Week 1: personen en familierecht

Question 1

3 verschillende soorten recht IPR

Answer 1

1. formeel of internationaal procesrecht = bevoegdheid, erkenning & tenuitvoerlegging
2. materieel IPR of conflictenrecht = toepasselijk recht

Question 2

3 hoofdvragen van IPR

Answer 2

1. vraag naar bevoegdheid: welke rechter is bevoegd kennis te nemen?
2. vraag over toepasselijk recht: welk recht is van toepassing?
3. vraag over erkenning en tenuitvoerlegging van buitenlands vonnis

onderwerp van de vraag haal je uit de casus en is van belang voor de rechtsbron die je gaat gebruiken.

Question 3

Rangorde van internationale bronnen

Answer 3

1. Internationale verdragen en Europese verordeningen.
2. commuun IPR (boek 10 BW en Rv + jurisprudentie)

–> als een verdrag of verordening van toepassing is ga je niet door naar commuun IPR. verdragen en verordening gaan boven de wet ex. art. 93 en 94 Gw.

–> verdragen en verordeningen staan op gelijke voet met elkaar, dus als er sprake is van samenloop kijk je in de jongste rechtsbron of er een regel instaat over voorrang.

Question 4

Echtscheidingsverzoek, bevoegdheid van de rechter

Answer 4

1. bevoegdheid van NL rechter in echtscheiding, dus naar Brussel II ter.
   - materieel: art. 1 lid 1 sub a
   - formeel: 6 lid 2, vervolgens kijken naar beperkingen.
   –> HvJ MPA …?
   - temporeel: art. 100

verordening is materieel, temporeel en formeel vtp.

2. is er een rechter bevoegd? hoofdregel art. 3.
   - sub a: 7 alternatieve gronden waarop rechter zich bevoegd mag achten.
   –> gewone verblijfplaats = MPA, gewone centrum van leven rekening houdend met sociale en gezinsmilieu. Zoals werk, sociale activiteiten, familie etc.
   Bij kinderen = waar woont het kind, gaat het naar school, sport etc.

• sub b: rechter bevoegd van lidstaten waarvan beide echtgenoten nationaliteit bezitten.
  –> HvJ Hadadi: nominale toets gemeenschappelijke nationaliteit. Enkel nationaliteit is voldoende, er hoeft geen band te zijn.

Conclusie: rechtbank … is bevoegd om van echtscheidingsverzoek kennis te nemen o.g.v. art. 3 sub a V.

Question 5

Echtscheiding: welk recht is van toepassing –> NL rechter is bevoegd

Answer 5

1. Is er een verdrag of verordening van toepassing? Nee, dus je gaat naar art. 10:56 BW.

• lid 1: hoofdregel: NL recht is van toepassing, tenzij:
• lid 2:
  a) partijen een (onweersproken) rechtskeuze hebben gedaan voor een gemeenschappelijk nationaal recht.

OF

b) beide echtgenoten hebben werkelijke gemeenschappelijke band met land gemeenschappelijke nationaliteit. Degene die dit niet wil moet bewijzen dat er geen werkelijke band bestaat met gemeenschappelijk recht.
–> realiteitstoets:
- objectieve factoren: duur verblijf betreffende land, gezinssituatie, werkomstandigheden, spreken van taal etc.
- subjectieve factoren: wens om niet terug te keren naar nationaliteitsland, band/verbondenheid die inmiddels is verkregen met land.

3. altijd kijken naar 10:56 lid 3, rechtskeuze moet uitdrukkelijk zijn gedaan.
4. Conclusie:
   - niet aan de vereisten van lid 2 sub a of b voldaan? dan is NL recht van toepassing ex lid 1.
   - wel aan lid 2 sub a of b voldaan, dat is op die grond dat gemeenschappelijke recht van toepassing op de echtscheiding.

–> ratio van artikel: als de NL rechter bijv. Algerijns recht toepast voor het vonnis, dan zal de echtscheiding eerder worden erkend in Algerije.

Question 6

Echtscheiding, erkenning van buitenlands vonnis

Answer 6

1. Welke bron? Gaat om erkenning van echtscheiding, dus er moet gekeken worden naar Brussel II-ter.
   - materieel: art. 1 lid 1 sub a
   - formeel: art. 30 lid 1, in een lidstaat gegeven beslissing wordt in andere lidstaten erkend zonder procedure.
   –> HvJ Senatsverwaltung: met ‘beslissing’ van rechter wordt een opgestelde akte van echtscheiding die een door de echtgenoten gesloten echtscheidingsovereenkomst bevat, gelijkgesteld.
   -formeel: art. 100, verzoek moet op of na 1 augustus 2022 zijn ingediend.
2. wanneer Brussel II-ter van toepassing is, kijk je eerst of de weigeringsgronden van art. 38 spelen. Geen weigeringsgronden? dan voor erkenning vatbaar.

–> MAAR wanneer Brussel II-ter niet materieel, temporeel of formeel van toepassing is. Door naar commuun IPR.

1. art. 10:57 BW: echtscheidingsvonnissen door niet EU-rechter.

• lid 1: vonnis wordt niet erkent als er geen sprake is van behoorlijke rechtspleging –> hoor en wederhoor, tijdige en behoorlijke oproeping.
• lid 2: tenzij, andere partij zich heeft berust in de beslissing. –> indien vrouw inmiddels is hertrouwt berust zij zich in de beslissing.

2. 10:58 scheiding niet door rechter maar door verstoting .
   Wordt erkend als er aan de eisen sub a, b en c wordt voldaan.
   –> HR marokkaanse Khoel: Verstoting die wordt uitgesproken door een rechter of andere autoriteit (kerkelijke of administratieve) kan worden erkend in NL, indien er een procedure heeft plaatsgevonden waarin de vrouw de gelegenheid heeft gekregen om gehoord te worden door die autoriteit. –. in dit geval was dit niet zo.
3. art. 10:59 BW, tenzij strijd met de openbare orde.

Question 7

Alimentatie, nevenverzoek: bevoegdheid rechter

Answer 7

1. Is er een verdrag of verordening van toepassing?
   Ja de alimentatieverordening.
   - materieel: art. 1 jo. 2, heel ruim
   - formeel: in hoofdstuk 2 staan geen beperkingen dus universeel toepassingsgebied.
   - temporeel: 75 lid 1 jo. 76 –> het indienen van het hoofdverzoek (echtscheiding) moet op of na 18 juni 2011.

–> alimentatieverordening is materieel, temporeel en formeel van toepassing.

2. Welke rechter is dan bevoegd? art. 3 verordening.
   - sub a en b: hoofdregel, rechter is bevoegd van gewone verblijfplaats alimentatiegerechtigde of verweerder.
   –> bescherming zwakkere partij en wie eist die reist.

• sub c en d: rechter hoofdverzoek is ook bevoegd kennis te nemen over staat van personen (c) of ouderlijke verantwoordelijkheid (d), tenzij bevoegdheid uitsluitend op nationaliteit van 1 van de partijen rust.

3. art. 4 beperkte forumkeuze. Partijautonomie is belangrijk maar beperkt. Bijv. o.g.v. art. 4 lid 3 mag er geen forumkeuze worden gedaan met betrekking tot kinderalimentatie.
4. art. 5, stilzwijgende forumkeuze.
5. art. 6, restbevoegdheid: rechter bevoegd van de gemeenschappelijke nationaliteit. Hier kom je enkel aan toe als alle andere bevoegdheden niet opgaan.
6. Concluderen welke rechter o.g.v. art. 3, 4, 5 of 6 bevoegd is.

Question 8

Alimentatie, welk recht van toepassing

Answer 8

1. Art. 15 alimentatieverordening. Bevat geen regels over het conflictenrecht. Voor toepasselijk recht over alimentatie naar alimentatieprotocol.

• materieel: art. 1 onderhoudsverplichtingen die voortvloeien uit huwelijk.
• formeel: art. 2, universeel.
• temporeel: art. 22, niet vtp op tijdvak voorafgaand inwerktreding voor die staat. EU 1 augustus 2013.

–> protocol, materieel, formeel en temporeel van toepassing.

2. art. 3 Hoofdregel. Recht van lidstaat gewone verblijfplaats onderhoudsgerechtigde.
   –> beschermingsbeginsel: zwakkere partij.
3. Uitzonderingen: art. 4 lid 1 t/m lid 4
   - art. 4 lid 2, HvJ KP/LO: regel wordt ruim uitgelegd. Zelfs als schuldeiser op grond van recht staat vorige verblijfplaats geen levensonderhoud kan krijgen omdat er niet aan bepaalde eisen is voldaan.

• art. 4 lid 3, hvJ Mjolk/Mjolk: schuldeiser kan enkel recht kiezen bij procedures die hij heeft ingeleid. wanneer schuldeiser verschijnt volgens art. 5 alimentatieverordening staat dit niet gelijk aan aanbrengen van de zaak art. 4 lid 3.

–> gebaseerd op begunstigingsbeginsel.

4. Art. 5 nauwste verbondenheid. Er moet dan beargumenteerd worden dat het huwelijk nauwer verbonden is met een andere lidstaat.
5. art. 6, bijzonder verweer.
6. art. 8. beperkte rechtskeuze. Kan enkel als beide partijen dit willen. Bijv. art. 8 lid 3, rechtskeuze is niet mogelijk m.b.t. kinderalimentatie. Dus geen volledige partijautonomie.
7. art. 13, openbare orde. als de regel/recht zo indruist tegen de openbare orde van specifieke rechter, dan kan er een beroep worden gedaan op de openbare orde exceptie.

–> Iraanse huwelijksvoorwaarden.
- Buitengrenscriterium: inhoud van de regel in strijd met zeer fundamentele beginselen. Bijv. gelijkheidsbeginsel of rassendiscriminatie. Maakt niet uit hoe nauw casus verbonden met NL.
- binnengrenscriterium: gevolg van de regel in strijd met openbare orde. Hoe nauwer verbonden met NL hoe minder erg de schending hoeft te zijn.
–> openbare orde exceptie treft enkel de onderdelen die leiden tot kennelijk onverenigbaar met de openbare orde. Dus niet de hele regel/huwelijksvoorwaarden.

Question 9

Afstammingsrecht, bevoegdheid van de rechter

Answer 9

1. Geen verdrag of verordening die op deze situatie ziet, dus we gaan naar commuun IPR –> boek 10.
2. Art. 3 Rv. NL rechter heeft rechtsmacht indien voldaan aan sub a, b of c.

• sub a: degene die verzoek doet moet woonplaats in NL hebben.
  -sub b: verzoek heeft betrekking op een dagvaarding waarvan de NL rechter rechtsmacht heeft.
• sub c: zaak voldoende nauw verbonden met NL, wordt snel aangenomen. NL nationaliteit is vaak voldoende.

3. Indien aan sub a, b of c is voldaan, is de NL rechter bevoegd kennis te nemen.

Question 10

Welk recht is van toepassing op afstammingsverzoek

Answer 10

1. Geen verdrag of verordening die hier op ziet, dus we gaan naar commuun IPR.
2. Kijk goed over welk onderwerp het gaat. Verschillende artikelen voor de onderwerpen.
3. Familiebetrekkingen door geboorte, art. 10:92 BW
   –> getrapte verwijzingsregel, 3 aanknopingspunten. Gebaseerd op nauwste verbondenheid. Geen effectiviteitstoets: bij meerdere nationaliteiten met welke nationaliteit sterkste band. Of geen realiteitstoets: is er wel een werkelijke band.

I. Gemeenschappelijke nationaliteit vrouw en echtgenoot/geregistreerd partner.
II. Gemeenschappelijke gewone verblijfplaats
III. Gewone verblijfplaats kind.

OF

4. familiebetrekkingen door erkenning of gerechtelijke vaststelling vaderschap, art. 10:95 lid 1 BW. Erkenning wordt beheerst door het recht van de staat waarvan de persoon die wil erkennen de nationaliteit bezit.

man of vrouw van ex partner wil kind erkennen, getrapte verwijzingsregel: meerdere herkansingen mogelijk:
I. Nationaliteit(en) erkenner, indien erkenning niet mogelijk:
II. Gewone verblijfplaats kind, indien erkenning niet mogelijk:
III. Nationaliteit(en) kind, indien erkenning niet mogelijk:
IV. Gewone verblijfplaats erkenner.
–. gebaseerd op begunstigingsbeginsel: meerdere herkansingen mogelijk om een bepaald materieelrechtelijk doel te bereiken.

5. Kijk ook altijd naar art. 10:95 lid 3 BW. –> hier wordt aansluiting gezocht bi toepasselijk recht van de moeder.
6. Uit lid 1 en 3 kan verschillend recht uitkomen, in casus recht lid 3 ging voor.
7. De NL rechter moest Pools recht toepassen, maar dann kan de moeder de erkenning tegenhouden.
8. Niet helemaal wenselijk. Dus op grond van openbare orde exceptie 10:6 BW, druist de uitkomst hiervan zo in tegen de openbare orde dat we het niet toepassen.
   o Het feit dat de vader het kind nu niet kan erkennen achten wij in strijd met art. 8 EVRM (family life).
   o Binnengrenscriterium: Iraanse huwelijksvoorwaarden: de casus van de werkgroep was redelijk verbonden met NL. Als de ouders niet in NL wonen, kind niet in NL (heeft) gewoond etc. dan kan je zeggen geen nauwe verbondenheid dus openbare orde exceptie gaat niet op.

Question 11

Erkenning uitspraak over afstamming

Answer 11

1. Geen verdrag of verordening dus we gaan naar commuun IPR.
2. Art. 10:100 BW; erkenning van in het buitenland tot stand gekomen rechterlijke beslissingen.
3. art. 10:101 BW; erkenning van in het buitenland tot stand gekomen rechtsfeiten.
    HR afstamming en bigamie: bigaam huwelijk stuit af tegen openbare orde. Ouderschap kon wel worden vastgesteld en later NL nationaliteit verkrijgen maar niet vanaf geboorte.