotische waarde/zuren. bv= smaak (tong), reuk (neus), osmo(hypothalamus), chemo (wand van de aorta).
- mechanosensoren–> nemen mechanische prikkels waarnemen zoals druk, trilling en spanning. bv.
* tast- en druksensoren (huid);
* spierspoelen (skeletspieren);
* pees- en gewrichtssensoren;
* sensoren die vloeistoftrilling en -beweging waarnemen (oor);
* bloeddruksensoren (in aorta en halsslagaders);
* rekkingsgevoelige sensoren (longweefsel en urineblaas); - –> thermosensoren, nemen temperatuurveranderingen waar, voorbeelden:
* koude- en warmtesensoren (huid en hypothalamus); - –> fotosensoren, nemen lichtprikkels waar (elektromagnetische straling), alleen in het netvlies van de ogen;
- –> nocisensoren, nemen dreigende beschadiging va weefsel waar (vrije zenuwuiteinden), overal in het lichaam aanwezig.
wat is de prikkeldrempel?
de laagste prikkelsterkte die een impuls opwekt is de prikkeldrempel;
hoe vertonen sensoren adaptie?
- sensoren vertonen adaptatie: bij gelijkblijvende prikkeling worden er meer (positieve adaptatie) of minder impulsen (negatieve adaptatie) opgewekt;
wat is het discriminatievermogen van een sensor?
het vermogen om prikkels gescheiden waar te nemen.
- de sensor is gevoelig voor een specifieke prikkel, dat is de ?
adequate prikkel
beschrijf de reuksensoren (2)?
- zijn dunne, langgerekte cellen met draadvormige uitlopertjes (cilia) die in de neusholte uitsteken;
- lopen aan de andere kant uit in reukharen (fila olfactoria) die via openingen in het etmoïd naar de bulbus olfactorius gaan.
wat is de bulbus olfactorius?
De bulbus olfactorius is het begin van de reukzenuw (N. olfactorius)
waar heeft de reukzenuw verbindingen mee? (4)
hersenstam, limbische systeem, hypothalamus en hersenschors
hoeveel primaire geuren kan de mens ruiken?
7
waar zitten allemaal de smaaksensoren? (6)?
het tongslijmvlies; ook het slijmvlies van harde en zachte gehemelte, gehemeltebogen, delen van de keelwand en strotklepje bevat smaaksensoren.
omschrijf het uiterlijk van een smaaksensor?
hebben draadvormige uitlopers die in de mondholte uitsteken, liggen in bundeltjes in de smaakknoppen.
hoe staan de smaaksensoren in verbinding met elkaar en hoe gaat de route uiteindelijk naar de smaakcortex?
- staan aan de andere kant in verbinding met afferente zenuwvezels die deels naar de aangezichtszenuw (N. facialis) en deels naar tong-keelzenuw (N. glossopharyngeus) gaan.
Vanuit de hersenstam gaan de smaakimpulsen via naar de thalamus naar de smaakcortex.
welke 3 smaakpapillen zijn er?
- draadvormige papillen, dunne uitsteeksels die vooral in de tongranden zitten;
- paddenstoelvormige papillen, bolvormige papillen verspreid over het voorste 1/3 deel van de tong; bevatten ook druk-, tast- en temperatuursensoren;
- omwalde papillen, zijn het grootst; acht tot twaalf liggen in een V-vorm op de tongbasis.
Elke smaaksensor kan vijf smaken waarnemen: zoet, zout, zuur, bitter en umami. De overige smaken die wij proeven zijn combinaties hiervan of/en worden door de reukzintuigen waargenomen.
in welke 4 dingen is sensibiliteit onder te verdelen?
temperatuurzin, drukzin, tastzin en pijnzin
in welke twee sensoren worden thermosensoren ingedeeld?
- koudesensoren–> worden geprikkeld bij temp. onder 38 graden,* zijn gestructureerd tot bolvormige krauselichaampjes;
* liggen vlak onder de opperhuid;
* bevinden zich ook in het hoornvlies, op de eikel van penis en clitoris - warmtesensoren–> * worden geprikkeld bij temperatuurstijging boven de 35°C;
* zijn vrije zenuwuiteinden;
* liggen diep in de lederhuid;
* bevinden zich ook in de iris, het harde hersenvlies, de neus-, mond- en keelholte en de slokdarm
wat is de drukzin?
De drukzin is een gevoel van duwkracht op de huid
welke 2 typen druksensoren heb je?
- pacinilichaampjes–> diep in lederhuid, diameter van 5 mm, * bestaan uit concentrische lamellen rondom een afferente zenuwvezel;
* zijn ook gevoelig voor trillingen;
* komen veel voor in de handpalmen, de voetzolen, de tepelhoven, het hoornvlies, het beenvlies en de eikel van penis en clitoris. - ruffinilichaampjes–> * liggen diep in de huid;
* zijn langgerekt en liggen evenwijdig aan het huidoppervlak;
* nemen verandering van huidspanning (rek) waar.
wat is de tastzin?
is het voelen van huidcontact; dat kan passief (aanraken) of actief (tasten) zijn
welke 4 soorten tastsensoren zijn er?
vrije zenuwtakken, haarzaksensoren, merkeltastlichaampjes en meissnertastlichaampjes.
benoem kenmerken van de 4 tastsensoren:
- vrije zenuwtakken=
- liggen in opperhuidcellen/hoornvlies/slijmvliezen
- pijnsensatie
- bij temp. stijging geprikkeld - haarzaksensoren=
- liggen rondom haarzakjes
- bij stand verandering van haar geprikkeld - merkeltastlichaampjes=
- liggen in grens van opperhuid en lederhuid
- nemen lichte aanraking weer
- fijne tastzin - meissnertastlichaampjes=
- grootste tastsensoren
- iedere vervorming van huid waargenomen
- ligt in lederhuid
- in de handpalmen, tepels, vingertoppen en voetzolen.
hoe word je jeukzin verzorgd en waar zijn ze gevoelig voor?
De jeukzin wordt verzorgd door vrij eindigende ongemyeliniseerde zenuwuiteinden op de grens van de epidermis en de subcutis. Ze zijn gevoelig voor ontstekingsmediatoren als histamine, cytokines en prostaglandines.
welke sensor hoort bij jeukzin?
nocisensonsoren:
- komen in alle epithelen in het lichaam voor
- worden geprikkeld bij alle typen (dreigende) beschadiging; dat kan gaan om mechanisch geweld, verbranding of inwerking van een agressieve chemische stof.
uit welke 3 lagen bestaat het bulbus oculi?
harde oogrok, vaatvlies en netvlies .
waar uit bestaat het sclera en wat voor functie heeft het?
het bestaat uit een stevig bindweefselkapsel en de functies zijn het in stand houden van de oogbolvorm en is de aanhechtingsplaats voor 6 oogspieren. grotendeels wit van kleur behalve het doorzichtige hoornvlies