Week 10 Flashcards
Hoe wordt obesitas bij kinderen ingedeeld?
Afkapgrenzen voor kinderen vanaf 2 jaar oud zijn afhankelijk van leeftijd, geslacht en etniciteit.
Obesitas graad 3= BMI>40 volw
Obesitas graad 2- BMI >35 volw
Obesitas graad 1- BMI>30 volw
Overgewicht = BMI > 25 volw
Wie stelt overgewicht of obesitas vast?
Daarvoor opgeleide BIG-professionals en andere in een kwaliteitsregister geregistreerde professionals:
▪ een jeugdverpleegkundige,
▪ jeugdarts,
▪ huisarts,
▪ kinderarts,
▪ diëtist
▪ fysio- of oefentherapeut.
Welke biomedische oorzaken van obesitas zijn er?
-Medictie geinduceerd
-Endocrein: kleine lengte/ lengte onder TH/ lengte afbuiging
-Genetisch: vroege ernstige obesitas <5 jaar en hyperfagie
-Chronische ziekte
-Hypothalame schade: hersenschade
-Multifactorieel leefstijlfactoren
Welke comorbiditeiten kunnen optreden bij kinderen met obesitas?
50-90% cardiovasc risicofactor(en):
-Dyslipidemie 50%
-Glucose: DM2 0,7%, voorstadium 14%
-Lever steatosis 50%
-Slaap apnoe 14%
-Hypertensie 50%
(Gewrichtsklachten 50%, vroege puberteit, PCOS)
In dit stadium nog reversibel!
Wanneer moet een kind met obesitas naar een kinderarts verwezen worden?
▪ Bij ‘afwijkende’ waarden
▪ Waarden buiten het referentie gebied voor leeftijd en geslacht
▪ Glucose >5,6 mmol/l (nuchter)
Hoe wordt obesitas behandeld?
- Leefstijl (GLI= gecombineerde leefstijlinterventie)
- Farmacotherapie
- Bariatrische/ metabole chirurgie
Wat is de definitie van een succesvolle behandeling van obesitas bij kinderen?
uitgegroeide kinderen: >5% gewichtverlies
kinderen in de groei: gewicht stabilisatie
Wat zijn de effecten van leptine?
- Vetweefsel produceert leptine
- Bindt aan leptine receptoren in hersenen\
- Minder eetlust, meer verbranding
- Gewichtsafname
Bij obesitas is er leptine resistentie
Wat zijn de aangrijpingsplekken van farmacotherapie bij obesitas?
-Beloningssysteem
-Hypothalamus: verzadiging
-Tragere maaglediging
-Hogere insuline gevoeligheid
Welke medicijnen zijn voor kinderen <18 goedgekeurd om obesitas te behandelen?
-Liraglutide (GLPR1Ra short acting): gem -5%, 26% >-10%, 12+ >60 kg
-Semaglutide (GLPR1Ra long acting): 62% >10% BMI daling, 12+ >60 kg
-MC4R agonist setmelanotide
Hoeveel kinderen krijgen per jaar kanker in Nl?
Ongeveer 600 kinderen per jaar (0,8%)
Welke soorten tumoren komen op kinderleeftijd vooral voor?
Blastomen (embryonale structuren) en sarcomen (steunweefsel) (itt carcinomen bij ouderen)
- wilms tumor
- neuroblastoom
- sarcomen
- leukemie
Welke vorm van kanker komt het vaakst voor op de kinderleeftijd?
ALL meest voorkomend, daarna lymfoom, daarna hersentumor
1/3 hersentumoren, 1/3 solide tumoren, 1/3 hemato-oncologie
Hoe ontstaan kindertumoren?
- Genetische afwijking (mutatie/ deletie/ amplificatie)
- Multipele hit model (Knudsen)
- Familiair
- Virale infecties
- Straling
<10% erfelijk, grootste groep onbekend
Wat is het genezingspercentage van kanker bij kinderen?
80%
Wat is de verdubbelingstijd van tumoren (dagen)?
Burkitt lymphoma 1
Chorioncarcinoom 1,5
ALL 3
Hodgkin lymphoma 4
Embryonaal carc testis 5 – 6
Coloncarcinoom 80
Longcarcinoom 90
Mammacarcinoom 100
Wanneer moet je verder kijken bij een lymfeklierzwelling?
> 95% van de lymfeklierzwellingen zijn benigne
Wanneer dan verder kijken?
- (te) grote klier
- persisterend voor 4-6 weken
- progressief
Welke lymfomen komen het meest voor bij kinderen?
T-cel NHL 29%
Burkitt 28%
Hodgkin 28%
Grootcellig B 8%
LCAL 7%
Wat is de epidemiologie van NHL bij kinderen?
35 kinderen per jaar
Wat zijn de symptomen van NHL bij kinderen?
- Afhankelijk van locatie
- Bolle buik
- Benauwdheid
- Klieren
- Obstructie
- Snelgroeiend
Hoe wordt NHL bij kinderen gediagnosticeerd?
- VBB, chemie
- Beenmerg-en lumbaalpunctie
- Pathologie
- Beeldvorming
Hoe wordt NHL bij kinderen behandeld en wat zijn daarvan complicaties?
- Afhankelijk van type: 4-9 mnd (B-NHL) - 2 jaar (T-NHL)
- Nauwelijks SCT
- Tumorlysis, infecties, alopecia, bloedingen, cardiotoxiciteit, mucositis….
Wat zijn de klachten van Hodgkin lymfoom bij kinderen?
- Lymfeklierzwelling
- Nachtzweten
- Afvallen
- Jeuk
- Koorts
- Langzamer groeiend
Hoe wordt Hodgkin lymfoom bij kinderen gediagnosticeerd?
- Lab
- Beeldvorming
- Pathologie
Hoe wordt Hodgkin lymfoom bij kinderen behandeld en wat zijn daarvan complicaties?
- Euronet-PHL-C2 (klassiek HL)
- Euronet-PHL-LP1 (niet klassiek)
- Infertiliteit, secundaire maligniteiten, cardiotoxiciteit, vermoeidheid…….
Wat zijn de verschillen tussen NHL en HL?
NHL vs HL:
-% vd leukemie: 25% vs 25%
-leeftijd: alle leeftijden vs >10 jaar
-duur behandeling: 4-6 maanden vooral klinisch vs 4-6 maanden vooral poliklinisch
Wat zijn bijwerkingen en complicaties van de behandeling van kindertumoren?
▪ Infecties: bacterieel, viraal, schimmels
▪ Gastro-intestinaal: voedingsproblemen, gewichtsverlies/adipositas, obstipatie, pancreatitis
▪ Endocrien: diabetes
▪ Osteoporose/osteonecrose
▪ Neurologisch: neuropathie, hersenbloeding/infarct, convulsies
▪ Hematologisch: anemie, thrombopenie, stollingsstoornissen
▪ Cardiaal: hypertensie, hartfalen
▪ Groeivertraging
Wat zijn de lange termijn effecten van behandeling van kindertumoren?
▪ 5 jaar na diagnose over naar Later poli
▪ Bij ALL:
- nierfunctie
- leverfunctie
- cardiale functie
- bewegingsapparaat
- groei
Welke mijlpalen en reflexen worden bij 0-3 maanden behaald?
2-6 wk lachen
4-8 wk fixeren, volgen en oogcontact
2-3 mnd reactie op geluid
zoek-zuigreflex
asymmetrische tonische nekreflex
moro-reflex
grijpreflexen
opstap-loopreflex
galant
Welke mijlpalen en reflexen worden bij 3-6 mnd behaald?
3 mnd: grijpen
6 mnd: overpakken
5-6 mnd: omrollen
4-6 mnd: tractierespons
axiale-verticale suspensie
Welke mijlpalen en reflexen worden bij 6-9 mnd behaald?
6-7 mnd: pivoteren
7-8 mnd: los zitten
7-8 mnd: tijgeren
9 mnd: zelfstandig tot zit komen
plaatsingsreactie
parachutereactie
Welke mijlpalen en reflexen worden bij 9-12 mnd behaald?
10 mnd: kruipen
10-12 mnd: optrekken tot staan
12-18 mnd: loslopen
12 mnd: pincetgreep
..
Wat zijn inborn errors of metabolism?
- Enzymen
- Membraan transport eiwitten
- “Cofactoren” > activatoren, chaperons etc.
Hoe worden metabolisme stoornissen in de praktijk ingedeeld?
Obv biochemie:
Aminozuurmetabolisme
Koolhydraatmetabolisme
Vetzuurmetabolisme
Lysosomale stapelingsziekten
Mitochondriale stoornissen
Peroxisomale stoornissen
Wat is het klinisch beeld van PKU?
Verstandelijke beperking,
Blond haar en lichte huid
Microcefalie,
Epilepsie,
Achteruitgang, Spasticiteit
Wat zijn de kenmerken van PKU?
- Mutaties in PAH gen
- Autosomaal recessief
- Deficientie phenylalanine hydroxylase, phenylalanine stapelt op (in oa de huid) en niet omgezet in tyrosine
- Bij behandeling weinig klachten over
Hoe wordt PKU behandeld?
Phenylalanine-arm dieet en tyrosine suppletie
Welke stof heeft invloed op de stofwisseling van neurotransmitters?
BH4 (cofactor, tetrahydrobiopterine) invloed op omzetting phenylalanine en tryptofaan. Invloed op aanmaak neurotransmitters
Wat zijn de functies van de celorganellen?
ER: biosynthese van secretie-eiwitten
Plasma mebraan: transport en signaaltransductie
Lysosoom: afbraak van complexe suikers, glycolipiden, sterolen, glycoproteinen
Golgi apparaat: glyosylering en post-translationele modificatie van eiwitten
Peroxisoom: afbraak en synthese van ZLKVZ, plasmalogenen, galzuren, H2O2
Mitchondrion: ATP synthese, vetzuren, radicalen
Wat is mucopolysaccharidose?
- IC stapeling binnen de lysosomen (vacuolen)
- Symptomen zijn het gevolg van progressieve stapeling
Wat is de ziekte van Zellweger?
Peroxisoom biogenese defect: gebrek aan peroxisomen in de cellen, stapeling van Zeer Lang Keten Vetzuren in het lichaam
> Progressieve spierslapte, epilepsie, niercysten, skeletafwijkingen, retinitis pigmentosa, atrofie oogzenuw, hepatomegalie, doofheid, hersenaanlegsstoornissen
- Vroeg begin, snel verloop en leidt vaak tot dood op jonge leeftijd. Goed te herkennen door fontanel die niet sluit
Wanneer moet je aan een stofwisselingsziekte denken?
1- Problemen in groei en ontwikkeling: veel spugen, voedsel weigering, ernstige onbegrepen diarree, psycho-motore achterstand, motorische klachten
2- Progressieve klachten of achteruitgang (knik in ontwikkeling)
3- Familie geschiedenis positief: meeste aandoeningen zijn AR (deels ook XL-R, soms AD); consanguine ouders? eerder overleden kinderen?
4- Opvallende bevindingen bij lichamelijk onderzoek: geur, haar, huid?
5 - Acute ontregeling / bewustzijnsdaling bij een eerder gezonde patiënt (kind) bij intercurrente infectie, ontstaan na langdurig vasten? Na eiwitrijk voedsel?
Hoe erft de ziekte van Menkes over?
Kinky hair disease
X-gebonden recessief
Koper metabolisme
Welke X-gebonden metabole ziekten zorgen soms voor symptomen bij draagsters?
- ziekte van Fabry
- Creatine transporter defect
- Adrenoleukodystrofie (X-ALD)
- Ornithine Trans-Carbamylase deficiëntie (OTC)
Welke X-gebonden metabole ziekten zorgen niet voor symptomen bij draagsters?
- ziekte van Menkes
- ziekte van Hunter (mucopolysaccharidose II)
- ziekte van Lesch-Nyhan (HPRT def.)
- X-linked ichthyose (steroïde sulfatase def.)
- Glucose-6-P dehydrogenase (G6PD def.)
Welke bevindingen bij LO kunnen wijzen op een stofwisselingsziekte?
- Uiterlijke kenmerken / dysmorfieën
- Microcefalie of macrocefalie
- Groeistoornis/ skeletafwijkingen
- Organomegalie
- Verandering van uiterlijke kenmerken
- Neurologische klachten:
Achterstand in ontwikkelingsmijlpalen
Hypotonie, Hypertonie
Ataxie, Dystonie, andere bewegingsstoornissen
Epilepsie
Welke ongewone geuren kunnen voorkomen bij stofwisselingsziekten?
Muf / Muis-achtig > Phenylketonurie
Ahornsyroop > Maple Syrup Urine Disease, (MSUD)
Zweetvoeten > Isovaleriaanacidurie
Kool, verzuurd boter > Tyrosinemie type I
Rottende vis > Trymethylaminuria
Welke afwijkingen passen bij mucopolysaccharidose?
- Dysmorfie
- Verandering van uiterlijk
- Overbeharing
- Macrocefalie
- Groei/skelet afwijking
- Organomegalie
- Neurologische klachten
Wanneer ontstaan stofwisselingsziekten?
1- Vóór de geboorte > soms
2- Na de geboorte > vaak
3- Kinderleeftijd > vaak
4- Volwassen leeftijd > soms
Wat is hydrops foetalis?
Oedeem van minimaal 2 compartimenten:
-Pleura
-Pericardium
-Abdomen
-Huid
Prevalentie: 1:2500/ 1:3500
50% mortaliteit vóór of kort na de geboorte
Welke erfelijke stofwisselingsziekten kunnen hydrops foetalis geven?
Lysosomale stapelingsziekten
Peroxisomale ziekten
Hoe wordt maternale PKU ontregeling voorkomen?
Moeder 8 weken preconceptie lage Phe waarden
Strenge controle via internist en begeleiding van diëtist
Welke ziekten kan een afwijkende omzetting van tyrosine geven?
“One gene, one enzyme”, autosomaal recessief overerving ontrafeld
Alkaptonurie: geen goede afbraak
Albinisme: geen omzetting in melanine
Creatinisme: geen omzetting in thyroxine
Wat zijn de symptomen van alkaptonurie?
Toenemende rugpijn klachten,
Arthrose
Verkalking van het oorkraakbeen
Zwarte verkleuring van de huidplooien (oorschelpen)
Donkere verkleuring van de urine in de lucht
Wat is MCADD?
Medium-Chain Acyl-CoA Dehydrogenase Deficiëntie
Tijdens vasten wordt ATP uit acetyl-CoA aangemaakt door afbraak van glycogeen en vetzuren, bij MCADD medium vetzuren (C6-10) niet afgebroken tot ATP-> geeft non-ketotische hypoglycaemie
Wat is glutaar acidurie type 1?
Defect Lysine en Tryptophaan metabolisme (Glutaryl-CoA-Dehydrogenase)
» Urine en plasma: hoog glutaarzuur en C5-acylcarnitinen in ACUTE FASE
»Therapie: carnitine, glucose, lage eiwit/lysine, PREVENTIE van AANVAL!
» in Hielprikscreening
Wat zijn de verschijnselen van glutaar acidurie type 1?
- Postnatale macrocefalie, nek hypotonie <1jaar
- Aanvallen van bewegingsstoornis (dystonie) bij koorts
- MRI: necrose van basale ganglia, degeneratie van de wittestof
Welke organen kunnen aangedaan zijn bij stofwisselingsziekten?
Allemaal, afhankelijk van het metabolisme van de weefsels
Hoe worden erfelijke stofwisselingsziekten gediagnosticeerd?
- A en LO
- Metaboliet onderzoek (urine, plasma, liquor
- Diagnose
- DNA test
- Erfelijkheidsadvies en prenataal onderzoek
Hoe worden stofwisselongsziekten behandeld?
- Behandeling van acute metabole decompensatie op EHBO
- Wegvangen van toxische stoffen
- Dieet aanpassing
- Enzymvervangende therapie
- Gentherapie: beenmergtransplantatie en stamceltherapie
Wat voor dieet aanpassingen kunnen bij stofwisselingsziekten gemaakt worden?
Vermindering van substraten (voorkomen van toxische stoffen en/of stapeling)» Phe-arm dieet bij PKU / Phe- en Tyr-arm dieet bij alkaptonurie
Suppletie van essentiële stoffen»_space; Tyrosine bij PKU
Vitaminen»_space; Biotine, VitB12, VitB6, VitB2 etc
Cofactoren»_space; tetrahydrobiopterine bij PKU
Wat voor preventie en erfelijkheidsadvies wordt bij stofwisselingsziekten gegeven?
- Neonatale screening
- Counseling vóór de zwangerschap
- Erfelijkheidsadvies aan patiënten
Hoeveel stofwisselingsziekten zitten in de hielprikscreening?
18
Wat is de prevalentie van congenitale afwijkingen?
Major: 2-3%
Minor: 7%
Wanneer worden welke prenatale onderzoeken gedaan?
NIPT: 11-14 wk
1e trimester SEO: 12-13 wk
SEO: 18-22 wk
GUO 1: 18-22 wk
GUO 2: 8-40 wk
Vlokkentest: 10-14 wk
Vruchtwaterpunctie: 15-17 wk
Wat is het verschil tussen GYO 1 en 2?
GUO 1 bij high risk, GUO 2 bij verdenking afwijking foetus (diagnostiek)
Hoeveel van alle major congenitale afwijkingen worden met prenataal onderzoek gediagnosticeerd?
50%
Wat is de bijdrage van kinderobductie?
- Bevestigt in 68% de prenatale diagnose
- 22% geeft toegevoegde informatie
- 9% prenatale diagnose niet bevestigd
- 3,8% uiteindelijke diagnose veranderd
In hoeverre komen echoscopie en obductie overeen?
- Goede overeenstemming voor major bevindingen
- Minder goede overeenstemming voor minor bevindingen
- 20-30% extra bevindingen obductie, 10% echoscopische bevindingen niet bevestigd
- Afwijkingen aan hersenen of CZS hebben een hoge concordantie, hartafwijkingen een lage concordantie
Wat zijn vasculaire tumoren?
(90% tumor = hemangiomen)
* Bij geboorte 50% hemangiomen pre-cursor lesion
* Na de geboorte ontstaan/groei
* Hemangioom: groei-plateau-regressie
* m:v = 1:3
Wat zijn vaatmalformaties?
(0,3-0,5% anomalieën)
* Aanwezig bij de geboorte
* Proportionele groei
* Geen spontane regressie
* m:v = 1:1
Wat zijn de kenmerken van hemangiomen?
Benigne vaattumoren
Incidentie: 4-10%
Meer meisjes, prematuren (20-30%) en tweelingen
Localisatie:
* hoofd-nek 60%
* romp 25%
* extremiteiten 15%
Solitair of multipel
Wat is een normaal beloop van een hemangioom?
Start na de geboorte
Uniek groei patroon-> 3 fasesn
1. groei fase, disproportionele groei (6 tot 9 m)
2. stabiele fase
3. Involutie fase, spontane regressie
Welke soorten infantiele hemangiomen zijn er?
Patroon: focaal (meestal), multifocaal, segmenteel, intermediate
Typen: oppervlakkig, diep (bv lever), gecombineerd, reticulair
Welke complicaties kunnen bij een hemangioom ontstaan?
25% van de in kinderen ontwikkelen complicaties
Complicaties-> indicatie voor behandeling met betablokkers (atenolol)!
§ 1. ulceratie - bloeding - pijn
§ 2. functionele problemen: ogen, oren, luchtweg
§ 3. cosmetisch
§ (4. hart)
Waarmee zijn reticulaire hemangiomen geassocieerd?
Syndromen:
- In gelaat PHACES syndroom (oa grote (hersen)vaten niet goed aangelegd),
- Onderlichaam LUMBAR (SACRAL, PELVIS) syndroom
Wat is het PHACES syndroom?
Posterior fossa abnormalities
Hemangiomas
Arterial abnormalities
Cardiac anomalies
Eye abnormalities
Sternal Cleft
Wat is een RICH tumor?
Rapidly involuting congenital hemangioom
Benigne
Bij geboorte aanwezig
Livide met witte halo
Milde trombocytopenie +/- stollingsproblemen en verhoogd D-dimeer
Wat is een tufted angioma?
Benigne
Tufted: livide met halo
Kan trombycytopenie geven met hypofibrinogenemie, stollingsproblemen en verhoogd D-dimeer
Wat is een kaposiform hemangio endothelioom?
Lokaal agressieve vattumor
Kan coagulatie in tumor plaatsvinden
Wat is een PNET?
Primitieve neuroectodermal tumor
Maligne vaattumor
1 kleur (blauwpaars), bultjes, onscherpe overgang huid en tumor itt hemangioom
Wat is een naevus flammeus?
Capillaire malformatie
behandelen met laser, bij jonge huid vaatjes makkelijker te bereiken
Hoe succesvol is lasertherapie bij naevus flammeus?
Succes: bij >50% patiënten wijnvlek oplichten
* Hoe kleiner de laesie, hoe beter het resultaat
Risico’s
* Depigmentatie en littekenvorming
Uitdagingen bij kinderen
* Pijnlijk gevoel van afschieten van elastiek op huid
* Op jonge leeftijd moeilijk zonder narcose
Waarmee zijn capillaire malformaties geassocieerd?
Als in gelaat kan associatie met Sturge-Weber syndroom (hersenvaten niet goed aangelegd, epilepsie/ glaucoom)
Wat is Cutis Marmorata Teleangiectatica Congenita (CMTC)?
blauw paars, netwerk, soms atrofie/necrose op vertakkingen, soms overgroei of ondergroei been
Hoe worden lymfatische malformaties behandeld?
onderscheid maken macro-en microcysteus
macrocysteus: OK-432.24 = Picibanil. Grote laesie leegspuiten en picibanil in spuiten. Bleomycine diffundeert, picibanil niet
microcysteus: bleomycine
kinderen onder narcose
radiologische evaluatie
Wat zijn de kenmerken van een veneuze vaatmalformatie?
- Klachten bij afhangen
- Klachten bij sporten
- Toename als het warm is
- Fleboliet kan ontstaan
- Geen trill
Flebolieten behandelen met operatie
Welke afwijkingen passen bij Klippel-Trenaunay syndroom?
CM + VM +/- LM + limb overgrowth
Wat is het Sturge-Weber syndroom?
- Glaucoom
- Aangeboren wijnvlek
- Epilepsie op jonge leeftijd
Wat is het Proteus syndroom?
- mozaïeken verspreiding
- progressief beloop
- cerebriforme (hersen-achtig) bindweefsel nevus
- lineaire epidermale nevus
- asymmetrische disproportionele overgroei
- specifieke tumoren voor 20ste jaar
- ontregeld vetweefsel
- long-cysten
- vasculaire malformatie (CLVM)
Wat zijn bijkomende symptomen van vaatmalformaties?
Scoliose, macrodactylie, syndactylie
Complicaties: huid, stolling, lymfoedeem-> erysipelas en ulceratie
