W2HC3: De eeuw van de sigaret Flashcards
Transformaties van de gezondheidszorg na 1900
- schaalvergroting
- belangen van/verwevenheid met de economie/markt
- en voor staat en samenleving: staat zorgt voor logistiek en geldt
- ging van bestrijding van ziekten naar het bevorderen van gezondheid, met name op collectief niveau
-> tijdens de opkomst van de moderne staat, WOI was de katalysator
Surveillance model en verschillen met pathologisch
Ziekte: pathologisch obv symptomen (1e en 2e persoonsperspectief), surveillance een risicofactor, een statistische afwijking binnen een populatie (3e persoonsperspectief)
Tijd: heden/statisch (diagnose, acuut) vs toekomst/dynamisch (prognose, chronisch)
Plaats: lokalisatie in lichaam patiënt vs steeds meer ‘los’ van het lichaam (multifactorieel, RF)
Aspecten van surveillance
Disciplinering:
- initiatief bij instanties, niet bij de patiënt
- staat-burgers: wordt t betuttelend, paternalisme/autonomie
- moreel aspect: beschaving, opvoeding arbeidersklasse
Medicalisering: expansie medische domein, wat leidt tot
- pathologisering van het normale
- vervaging grenzen ziek-gezond
- risicocultuur
-> hele andere benadering, besef en inzicht in maatschappelijke en politieke machten en krachten op ziekte
Valse tegenstelling individuele en publieke verantwoordelijkheid
Individueel:
- gevoel individuele controle te hebben over gezondheid
-> sociaal: eigenlijk heel veel economische, culturele en biologische invloeden
- vervreemding/afstand tov ziekte
-> sociaal: gezamenlijke verantwoordelijkheid, het 1 sluit het ander niet uit
Balans 1: de cultuur van het roken
- 1900-1950: sigaret ontwikkelde zich tot culturele dominantie
- ging een dominante rol spelen in onze levens
Balans 2: de wetenschap van het roken
Jaren 50/60:
- doorslaggevend wetenschappelijk bewijs van de gezondheidsrisico’s van roken
- maar industrie lanceerde een campagne van onduidelijkheid
Balans 3: de politiek van her roken
- aanvankelijk had de industrie gewonnen (1960/70): zeer belangrijk voor de Amerikaanse economie, veel geld en betere contacten dan anti-lobbyisten
- jaren 80: kritisch keerpunt, door sociaal-culturele ontwikkelingen minder gerookt
-> industrie werd kwetsbaar voor regulering en aansprakelijkheidszaken
Balans 4: Regulatie van roken
- aansprakelijkheidszaken: verlies van geloofwaardigheid industrie
- public-health kamp verliest van industrie: vrije, autonome keuze -> maatregelen om niet-rokers te beschermen
- aantal rokers daalde, door sociaal-culturele veranderingen