Week 10 - 31 januari t/m 4 februari Flashcards
Wat is de formule van de GFR?
GFR = (U x V) / P
Welke vormen van acute nierinsufficiëntie zijn er waarbij verbetering mogelijk is?
- Prerenale nierinsufficiëntie: tubuli functioneren goed, geen structurele afwijkingen en geen eiwit in de urine
- Renale nierinsufficiëntie: bij structurele beschadiging van de nier, bij eiwit in de urine
- Postrenale nierinsufficiëntie: meestal is er sprake van verlaagde urineproductie (door obstructie)
Wat doet de nier bij een lage bloeddruk (80/40 mmHg)?
Natrium vasthouden
Wat is er nodig voor prerenale nierinsufficiëntie?
- Het moet reversibel zijn
- Nier moet geen structurele schade hebben
Waar moet je naar kijken bij verdenking op acute nierinsufficiëntie (structurele afwijkingen)?
- Werkt de tubulus naar behoren?
Wat is een brown muddy cast?
Afgietsels van dode tubulusepitheelcellen (voornamelijk PT) in de urine
Wat impliceren brown muddy casts?
Dat er een obstructie van de tubulus is -> acute tubulaire necrose (ATN) (= acute kidney injury, AKI)
Waarom wordt de tubulus necrotisch?
Krijg je als er een verschil is tussen wat een cel nodig heeft en wat de cel krijgt: cellen in PT hebben veel O2 nodig voor mitochondriën
Wat houdt het in dat nier epitheelcellen (tubuluscellen) gepolariseerd zijn?
Dat de basolaterale membraan er anders uit ziet dan de apicale membraan
Wat betekent het als er lymfocyten en eosinofiele granulocyten tussen de tubuli in een nierbiopt te zien zijn?
Teken van overgevoeligheidsreactie in tubulo interstitiële component: acute allergische tubulo-interstitiële nefritis -> vorm van renale nierinsufficiëntie
Wat is een mogelijke oorzaak van postrenale nierinsufficiëntie bij een 56-jarige man?
Prostaat hypertrofie -> veroorzaakt obstructie van urethra
Wat zijn mogelijke oorzaken van postrenale nierinsufficiëntie?
- Ureter (2x)
- Blaas
- Prostaat
Wat is K sensing?
Signaal dat door bijnieren wordt omgezet in afgifte aldosteron
Waar wordt de K+ uitscheiding door gereguleerd?
- Aldosteron
- Hoeveelheid Na+ die beschikbaar is om uit te wisselen voor K+
Wat is een bijwerking van thiazidediuretica?
Te weinig K+ in het bloed
- Werking: toegenomen uitscheiding van Na+
Wat zijn de normaalwaardes voor plasma K+?
3,5 - 5,1
Wat gebeurt er bij grote inname van K+?
Grote verschuiving van K+ naar het intracellulaire compartiment
Wat gebeurt er bij inname K+?
- Signaal van darm naar nieren dat K+ moet worden uitgescheiden
- Piekje in plasma K+: hierna shift van K+ de cel in
- Nier kan toename K+ registreren en zet het om in meer natriurese
Wat gebeurt er bij signalering van K+ piekjes in het plasma door de DCT?
Remming van NCC (natrium chloride cotransporter) -> verhoging hoeveelheid Na die aangeboden wordt aan volgende deel (kan ook door toediening thiazidediuretica)
Wat zijn symptomen van hypokaliëmie?
- Spierzwakte, spierkramp -> paralyse
- Veranderingen in ECG / hartritmestoornissen -> u-golf
- Effecten op nier
- Glucose intolerantie
Wat zijn exciteerbare cellen?
Cellen waar actiepotentialen plaatsvinden
Wat zijn symptomen van hyperkaliëmie?
- Spierzwakte, paralyse
- ECG
- Aritmie
- Verlaagde urine acidificatie
Wat is het gevolg van hyperkaliëmie?
Depolarisatie -> eerst tot activatie en later remming van voltage-gated Na-kanalen met opening van K-kanalen: in laatste stadium worden cellen refractair
Wat zijn oorzaken van hypokaliëmie?
- Redistributie/shift
- Gastrointestinaal K-verlies: mensen met diarree verliezen meer K via darm
- Urine K-verlies (meestal)
Hoe kan er shift van K ontstaan bij hypokaliëmie?
- Acute stress
- Metabole acidose
- Insuline
- Bèta-agonisten
Hoe kan er shift van K ontstaan bij hypokaliëmie?
- Acute stress
- Metabole acidose
- Insuline
- Bèta-agonisten: catecholamines (zelfde werking)
Waar moet naar gekeken worden bij differentiatie van hypokaliëmie?
- Urine K+
- Aanwezigheid van hypertensie
- Zuur-base status
Hoe kan het distaal natriumaanbod worden verhoogd (zodat urine kaliumexcretie kan worden verhoogd)?
Door lis- of thiazide diuretica of tubulopathie (ook aldosteron stijgt)
Hoe kan de hoeveelheid aldosteron verhoogd worden?
- Primair hyperaldosteronisme: overactieve bijnier
- Secundair hyperaldosteronisme
- Pseudohyperaldosteronisme: lijkt alsof aldosteron hoog is
Wat is primair hyperaldosteronisme?
Plasma renine is verlaagd, plasma aldosteron is verhoogd
- Oorzaak: overproductie bijnieren
- Gevolg: meest voorkomende oorzaak secundaire hypertensie
Wat is secundaire hyperadlosteronisme?
Plasma renine is verhoogd, plasma aldosteron verhoogd
- Nierarteriestenose: nier denkt dat er minder doorbloeding is (hypovolemie) -> activeert RAAS
Wat is pseudohyperaldosteronisme?
Plasma renine verlaagd, plasma aldosteron verlaagd
- Veroorzaakt door glycyrrizinezuur in drop
- Syndroom van Cushing: hypercortisolisme
Wat is het gevolg van glycyrrizinezuur in drop?
Remt het enzym dat normaal gesproken cortisol inactiveert -> cortisol kan zelfde werking hebben als aldosteron
Wat zijn oorzaken van hypokaliëmie door renaal kaliumverlies?
- Lis- en thiazidediuretica en tubulopathieën
- Primaire, secundair en pseudohyperaldosteronisme
- Verlies van maagsappen (braken, maagsonde)
- Hypomagnesiëmie
Wat is de werkingen van magnesium binnen de cel?
Werkt als soort kurk voor ROMK: zorgt ervoor dat niet alle K uit de cel lekt
Wat gebeurt er bij hypomagnesiëmie?
Kurkfunctie gaat verloren door hypokaliëmie en verlaagde productie intracellulair magnesium -> meer K+ verlies -> secundair aan hypomagnesiëmie meer K uitplassen
Hoe wordt hypokaliëmie behandeld?
- Oorzaak wegnemen
- Kaliumsparende diuretica of MR receptor blokkers
- Kaliumchloride
Wat zijn oorzaken van hyperkaliëmie?
- Pseudohyperkaliëmie
- Shift van K uit cellen
- Minder glomerulaire filtratie
- Minder kaliumsecretie door nier
Wat is de oorzaak van pseudohyperkaliëmie?
Bij bloedafname wordt soms gevraagd vuist te maken -> door aanspannen spieren komt K+ vrij -> wordt gemeten in bloed
Wat zijn mogelijke oorzaken van pseudohyperkaliëmie?
- Hemolyse door bloedafname
- Trombo- of leukocytose
Wat zijn mogelijke oorzaken van shift van K uit cellen bij hyperkaliëmie?
- Metabole acidose
- Celverval (hemolyse, tumor lysis)
Wat zijn mogelijke oorzaken van minder glomerulaire filtratie bij hyperkaliëmie?
Acute of chronische nierinsufficiëntie
Wat zijn mogelijke oorzaken van minder kaliumsecretie door nier?
- Remming RAAS
- Volumedepletie (afname distaal Na-aanbod)
Wat zijn ECG veranderingen bij hyperkaliëmie?
Verlengd QRS complex
Hoe kan hyperkaliëmie behandeld worden?
- Restore: toediening van Ca of hypertoon zout
- Redistribute: insuline-glucose, salbutamol, natriumbicarbonaat
- Remove
Hoe kan kalium uit het lichaam verwijderd worden?
- Lisdiuretica
- Infuus
- Herstel diurese
- Kaliumbinder
- Dialyse
Wat is er nodig voor iedere H+ die uit dierlijke eiwitten wordt gesynthetiseerd?
1 mmol bicarbonaat
Wat is een versimpelde versie van Henderson Hachelbach?
pH = nier/longen
Wat gebeurt er bij astrup?
Arterieel bloed wordt geprikt uit de a.radialis
Hoe kom je tot een conclusie wat betreft het zuur base evenwicht?
- Kijk naar pH
2. Past de pCO2 of de [HCO3-] bij de pH?
Wat zijn oorzaken van metabole acidose?
- Toegenomen zuur productie: organische zuren
- Verlies van HCO3-(PTA of diarree)
- Verminderde renale zuur excretie: verminderde productie nieuw HCO3-
Wat houdt je over na kationen - anionen?
Negatieve ionen anders dan Cl- en HCO3-: ionen gevormd door negatieve lading albumine
Waar zegt de aniongap iets over?
Of er nieuw zuur / nieuwe zuurresten zijn bijgekomen
Wat is de normale anion gap?
12 mmol/L (als je K+ wel meerekent: 16 mmol/L)
Wat is een mogelijke oorzaak van verhoogde aniongap?
Verminderd insuline: glucose kan cel niet in -> onvolledige dissimilatie -> ketonen
Wat moet je doen bij elke casus waar Na, Cl en HCO3- bekend is?
Anion gap berekenen
Wat zegt een lage Na concentratie in de urine?
Dat de nier denkt dat er volumedepletie is geweest (is ook bij diarree)
Welk hormoon regelt uitscheiding van HCO3-?
Angiotensine II
Waar werkt Ang II op?
NHE 3
Op welke manieren kan chloor depletie voorkomen?
- Braken
- Diuretica
- Lang zweten
Waar wordt ammonium gemaakt?
Proximale tubulus
Wat is er aan de hand bij het ontbreken van NH4+ in de urine?
Distale renale tubulaire acidose
Wat gebeurt er als je bicarbonaat kwijt raakt?
Wordt opgevuld door chloride
Hoe wordt de aniongap verhoogd?
- Bij veel albumine in het bloed
Wat zijn de functies van aldosteron?
- Volumebalans: Na+-reabsorptie via NCC
- K+-secretie: Na+-reabsorptie in Enac met bijkomende K+-secretie
Hoe verhoogt K+ de aldosteronafgifte door de bijnier?
Direct
Wat is het gevolg van overmatig chips eten?
Hypernatriëmie (te maken met water) -> op te lossen door water te drinken
Wat is DDAVP?
Kunstmatige vorm van ADH
Waarom bij hypernatriëmie DDAVP ipv lisdiuretica?
Het gaat om een waterprobleem en geen zoutprobleem
Wat is het verschil tussen centrale en renale diabetus insipidus?
Centraal: geen ADH productie
Renaal: ADH werkt niet
Wat is een Bricker-lis?
Blaas weggehaald en kunstblaas gemaakt van dunne darm
Wanneer is creatinine een goede marker van de GFR?
Als het niet actief wordt gereabsorbeerd of uitgescheiden (in darm vindt reabsorptie wel plaats)
Hoe komt het dat de hoeveelheid urine na consumptie van alcohol meer is dan dat er gedronken is?
Alcohol remt de ADH afgifte
Welk verschijnsel past niet bij acute nierinsufficiëntie?
- Hypertensie
- Oedeem
- Normale urine productie
- Verlaagd serum creatinine
Verlaagd serum creatinine
Wat is een verklaring voor een metabole acidose met respiratoire compensatie?
Patiënt is in shock
Hoe is de aniongap bij diarree?
Normaal: verlies van HCO3- wordt gecompenseerd door Cl-
Wat is de TAL?
Dikke, opstijgende deel van de lis van Henle
Welke kant van de cel is de interstitiële vloeistof?
Basolateraal: Na,K pomp zit altijd basolateraal
Welke transporteiwitten zitten altijd apicaal?
- Enac
- NCC
- NKCC2
- NHE3
Waaruit bestaat van urine naar bloed, de filtratie barrière?
Epitheel (podocyten) - glomerulaire basaalmembraan - endotheel
Waar vindt K+ secretie plaats?
CCD: corticaleverzamelbuis (hier ‘‘woont’’ Enac)
Ook: TAL en DCT
Welk effect heeft hypokaliëmie op de secretie van H+ in de tubulus?
Neemt toe door activatie van H/K ATPase
Welke cel geeft bicarbonaat af aan het lumen van de tubulus?
Bèta IC cel
Wat veroorzaakt de drijvende kracht voor de tubulaire reabsorptie van fosfaat?
Na/K ATPase
Wat wordt als enige in de tubulus niet gedreven door Na/K ATPase?
Actief transport (H+ ATPase bijvoorbeeld)
Welk effect heeft insuline op de verdeling van K over het lichaam?
Verlaagt K in ECV door effect op Na/K ATPase
Waarom wordt NH4+ gereabsorbeerd in de TAL?
Om te voorkomen dat het in de schors komt
Waar wordt nieuw bicarbonaat gemaakt?
In de verzamelbuis: op het moment dat er een H+ de urine in gaat en een HCO3- het bloed in gaat
