week 1: legaliteit en de structuur van het strafbare feit & straftheorieën Flashcards
Wat zijn de (juridische) voorwaarden voor strafbaarheid?
- Strafrechtelijke relevante gedraging > handelen of nalaten
- Wettelijke delictsomschrijving > legaliteitsbeginsel
- Wederrechtelijkheid > element (of bestanddeel)
- Verwijtbaarheid > element (of bestanddeel)
Wat is het beslissingsschema (art. 350 Sv)?
- Bewijs tenlastelegging
- Kwalificatie
- Feit strafbaar
- Verdachte strafbaar
Wat is de gedraging?
Handelen of nalaten.
Wat is daderschap van natuurlijke personen (HR Laadbak)?
- Strafrechtelijke relevante gedraging
- Vervullen van de delictsomschrijving
- Handelen en nalaten
Wat is het legaliteitsbeginsel (art. 1 Sr)?
Wettelijke strafbepaling moet zo duidelijk en precies mogelijk aangeven welk delict zij voor ogen heeft.
Wat is het element van wederrechtelijkheid (HR Huizense veearts)?
In strijd met het recht.
Wat zijn de (wettelijk) soorten delicten?
- Misdrijven en overtredingen
- Materieel en formeel omschreven
- Commissie- en omissiedelicten
- Krenkings- en gevaarzettingen
- Gekwalificeerde en geprivilegieerde delicten
Wat is een normadressaat (HR Laadbak)?
Degene tot wie zich een strafbepaling als potentiele dader richt.
Wat zijn de opvattingen over de functie van het strafrecht?
- Sanctierecht
- Rechtsbescherming en instrumentaliteit
- Dogmatiek en systematiek
- Hoofddoel: voorkomen eigenrichting
- Achtergrond: maatschappelijk contract-denken
Wat zijn de strafdoelen?
- Generale preventie
- Speciale preventie
- Rehabilitatie
- Incapaciatie
- Beveiliging
Wat is het retibutivisme (absolute theorie)?
Vergelding als grondslag straf (herstellen van een verstoorde balans):
- Rechtvaardiging los van effecten (quia peccatum)
- Bestraffing schuldigen is verdiend en daarmee intrinsiek goed
- Proportionaliteit van de straf
- Herstel van een straf
- Retrospective oriëntatie
Wat is het utilitarisme (relatieve theorie)?
Nut van de straf voor de toekomst:
- Rechtvaardiging gebonden aan effecten (ne peccetur)
- Straf is geen ‘recht’ maar een instrument voor toekomstig doel
- Prospectieve oriëntatie
- Sterk idee van generale preventie
Wat is de Klassieke School?
- Mensen zijn interdeministisch en handelen in het algemeen in uit vrije wil en zijn daarom in het algemeen verantwoordelijk voor wat zij doen.
- Fundamentele rechtsbeginselen (legaliteit) en de schuld als voorwaarden voor strafrechtelijke aansprakelijkheid.
Wat is de Moderne Richting?
- Deterministisch, de mens is door allerlei factoren minder vrij.
- Misdadig gedrag is een resultante van oorzaken.
- Beveiliging van de samenleving, verbetering van delinquenten.
Wat is de verenigingstheorie?
Nadelen van ‘puur’ retributivisme en utilitarisme
- Utiliteit als algemene rechtvaardiging, aangevuld met negatief retributivisme
- Vergelding als algemene rechtvaardiging, afgezwakt met utilitaristische overwegingen (dominant in Nederland)
Wat is het twee-sporenstelsel: straffen en maatregelen?
- Combinatievonnis (HR Zwarte Ruiter)
- Straffen zijn toerekenbaar.
- Maatregelen zijn ontoerekenbaar.
Wat is het element verwijtbaarheid (HR Melk en Water)?
De dader van het strafbare feit moet verwijt kunnen worden gemaakt.
Wat is het uitgangspunt in de dominante moraalfilosofie (Kant)?
Geen morele verantwoordelijkheid voor factoren waarover wij geen controle kunnen uitoefenen.
Wat zijn de vier vormen van moreel toeval (Nagel)?
- Constitutive luck in the kind of person you are
- Luck in the way actions and projects turn out
- Luck in one’s historical circumstances
- Luck in how one is determined by antecedent circumstances
Wat zijn de dimensies voor een strafbaar feit?
- Historisch
- Wettelijk
- Juridisch
Wat is het positieve retributivisme?
Gerechtigheid eist bestraffing van schuldige.
Wat is het negatieve retributivisme?
Enkel een schuldige mag worden gestraft waarbij de straf evenredig moet zijn aan de norm overschrijdende gedraging.
Wat is constitutive luck?
De persoon die je bent, karaktereigenschappen, waar je niet veel aan kan doen als persoon die je bent.
Wat is luck in the way actions and projects turned out?
Toeval van aanzien van de uitkomst/resultaten van ondernomen handeling. De intentie waarmee een handeling is verricht biedt geen uitputtende grondslag voor een morele waardering van die handeling.
Wat is luck in one’s historical circumstances?
Ongelukkige toeval binnen een situatie.
Wat is luck in how one is determined by antecedent circumstances?
In hoeverre zijn we verantwoordelijk voor onze morele afwegingen, gedragingen en gevolgen daarvan?
Wat is een strafbaar feit (dogmatische definitie)?
Gedraging die valt binnen de grenzen van een wettelijke delictsomschrijving, die wederrechtelijk is, en aan de schuld van de verdachte te wijten is.
Wat is daadstrafrecht?
Geen strafbaarheid zonder gedraging.