Vuur en beschaving (KA1) Flashcards
Noem vier kenmerken van vuur.
Doelloos
Zelfregulerend
Vernietigend
Onomkeerbaar
Wat is een beschaving?
De creatie van een gecompliceerde samenleving. Waar regels en afspraken gelden met wederkerigheid aan elkaar. Bv) Vuur heeft gedwongen tot samenwerking.
Wat betekent het begrip Civilisatie?
Het moment dat in een groep bij elkaar zit en die gaan veranderen doordat er van buiten dwang komt. Bv) Vuur. Het is een proces. Mensen moeten zich gaan aanpassen aan een nieuwe situ.
Welke twee fasen van vuurgebruik heb je? Leg dit ook uit!
Passief opportunistisch: De mens van de gelegenheid gebruik om vuur te gebruiken. Stappen vooruit en achteruit. Vuur is niet ontdekt. Voordelen en nadelen. Nadelen: gewond of sterven. Voordelen:
- Tijdens een brand jagen aan randen
- Na de brand is de grond lekker warm. Je vindt er gekookt voedsel en het vergroot de vruchtbaarheid van de grond dan weer nieuwe dieren aantrekt (nieuw gras).
Actief: vroege mensensoort 400.000 V.C. de Heidelbergensis hebben de volgende dingen geleerd:
- Het vuur brandend houden
- Het vuur binnen de perken te houden (te controleren)
- Het vuur mee te nemen
- Het vuur ZELF te maken
Vuur civiliseert. Op welke drie aspecten?
En leg uit met een voorbeeld.
Fysiek: rechtop lopen / handen vrij / gooien met vuur
Mentaal: aandacht, planning en overleg. Om het vuur brandend te houden en om hout te sprokkelen.
(!) Sociaal: groepsverbanden creëren die je sterker maakt dan daarvoor. Ga je uit de groep, weet je dat je weer terugkomt en dat de situatie hetzelfde is al daarvoor. En kennisoverdracht voor volgende generatie is essentieel.
De mens onderscheidt zich van andere dieren door de beheersing van het vuur. Chimpansees kunnen enige tijd een vuur brandend houden. Maar waarom is hun ontwikkeling gestopt?
Omdat de mens hen dat belet heeft!
De fysiek van onze soort is beter. Onze oog hand coördinatie. Wij kunnen heel goed dingen bovenhands gooien! Dat is nauwkeuriger! Een Chimpansee gooit alles onderhands.
De andere dieren bleven dus weg bij de brandhaarden. Hierdoor verschoof de machtsbalans!!
De Kloof tussen mens en andere dieren groeit. Hoezo?
De Sterkfontein Grot → Daar woonden eerst katten. En die katten joegen op Mensapen. Maar door vuur verjoegen wij de katten. Botten opgraven zien we eerst botten met tanden van katten, en daarna zien we botten met tanden van Heidelbergensis.
Landbewerking: door gebruik vuur voor de jacht onstond ontbossing. O.a in parkachtige landschappen in Nieuw Engeland en de prairies in Amerika.
Naast machtsbalans was er nog een belangrijk gevolg van de vuurmonopolie: ons eetpatroon! Geef drie voordelen van koken!
- Gekookt voedsel verteert sneller. (Vezels)
- Bepaald voedsel is alleen te eten wanneer het gekookt wordt. (Sagoboom Diamond)
- Koken maakt voedsel houdbaar. (meer levenskans)
Wat heeft koken met civilisatie te maken. Geef twee voorbeelden.
-Koken moet geleerd worden!
-Sociale distinctie door verscheidenheid aan kookgewoonten en eetgewoonten!
Hierdoor ontstaat eetcultuur.
Conclusie over vuur: Noem drie voorbeelden van hoe vuurbeheersing de wereld heeft veroverd.
- De mens trok naar koude gebieden. Siberië.
- Er ontstonden culturen in onze gebieden. De Hamburgercultuur (r=Rendierjagers)
- Vuur is zo belangrijk dat je er respect voor moet hebben. Vuurgoden.
